Taal en thee voor een betere samenleving

Niemand zal ontkennen dat Nederlands leren in Vlaanderen een belangrijke rol speelt bij de integratie van nieuwkomers. Toch blijkt het voor vele beginners en zelfs gevorderden geen sinecure om aansluiting te vinden bij de Vlaamse meerderheid.

Tijdens Stadsklap – een eenmalige sessie waarbij nieuwkomers een groep Belgen ontmoeten en elkaar allerhande vragen stellen – ontdekt Petcu een uitgesproken ontevredenheid.

De NT2ers ventileren hun ongenoegen over de geslotenheid van de Vlaamse meerderheid waardoor ze onvoldoende de kans krijgen om het Nederlands te oefenen.

‘De grenzen van mijn taal zijn de grenzen van mijn wereld.’ (Wittgenstein)

Deze gemiste kans om de taal te beheersen heeft verstrekkende gevolgen voor de nieuwkomers.

Zo rekenen ze vaak op hun schoolgaande kinderen om te tolken bij de gynaecoloog, de advocaat en andere diensten die niet voor hun jonge oren bestemd zijn. Anderstalige ouders willen hier zelf toe in staat zijn.

Kwestie van vraag en aanbod

De medewerkster van Vormingplus beseft dat het eenzijdige leerproces van de nieuwkomers ontoereikend is en bovendien de integratie niet bevordert. Integendeel, het bevestigt stereotypen en cultiveert wantrouwen.

Wanneer kort daarop ook zelforganisaties vragen complementaire taalactiviteiten op te zetten besluit Petcu het over een andere boeg te gooien.

‘Het enige moment waarop je echt communicatie hebt is als twee mensen de taal even goed of even slecht spreken.’ (Margaret Mead)

Het nadeel van de gebruikelijke formules zoals conversatietafels en babbelpunten waarbij iedereen Nederlands oefent, is de ongelijke verhouding tussen de Nederlandstalige leraar en de anderstalige leerlingen.

In de taalcarrousel is iedereen leerling, de ongelijkheid tussen onwetende anderstalige leerling en alwetende Nederlandstalige leraar verdwijnt. Twee begeleiders trekken de gesprekken op gang en stellen indien nodig nieuwe onderwerpen voor.

Aan de hand van thema’s, stellingen of beelden slaan de deelnemers beurtelings een praatje in hun moedertaal en krijgen ze de gelegenheid om hun kennis bij te schaven.

De anderstaligen zijn aangenaam verrast te zien dat ook Vlamingen fouten maken wanneer ze een nieuwe taal leren. Op hun beurt zijn ze dan minder geremd om Nederlands te praten.

Bovendien is zo’n carrousel een gezellig gebeuren en helemaal gratis, inclusief drankjes en versnaperingen.

‘Af en toe organiseren we een culturele activiteit die nauw aansluit bij onze thematiek: burgerschap, migratie, vertrekken, aankomen en achterlaten. Zo bezochten we vorig jaar het Red Star Line Museum, een ervaring die bij heel wat deelnemers diepe emoties losweekte. Daarom hebben we in samenwerking met het museum migratieverhalen verzameld. In het verhalenbusje deelden de deelnemers voor de camera hun getuigenissen.’

Meertaligheid als sociaal cement

Meertaligheid wordt het sociale cement van de toekomst.

Petcu wijst er ook op dat de wereld aan een duizelingwekkend tempo verandert en – al begrijpt ze de weerstand van de generatie oude Belgen die dit met lede ogen ondergaat – dat alle stedelingen zich aan deze nieuwe situatie moeten aanpassen.

De transformatie betreft lang niet alleen de etnische samenstelling van de Europese steden, ook de eengezinswoningen zullen wellicht stilaan verdwijnen.

In de dichtbevolkte stedelijke context zullen verschillende bevolkingsgroepen, leeftijden en moedertalen steeds meer met elkaar in contact komen.

Samenleven gaat vlotter wanneer mensen elkaars taal spreken, meertaligheid wordt dus het sociale cement van de toekomst.

Bruggen slaan tussen generaties, de kloof dichten tussen digital natives en digital migrants en oudkomers in contact brengen met nieuwkomers, Vormingplus Antwerpen is een centrum voor volwasseneneducatie dat meer doet dan enkel vormingen op poten zetten.

Voor meer info, contacteer Florinela Petcu.