Een hobbelweg naar vrede

Als het geen flauwe woordspeling was, zouden we schrijven dat het conflict in het Midden-Oosten muurvast zit. Want inderdaad, wat overblijft van Palestijns gebied op de Westelijke Jordaanoever wordt dezer dagen letterlijk ommuurd. ‘Een veiligheidshek’ noemt de Israëlische regering haar 225 kilometer lange bouwwerk, ‘om terreur te voorkomen’.
‘De nieuwe grens’, zeggen de Palestijnen, die denken dat Israël eens te meer op het terrein een nieuw feit creëert. Eén van de vele die, als je ze allemaal op een rijtje zet, alleen nog maar tot dof pessimisme kunnen leiden. Tenzij er een sprankeltje hoop op vreedzaam samenleven gevonden kan worden bij de Israëli’s en de Palestijnen zelf. Leeft er aan de basis nog een vredeswil?
‘Er ligt een brede weg tussen de politieke slogans en de realiteit. Juist hier ligt een rol voor de organisaties van het maatschappelijk middenveld’, schrijft Evelyn Lernout in het jongste NoordZuid Cahier, waarin het Midden-Oostenconflict wordt geanalyseerd door Israëli’s en Palestijnen. Lernout is Liaison Officer Emergency Projects voor Oxfam-solidariteit België in de Bezette Palestijnse Gebieden. Ze noteert dat de ngo’s thans veel minder gelieerd zijn aan een politieke partij. ‘Als deze organisaties zich binnen het middenveld openlijk inzetten voor een democratisering van de eigen maatschappij, zal hun basis automatisch verbreden.’
De nieuwe generatie Palestijnse leiders is vastberadener dan ooit in hun streven naar een alomvattende oplossing. Ze moeten de kans krijgen om hun eigen weg te zoeken. De zwakke plek van de Palestijnen in de achtereenvolgende onderhandelingen lag volgens deze nieuwe politici in het feit dat politieke leiders en sterke figuren uit het maatschappelijke middenveld systematisch werden geneutraliseerd, soms fysiek, vaak politiek. Ook de pro-Palestijnse solidariteitsbewegingen in Europa moeten zich overigens de vraag durven stellen of hun slogans wel overeenkomen met de aspiraties van de Palestijnse bevolking.
‘Een eindoplossing kan niet zomaar eventjes snel op papier gezet worden, en kan niet van buitenaf opgelegd worden’, zegt Lernout. Daarmee verwijst ze onder meer naar de Road Map, die werd uitgetekend door de VS, de EU, Rusland en de VN, en die volgens sommigen dé weg naar duurzame vrede in het Midden-Oosten zou zijn. Zelfs de grootste optimist zal moeten erkennen dat een dergelijke, van buiten af opgelegde weg, in het beste geval een hobbelpad zal zijn. (gh)

Een gekaapte hervorming


De Israëlische premier Ariel Sharon en VS-president George Bush formuleren het kort en krachtig: de Palestijnse president Yasser Arafat is “irrelevant”. Dat vertaal je niet als “onbelangrijk”, want diezelfde leiders vinden dat er pas over vrede gesproken kan worden als Arafat verwijderd is, of op zijn minst werd gereduceerd tot een protocolair muurbloempje. Daarmee zijn de Palestijnse hervormingen gekaapt, want veel Palestijnen pleiten al lang voor drastische veranderingen. Zij verwijten Arafat en zijn directe entourage corruptie en autoritarisme. Een discours dat tot voor kort niet werd gehoord door de VS en Europa.
Niet dat de Palestijnen en de buitenlandse ‘vredestichters’ aan éénzelfde zeel trekken. In de ogen van de Palestijnen is het Amerikaans-Israëlisch pleidooi voor hervormingen vooral bedoeld om hun greep op het conflict te verstevigen en hún oplossing te kunnen opdringen. De Palestijnen vragen hervormingen omdat ze een opener, democratischer samenleving willen, waarin de mensenrechten en de traditionele burgervrijheden worden gerespecteerd.
‘Hervormingen die van buiten af worden opgelegd, maken geen kans’, zegt Majed Nassar, adjunct-directeur van een Palestijnse niet-gouvernementele organisatie. ‘Centraal bij ons staat dat we een leefbare Palestijnse staat willen. De hervormingen waarvoor wij pleiten, zijn een noodzakelijke stap om weerstand te kunnen bieden aan de bezetting en zo onze afhankelijkheid te verminderen. Met onze hervormingen willen we maar een ding: vrijheid.’ (gh)

Een (ver)blinde samenleving


Israël is militair oppermachtig, en met de huidige boezemvrienden in het Witte Huis lijkt het land ook politiek ongenaakbaar. Toch hangt er een depressieve sfeer in het land. Omdat er slachtoffers vallen natuurlijk, onder de soldaten en, vooral, onder de burgers die gaan winkelen, de bus nemen, een feestje bouwen. Maar ook omdat alle maatschappelijke problemen liggen te verrotten.
‘De focus op het Palestijns-Israëlisch conflict maakt ons blind voor onze interne problemen’, zegt Lily Galili, journaliste bij de Israëlische krant Ha’aretz. ‘Armoede en corruptie nemen almaar toe, onze democratie wordt uitgehold, veel jongeren hebben een drugsprobleem, het niveau van het onderwijs zakt. Maar bij de jongste verkiezingen was dit alles niet echt een thema.’ We zullen later deze problemen wel eens aanpakken, luidt het, alleen de strijd tegen Palestijnen en Arabieren is nu belangrijk.
‘Als alle aandacht naar één punt gaat, verdwijnt al de rest in de duisternis’, argumenteert Galili. Juist die duisternis bevordert de toename van armoede, misdaad, honger en corruptie in Israël. De aanslagen van de voorbije jaren laten weinig ruimte voor morele overwegingen. ‘De vraag wat we onszelf aandoen met dit conflict, gaat verloren in het gekletter van aanslagen en militaire operaties.’ En dus, besluit ze, ‘stort onze welvaartsstaat in elkaar en verzwakken onze democratische instellingen.’ (gh)

Terug naar het verlaten land


De status van (Oost-)Jeruzalem is een moeilijke hindernis bij elke vredesbespreking. Maar de terugkeer van de Palestijnen naar de steden en dorpen waaruit ze in 1948 vluchtten, is een nog veel heikeler probleem, dat alle onderhandelaars totnogtoe ver voor zich uitschoven. Want het gaat niet om symbolen, maar om mensen. Vijf tot zes miljoen mensen inmiddels, wat betekent dat drie op de vier Palestijnen vluchtelingen zijn.
Op papier is het eenvoudig: op 11 december 1948 stemde de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties resolutie 194, die conform het internationale recht bevestigt dat elke Palestijnse vluchteling mag kiezen tussen terugkeer naar huis of een schadeloosstelling en hervestiging.
Er kan geen vredesakkoord tussen Israël en Palestina komen zonder een gedetailleerd plan voor de terugkeer van de vluchtelingen, stellen nogal wat Palestijnen. Laten we onszelf niets wijsmaken, zeggen anderen. De terugkeer van miljoenen Palestijnse vluchtelingen zou van de joden in Israël een minderheid maken, en dat zal geen enkele Israëlische regering ooit aanvaarden. ‘De enige oplossing is het vestigen van één democratische en pluralistische staat op het hele grondgebied van historisch Palestina of Eretz Israël’, zegt Awna al-Mashni, lid van het Hoger Comité van Fatah. ‘Er is genoeg land om ieders dromen waar te maken.’ (gh)
Israëli’s en Palestijnen over HET CONFLICT IN HET MIDDEN-OOSTEN (ed. Evelyn Lernout) is een nieuw nummer van NoordZuid Cahier, een serie paperbacks over mondiale verhoudingen, uitgegeven door Wereldmediahuis. Bestellen kan (7,19 euro, exclusief verzending) bij Stijn Vandenbosch, Vlasfabriekstraat 11, 1060 Brussel. info@mo.be

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.