Moslims in Mondahao in het nauw

Kruitvat: Mindanao, het zuidelijkste eiland van de Filipijnen
Spanningen sinds: 1972
Strijdende partijen: Moro Nationaal Bevrijdingsfront (MNLF), Moro Islamitisch Bevrijdingsfront (MILF), Abu Sayyaf en regeringsleger
Inzet: islamitische autonomie op Mindanao

Begin mei was het raak in de stad Siocon in de provincie Zamboanga del Norte. De aanval van het MILF resulteerde in 25 doden en evenveel gewonden. Eind april doodden guerrillastrijders twaalf burgers en gijzelden ze tientallen onschuldigen in de steden Kolambugan en Maigo. MILF-woordvoerder Eid Kabalu noemt de actie ‘een onderdeel van een actieve verdediging tegen de militaire macht.’ De stad Davao is de afgelopen drie maanden het strijdtoneel van dienst. Er vonden bomexplosies plaats op de luchthaven van Davao, in een winkelcentrum en op een scheepswerf. De moslimrebellengroep MILF is de eerste verdachte van de jongste serie aanslagen, maar zij ontkent elke betrokkenheid. Het twaalfduizend man sterke MILF vecht voor een onafhankelijk islamitische staat op Mindanao en twee leden van het MILF hebben tegenover een aanklager zelfs toegegeven dat ze iedere zelfmoordactivist 943 dollar bieden voor zijn of haar “moedige daad”.
In het conflict rond Mindanao zijn naast het MILF nog verschillende andere islamitische rebellengroepen actief. Onafhankelijk van elkaar strijden ze voor een autonome islamitische staat. Abu Sayyaf, dat gelinkt wordt aan het Al Qaeda netwerk, is de meest extreme groepering, maar die wordt door de meer politieke bewegingen in de Filipijnen eerder als een criminele bende dan als een radicale groepering omschreven. De ietwat gematigde rebellengroep MNLF heeft in 1996 een vredesakkoord met de regering gesloten.
Mindanao was gedurende eeuwen het eiland in de Filipijnse archipel waarop moslims heel sterk aanwezig waren. De transmigratiepolitiek van de Filipijnse regering stimuleerde in de jaren zestig christelijke inwoners van meer noordelijke eilanden om naar daar te verhuizen. De grond die ze kregen, behoorde eigenlijk aan de oorspronkelijke moslimgemeenschap toe. In 1976 beloofde de Filipijnse regering al autonomie aan enkele provincies op Mindanao, maar pas in 1990, na een referendum dat geboycot werd door de moslimminderheid, werd gedeeltelijke autonomie gewaarborgd. De jongeren worden ongeduldig, omdat de strijd nu al zo lang duurt en zo weinig opgeleverd heeft.
Professor Samuel Tan van de Universiteit van de Filipijnen denkt dat vrede maar mogelijk is bij volledige (moslim)autonomie in Mindanao en indien de christelijke meerderheid geen invloed uitoefent op de moslimgemeenschap. Zoiets ruikt enigszins naar religieuze apartheid, maar dat stoort blijkbaar niet. In de regering, gaat Tan verder, zouden daarom zeker twee senatoren moeten zitten die gekozen zijn door de moslim-kiesgerechtigden.
President Gloria Arroyo heeft intussen de politie en het leger in paraatheid gebracht om terroristische acties te onderscheppen. 3500 Filipijnse en 1200 Noord-Amerikaanse militairen hielden, tegelijk met de jongste aanslagen, gezamenlijke militaire oefeningen in het noordelijke eiland Luzon. De plannen om Amerikaanse militairen in Mindanao in te zetten, gaan zeker door, ook al zorgt dat ongetwijfeld voor bijkomende conflictstof. De burgermeester van Davao, Rodrigo Duterte, neemt in elk geval extra veiligheidsmaatregelen. ‘Ik verwacht zeker nog meer aanslagen door het MILF dit jaar. Ook al zijn er al meer dan twintig aanslagen gepleegd’, aldus Duterte.