Lees later

Juni 2006

Bekijk hier de inhoud van MO*magazine juni 2006.

MO* . 31 mei 2006

Ongelijkheid is de oorsprong van het populisme
VOORRANG VOOR LINKS IN LATIJNS-AMERIKA
De nationalisering van de Boliviaanse gas- en petroleuminstallaties is het jongste voorbeeld van een nieuw-links beleid dat in Latijns-Amerika opgeld maakt. De VS lijken hun greep op het subcontinent te verliezen, terwijl het revolutionaire gedachtegoed van Hugo Chávez steeds meer aanhang krijgt ten zuiden van de Rio Grande. Is dit een simpele recyclage van een oude, populistische politiek of is er toch sprake van een nieuwe dageraad?

In 2005 groeide het BNP van Latijns-Amerika met 4,3 procent. Koplopers zijn Venezuela (9 procent) en Argentinië (8,6 procent), gevolgd door Uruguay, Chili, Peru en Panama, elk met 6 procent groei.
Ondanks die rooskleurige economische cijfers leeft vandaag 40,6 procent van de bevolking in armoede, waarvan 16 procent in uiterste armoede.
De sociale ongelijkheid is in Latijns-Amerika groter dan in Afrika of Azië, al hebben vele Afrikaanse landen een lager gemiddeld inkomen per gezin. De tien procent armsten in Brazilië zijn ook armer dan de tien procent armsten in Vietnam, ook al staat Brazilië in op de Human Development Index op plaats 63 en Vietnam op 103.

Marokkaanse imams in België
PREKEN MOET JE LEREN
Imams verschijnen op de Vlaamse radar enkel als er geweld dreigt –Mohamedcartoons– of een moord gepleegd is –in Brussel Centraal of Antwerpen centrum. Dan verwachten we dat ze hun geloofsgenoten aanzetten tot redelijkheid. Zonder dat wij het zien, zijn imams echter jaar in jaar uit bezig met religieus én sociaal werk. Maar zijn ze daar wel op voorbereid?

Op het Marokkaanse platteland is een imam gewoon de persoon die vijf maal daags het gebed voorgaat. Voor de preek op vrijdag wordt hij vervangen door een khatib. Om te bemiddelen in conflicten is er een rechter of qadi. Om de gelovigen op te roepen voor het gebed is er een muezzin… In België doet een imam eigenlijk het werk van vier of vijf verschillende mensen in Marokko.
Mohamed Bouzakoura (47): ‘In Mechelen krijg ik te maken met Marokkaanse, Turkse, Belgische en Engelstalige moslims van verschillende strekkingen en natuurlijk ook met niet-moslims. Die verscheidenheid maakt het niet gemakkelijk. Een goede imam moet naast een heel goede kennis van de islam, ook veel mensenkennis hebben, ruimdenkend zijn, een vertrouwenspersoon zijn. In Marokko heeft een imam vooral een religieuze rol, hier komt er nog een grote sociale rol bij.’
Abderrahman Benallouch: ‘We willen een nieuwe generatie jongeren van hier opleiden om de islam, de koran en de tradities goed te begrijpen. Het is belangrijk om een gedegen kennis van geloofszaken te hebben. Mensen die zonder een gefundeerde kennis over de islam praten, zijn zeer schadelijk voor ons geloof en imago. De moslimjongeren van vandaag begrijpen hun imam niet meer en gaan op zoek naar informatie op internet en satellietzenders uit Iran en Jordanië. Maar als je ziek bent, wil je toch ook een dokter die je het juiste medicijn voorschrijft in plaats van een kwakzalver die je zijn zelf gebrouwen drankjes aanbiedt?’

DEMOCRATIE WENT NIET AAN EXTREEM RECHTS
Carl Devos en Dries Verlet van de Vakgroep Politieke Wetenschappen, Universiteit Gent, vinden dat ook in de discussie over extreem rechts intellectuele eerlijkheid en redelijkheid geboden blijven. ‘Tegenover de brutale rauwheid en het destructief simplisme van de antidemocratische retoriek moeten geen verwijten maar argumenten gesteld worden.’

Als bijna een kwart van de Vlaamse kiezers voor VB opteert, gaat het niet meer om een tijdelijke, conjuncturele beschavingsziekte die zich via een vergissing uit, maar om een stilaan gemiddelde volksopvatting die nog steeds aan aanhang lijkt te winnen en structureel is ingebed.
Heel veel binnen- en buitenlands onderzoek heeft het verband aangetoond tussen toegenomen onzekerheid en meer concurrentie op de arbeidsmarkt en het succes van extreem rechts. Niet enkel de drop-outs van de arbeidsmarkt worden naar extreem rechts gedreven, ook veel winnaars. De stress neemt toe, de sociale bescherming kalft af of wordt voorwaardelijker.
De overheid heeft haar eigen bijdrage geleverd tot de onzekerheid in het leven van haar burgers, bijvoorbeeld door haar kerntaken in te krimpen en dus meer verantwoordelijkheid te geven aan de individuele burger, … door het aanvaarden van groeiende ongelijkheden, … door het verspreiden van de onheilsboodschap dat de welvaartsstaat kraakt en kreunt en dat er dus maar beter gespaard kan worden bij een van die vele private, aanvullende (spaar)verzekeringen voor de ziekenhuiskosten of de oude dag, enzovoort, enzoverder.
Het VB organiseert het ongenoegen en de angst, het voedt en zoekt het antagonisme, vergroot tegenstellingen tussen het volk en de elite, tussen het eigen volk en vreemdelingen. Het VB is meer dan een symptoom alleen, het is een deel van het probleem. Denk aan het VB-verkiezingscongres van 11 april 2006 dat onveiligheid(sgevoelens) tot het VB-thema van de nakende gemeenteraadsverkiezingen bombardeerde.

Guy Ryder over de noodzaak van een mondiale vakbondswerking
‘MENSEN MOETEN WERELDWIJD DEZELFDE BASISRECHTEN HEBBEN’
Vanaf 1 november zal de Britse vakbondsman Guy Ryder de grootste sociale beweging ter wereld leiden. Op die dag wordt immers de nieuwe internationale eenheidsvakbondskoepel opgericht die minstens 183 miljoen leden zal tellen.

In China is het aantal mensen met een inkomen onder één dollar per dag inderdaad sterk gedaald, maar dan vooral door de landbouwhervormingen van de jaren tachtig. In de jaren van globalisering na 1990 is die armoede niet verder gedaald en werd China een land met een zeer grote inkomensongelijkheid.
De internationale koepel moet de nationale vakbonden helpen waar hij kan: als een vakbond onderhandelt met een multinational moeten we onze knowhow over dat bedrijf inbrengen. We moeten het internationale werk van beneden af opbouwen. Onze beweging moet eigenlijk een nieuw internationalisme tot stand brengen.

Gemengd rapport voor Belgische ontwikkelingssamenwerking
GOEDE CIJFERS, SCHONE SCHIJN EN WETTELIJKE BEZWAREN
Ontwikkelingssamenwerking lijkt internationaal aan een heropleving toe sinds de afkondiging van de millenniumontwikkelingsdoelen. Ook België kondigt jaar na jaar stijgende budgetten voor ontwikkelingssamenwerking aan. Wie goed kijkt, ziet dat de realiteit minder rooskleurig is dan de persberichten doen vermoeden. Er zijn zelfs vragen over de wettelijkheid van onze ontwikkelingssamenwerking.

De 378 miljoen euro kwijtgescholden Delcredereschulden zijn dus niet zomaar vergelijkbaar met de rest van het ontwikkelingsbudget. Ze kosten de Belgische regering niets en leveren de betrokken landen veel minder op dan de cijfers doen vermoeden.
België ondersteunt sinds kort de renovatie van de havens van Matadi en Kinshasa, telkens met 500.000 euro ontwikkelingsgeld. Bovendien betaalde ons land 2,4 miljoen euro voor een 60 meter lange stalen brug in Nyemba. Dirk Van der Maelen, sp.a-fractieleider in de Kamer, vindt dat minister voor Ontwikkelingssamenwerking Armand De Decker met die grote infrastructuurwerken stilaan op de grens stoot van wat de wet toelaat.

Helft allochtonen leeft in armoede
TAALLESSEN VOLSTAAN NIET MEER
Armoede heeft geen kleur. Of toch? De helft van de allochtonen van Turkse en Marokkaanse afkomst leeft onder de armoederisicogrens. Toch richt de armoedesector zich nog hoofdzakelijk op autochtone Belgen.

55 procent van de allochtonen van Marokkaanse herkomst en 59 procent van de Turkse allochtonen leeft onder de armoederisicogrens –minder dan 777 euro per maand. Voor autochtone Belgen ligt dat cijfer “maar” op 10 procent. Het gemiddeld maandinkomen van die Turkse en Marokkaanse allochtonen ligt tussen 610 en 742 euro. Een gemiddeld maandinkomen voor personen van Belgische en Europese herkomst ligt rond 1150 euro. Voor de groep van Italiaanse herkomst ligt dat op 963 euro en van niet-Europse herkomst op 951 euro. Bij de migranten van Italiaanse herkomst leeft 21 procent in armoede.

DE NIJL IS NIET VAN IEDEREEN
De Nijl is van levensbelang voor 160 miljoen mensen in de tien Nijlstaten. Egypte, bijvoorbeeld, heeft bijna geen enkele andere waterbron. Negentig procent van de bevolking woont er in de smalle vruchtbare Nijlvallei. In Ethiopië kunnen de boeren, als gevolg van een akkoord uit 1929, geen gebruik maken van het Nijlwater om hun landbouw te verbeteren. ‘Elke boer wordt geboren met evenveel recht op water als op moedermelk’, zegt een Egyptisch gezegde. En de boeren in Ethiopië dan? Een fotoreportage van Dieter Telemans.

Maoïstische opstanden groeien in India
DE GEWELDDADIGE ONDERKANT VAN HET MIRAKEL
De Nepalese maoïsten zijn wereldwijd bekend, maar dat de populariteit van hun geloofsbroeders ook in buurland India stijgt, weet bijna niemand. Jaarlijks vallen er honderden doden bij gewapende botsingen tussen het Indiase leger en de opstandelingen die aangeduid worden onder de verzamelnaam naxalieten.

In 2003 hadden 55 districten te maken met naxalieten, op dit moment gaat het al over een 170-tal districten in 15 deelstaten. Samen vertegenwoordigt deze “rode corridor” 40 procent van het Indiase grondgebied. Tussen 2003 en 2005 steeg het aantal slachtoffers van naxalitisch geweld met dertig procent en het aantal politiemensen die gedood werden, steeg tussen 2004 en 2005 zelfs met 53 procent. De overheid gaat er van uit dat de beweging de voorbije vijf jaar haar getalsterkte zag verdubbelen tot ongeveer 10.000 strijders. Het gewicht daarvan wordt nog zwaarder doordat de groepen en bendes die vroeger los van elkaar opereerden op 21 september 2004 samensmolten tot de Communist Party of India (Maoist). Bovendien worden de banden met gelijkgezinde ondergrondse bewegingen in Nepal, Bangladesh en Sri Lanka al sinds 2001 nauwer aangehaald.

DE DISCRETE CHARMES VAN KAZACHSTAN
Karel De Gucht ging er op theevisite, Herman De Croo en Anne-Marie Lizin kregen er eredoctoraten, en u weet niet waar Astana ligt? De nieuwe hoofdstad van Kazachstan lijkt het nieuwe centrum van Centraal-Azië te worden, nu Oezbekistan in een paria veranderd is.

Het echte belang van Kazachstan ligt onder de grond. Het land heeft naar verluidt een exploiteerbare oliereserve van 95 miljard vaten en is daarmee in de Kaspische regio de belangrijkste olieleverancier van de toekomst. Ook de gasreserves zijn aanzienlijk (3 triljoen m³) en de uraniumproductie behoort tot de hoogste in de wereld. In tijden van stijgende energieprijzen en dalende reserves zijn dat evidente troefkaarten voor een land zonder zeehavens.

Toumani Diabaté: ‘RACISME IS EEN KANKER DIE SOMS UITBARST IN WAANZIN’
De koning van de kora is in Europa. De Malinees Toumani Diabaté begon zijn carrière in België en oogstte recent wereldwijd succes door zijn samenwerking met Ali Farka Touré. Op dit moment is hij op tournee met zijn twaalfkoppige Symmetric Orchestra.

‘Europa is een plek waar de meest tragische tegenstellingen zich manifesteren. Aan de ene kant heb je –godzijdank– mensen met een open geest, mensen die van Malinese muziek kunnen genieten, bijvoorbeeld, omdat ze in staat zijn voorbij de oppervlakkige verschillen te kijken en de fundamentele menselijkheid in alle kunst te ontdekken, van waar die ook komt. Aan de andere kant is er de toenemende bekrompenheid, de angst voor de toekomst die zich vertaalt in racisme en vreemdelingenhaat. Dat is een Europa dat als een kanker onder de huid van het dagelijkse stedelijkheid woekert en soms uitbarst in waanzin, zoals bij de moorddadige schietpartij in Antwerpen.’

HAMAS MOET ISRAËL NIET METEEN ERKENNEN
Begin dit jaar won Hamas de verkiezingen in de Palestijnse Gebieden. De Belgische regering liet meteen weten dat ze alleen maar zou samenwerken met de nieuwe Palestijnse regering op voorwaarde dat Hamas de staat Israël erkent, de gewapende strijd opgeeft, het terrorisme afzweert en de Oslo-vredesakkoorden uitvoert. Dat klinkt als de logica zelve, maar is het dat ook? MO* vroeg de mening van twee experts: Alastair Crooke en Karel De Gucht.

En verder: