EEN WERELD - Politiek

De nachtmerrie van de nucleaire zwarte markt
Het Non Proliferatie Verdrag achterhaald
Mini-nukes, het tweede nucleaire tijdperk is ingezet
Mordechai Vanunu vrij?

De nachtmerrie van de nucleaire zwarte markt


‘Het gevaar voor een kernoorlog is nog nooit zo groot geweest als vandaag’, zo stelde Mohammed el Baradei, directeur van het Internationaal Atoomenergie Agentschap (IAEA), eind januari. El Baradei maakt zich vooral zorgen over de nucleaire zwarte markt: illegale netwerken waaraan zowel nucleaire experts als bedrijven en zelfs staatsinstellingen hun medewerking verlenen. De handel is volledig geglobaliseerd: in het ene land worden plannen getekend, in het andere centrifuges geproduceerd, via een derde land worden de waren verscheept en in vervalste verpakkingen vervoerd naar schimmige afnemers. ‘Ook het Noorden is hierbij betrokken’ weet el Baradei.
De Pakistaanse kerngeleerde Abdul Qadeer Khan, die begin februari bekende dat hij nucleaire kennis doorverkocht had aan Iran, Libië en Noord-Korea , is er maar één speler in een heel groot netwerk. El Baradei schat dat op dit ogenblik 35 tot 40 landen over het materiaal beschikken om een atoombom te maken. De evolutie naar een grotere openheid in Libië en Iran, die bereid zijn IAEA-inspecteurs toe te laten, is zeker toe te juichen. In Noord-Korea denkt supremo Kim Jong Il er echter niet aan VN-inspecteurs toe te laten. Het enige wat het land wil, is economische hulp van de VS, in ruil voor de afbouw van zijn atoomprogramma’s.
‘Kennelijk hebben de internationale exportcontroles de laatste jaren totaal gefaald’, moet el Baradei toegeven. Om het IAEA efficienter te laten functioneren, vraagt hij dat de landen die de IAEA-inspecties erkennen allemaal ook de bijkomende overeenkomst van 1997 zouden ondertekenen waardoor scherpere en ook onaangekondigde controles mogelijk zijn, een akkoord dat momenteel slechts door 38 landen is ondertekend. El Baradei zou ook de totale voorraad plutonium en hoogverrijkt uranium wereldwijd onder een multilateraal toezicht willen plaatsen: ‘Zonder controle van het materiaal dat in aanmerking komt voor de productie van kernwapens, kan er ook geen controle zijn op de verspreiding van bruikbare kernwapens.’ Hij wil graag in alle civiele kerncentrales een systeem ingebouwd zien dat waarschuwt wanneer stoffen vervaardigd worden die geschikt zijn voor bommen.
Volgens een artikel in het januari/febuari-nummer van het gezaghebbende Bulletin of the Atomic Scientists zouden zo’n stoffen wel degelijk al aangemaakt worden, met name in de reactor van Tennessee Valley Authority’s (TVA) Watts Bar in de VS, een nuclaire installatie voor civiele doeleinden. Volgens het artikel zou daar ook tritium worden vervaardigd, een erg gevaarlijke stof die enkel voor nucleaire wapens is bestemd. Tijd voor inspecties in de VS? (adw)

Het Non Proliferatie Verdrag achterhaald


Het Non Proliferatie Verdrag (NPT) is van kracht sinds 1970. 189 staten hebben zich erbij aangesloten, met Cuba en Oost-Timor als nieuwkomers. Dit verdrag moet de verspreiding van kernwapens tegengaan en het gebruik van nucleaire energie voor civiele doelstellingen stimuleren. Landen die vóór 1 januari 1967 geen kernwapens hadden, mogen die ook niet verwerven. Officieel zijn er vijf kernmachten: de VS, Rusland, China, Frankrijk en Groot-Brittannië. Het Internationaal Atoomagentschap IAEA controleert de lidstaten op het naleven van dit verdrag. India, Pakistan en Israël, waarvan momenteel met zekerheid is geweten dat ze kernwapens bezitten, hebben dit verdrag nooit ondertekend. Noord-Korea ondertekende het aanvankelijk wel, maar trok zich in januari 2003 voor de tweede maal terug. In 1995 werd het NPT, dat aanvankelijk een looptijd had van 25 jaar, voor onbepaalde tijd verlengd. In artikel 6 van het NPT verbinden de vijf atoommachten zich ertoe hun arsenaal aan nucleaire wapens af te bouwen. Er is echter nooit een datum vooropgesteld tegen wanneer die afbouw volledig gerealiseerd moet zijn.
Een ander zwak punt van het NPT is dat er in de loop van die jaren wel tal van atoombommen zijn ontmanteld maar niet vernietigd. Het materiaal blijft dus beschikbaar voor hergebruik. Een ernstige vrees is dat dit materiaal verdwijnt in illegale netwerken. Niet alleen schurkenstaten kunnen zich op die manier bevoorraden, maar ook terroristische netwerken. Al Qaeda is maar één voorbeeld van zo’n netwerk, ook de militaire arm van Hezbolla zou pogingen ondernemen om aan splijtstof te geraken, terwijl nucleair materiaal afkomstig uit de ex-Sovjetunie erg gegeerd is door Tsjetsjeense rebellen. Volgens Graham Allison, gewezen onderstaatssecretaris van het Pentagon, wordt er ongeveer elke maand iemand betrapt bij zo’n poging om verboden kernmateriaal te smokkelen. (adw)

Mini-nukes, het tweede nucleaire tijdperk is ingezet


Eén van de bepalingen van het NPT is dat de vijf officiële kernmachten hun kernwapens niet mogen inzetten tegen niet-kernmachten. Manifest in tegenspraak met deze bepaling is de keuze van de VS om nucleaire wapens in te schrijven in hun nieuwe strategie van preventieve aanval tegen schurkenstaten of terroristen in het bezit van massavernietigingswapens. In september 2001 diende defensieminister Donald Rumsfeld het Nuclear Posture Review (NPR) in het Amerikaanse Congres in, een nieuwe strategie voor gebruik van nucleaire wapens. Het NPR, dat intussen is goedgekeurd, beoogt een modernisering van het nucleair arsenaal van de VS. Doel is in steeds kleinere bommen een steeds grotere vernietigingskracht te bundelen, gekoppeld aan een steeds grotere precisie en een snellere effectieve inzetbaarheid. Het Nationale Nucleaire laboratorium Los Alamos noemt ze Reduced Collateral Damage Weapons: wapens met een verminderde randschade.
‘Deze wapens zijn effectief inzetbaar’, zo argumenteren de experten, ‘zodat de nucleaire dreiging echt geloofwaardig is.’ Het gaat om vliegbommen die een afstand van 5500 km in minder dan twee uur tijd kunnen overbruggen, beladen met een kernkop van 450 kg. Een onderdeel van het programma is de ontwikkeling van de nucleaire bunker busters, die commandobunkers en massavernietigingswapens diep onder de grond moeten kunnen vernietigen. Gedacht wordt aan een atoombom van 1 kiloton (de bom op Hiroshima woog 15 kiloton) die elke ondergrondse structuur compleet kan verpulveren. Daarnaast wordt er gewerkt aan de zogenaamde mini-nukes, lichte nucleaire wapens om doelwitten te treffen waarvan de vernietiging door conventionele wapens niet geheel zeker is. Het project kreeg de naam Falcon-project mee (Force Application and Launch from Continental US) en moet tegen 2010 operatief zijn. (adw)

Mordechai Vanunu vrij?


Mordechai Vanunu werkte als wetenschapper in de Israëlische nucleaire installaties van Dimona, en werd in december 1985 ontslagen. In een interview in de Sunday Times onthulde hij in oktober 1986 dat Israël in het bezit was van 100 tot 200 atoombommen. De geheime inlichtingendienst Mossad werd ingeschakeld en via een list werd Vanunu in Rome opgepakt en veroordeeld tot 18 jaar gevangenisstraf. Op 21 april dit jaar verstrijkt die periode. Vraag is of Vanunu effectief wordt vrijgelaten. Een steuncomité heeft hem alvast voorgedragen als kandidaat voor de Nobelprijs.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.