Afrikaanse sloppenwijken moeten woekeren met ruimte

De top 100 van de snelst groeiende steden ter wereld telt 25 Afrikaanse namen. Plattelandsbewoners in Afrika trekken massaal naar de steden op zoek naar banen en kansen op een beter leven. Die steden kunnen de vraag naar onderdak niet aan.

Volgens Het Huisvestingsprogramma van de Verenigde Naties (VN-Habitat), zullen de komende 15 jaar 1,3 miljard mensen (meer dan de huidige bevolking van China) in Afrikaanse steden leven.

Doelstelling niet gehaald

Afrika’s verstedelijkingsgraad van 4 procent per jaar is nu al meer dan wat steden aankunnen om iedereen opvang, water, sanitair, energie en voedsel te bieden. 

Veilige, veerkrachtige steden en huisvesting voor alle stedelingen is een van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG’s) die volgende maand in New York worden vastgelegd. De SDG’s vervangen de Millenniumdoelstellingen (MDG’s) die in 2000 van start gingen. VN-Habitat heeft de doelstelling om 100 miljoen mensen uit sloppenwijken te halen, grotendeels bereikt in Azië, China en delen van India. Echter niet in Afrika.

Volgens de vorige voorzitter van de Afrikaanse Associatie voor Architecten Tokunbo Omisore ligt het probleem in het feit dat de huisvesting ontwikkeld werd vóór mensen, maar niet met mensen.

‘Sloppen vragen veel inzicht in de redenen van hun bestaan en de problemen die de mensen daar ondervinden’, zegt Omisore. ‘Afrikaanse overheden willen eerder de infrastructuur van ontwikkelde landen nabootsen zonder rekening te houden met de ontwikkeling van onze verschillende culturele gemeenschappen, en zonder te werken aan het creëren van meer banen. Enkel dat zal de duurzaamheid van de steden bepalen. Mensen maken de steden, niet andersom.’

In de hoogte bouwen

In Afrika is land een veelbesproken thema, met name landbouwgrond. Die is beperkt en duur in de steden. De vraag is dan hoe Afrika de huizenbouw moet aanpakken. Ook daarvoor is de grond schaars.

Op een top over huisvesting in april in Luanda, die onder anderen gehost werd door de overheid van Angola, zei Aisa Kirabo Kacyira, een afgevaardigde van VN-Habitat, dat compacter bouwen het antwoord is op de transformatie van Afrika. ‘We zullen daarbij aan bouwen in de hoogte moeten denken.’

Muungano Wa Wanavijiji, een organisatie die opkomt voor de rechten en waardigheid van sloppenbewoners in Kenia, kan alvast model staan met een project waarbij goedkope woningen met drie verdiepingen werden ontwikkeld. Het huis dat de naam ‘The Footprint’ kreeg, heeft een kostenplaatje van slechts 1000 dollar (890 euro).

Dit jaar werden al 300 van zulke huizen gebouwd. De bewoners betalen 20 procent op voorhand en krijgen steun in de vorm van een microlening voor de overige 80 procent van de kosten.