Caraïbische aquacultuur komt moeizaam van de grond

Jimmi Jones en zijn vrouw Sandra Lee zijn de eigenaars van viskwekerij JimSan Aquaponics in Belize City. Hun manier van werken is uniek voor de Caraïben: de visbassins leveren water en voedingsstoffen aan hun groentetuin. De planten filteren op hun beurt het water dat gerecycleerd opnieuw naar de visbassins wordt doorgesluisd.

Natuurlijke hulpbronnen

Jones heeft het concept van JimSan Aquaponics al over het hele Caraïbische gebied voorgesteld als ondersteuning voor de de inspanningen van het Caribbean Regional Fisheries Mechanism (CRFM), verantwoordelijk voor de promotie van duurzaam gebruik van natuurlijke hulpbronnen.

Zij promoten aquacultuur als duurzame oplossing voor meer voedselzekerheid en als antwoord op klimaatverandering. Het CRFM ziet in aquacultuur immers een belangrijke maatregel voor visserijbedrijven in de Caraïben om zich aan te passen aan de klimaatverandering. Een werkgroep staat in voor de begeleiding in het hele traject.

Jones’ bedrijf toont aan dat kleine boeren zelf iets kunnen doen om hun onderneming veilig te stellen en tegelijk het eigen gezin te voorzien van proteïnerijk voedsel.

Ammoniak wordt nitraat

Jones’ methode reduceert het watergebruik met 90 procent en zorgt ervoor dat de kwekers tien keer meer groenten produceren dan op klassieke grond terwijl hun ecologische voetafdruk identiek blijft maar ze wel veel minder bestrijdingsmiddelen nodig hebben.

‘Het komt erop neer dat je je vissen voedert, waarna het geproduceerde afval een bacterieel proces doorloopt waarbij ammoniak wordt omgezet in nitraat dat de basis vormt voor het voedsel voor de planten’, zegt Jones. ‘Je kweekt planten en vissen en gebruikt daarvoor dezelfde infrastructuur. Het water gaat door een filtersysteem en planten groeien zonder dat ze aarde nodig hebben.’

Economische verliezen

Volgens berekeningen van het Intergouvernementeel Klimaatpanel (IPCC) kan de vangst van wilde vis door de globale opwarming en de stijgende zeetemperaturen, met de helft afnemen. De klimaatverandering zal zo wereldwijd verwoestende gevolgen hebben voor lokale visbedrijfjes die afhankelijk zijn van de visvangst.

Een studie van de Universiteit van British Columbia van september 2015 toont aan dat warmer zeewater de zeeroutes van vissen wijzigt en de effecten van vervuiling versterkt. Overbevissing maakt het plaatje compleet met wereldwijde economische verliezen voor gemeenschappen die leven van de visserij.

Aquacultuur lijkt een eenvoudig alternatief maar er loeren ook uitdagingen om de hoek. In 2012 was aquacultuur op Jamaica nog goed voor 5000 tot 6000 ton voedsel maar dat zakte plots in elkaar tot slechts 500 ton, onder druk van goedkope import van vis uit andere gebieden.

Wankel

Viskweker Vincent Wright wijst naar de overheid. ‘De algehele economische situatie, de hoge energiekosten en de slechte watervoorziening zijn de zaken die het systeem doen wankelen’, zegt hij.

De directeur van het CRFM, Milton Haughton, daagt de regionale overheden uit om systemen te ondersteunen en mee deze ‘moeilijkheden voor toekomstige viskwekers te overwinnen.’

‘We hebben behoefte aan een wetgevend kader, regelgeving en ondersteunend beleid zodat investeerders worden aangetrokken en deze sector kan groeien, niet enkel voor lokale consumptie, ook voor export’, zegt Haughton.

Volgens Wright, die naast viskweker ook wetenschapper is, zijn de meeste viskwekerijen gebouwd op slechte plekken die bijvoorbeeld vaak overstromen of waar er geen goede voorzieningen zijn om gemakkelijk aan schoon water te komen. Door de klimaatverandering zullen overstromingen en periodes van droogte toenemen, een bijkomende bedreiging voor deze bedrijven.

Jamaica en de rest van het Caraïbische gebied hebben de afgelopen twee jaar extreme droogteperiodes doorstaan, wat de productie in het bedrijf van Wright en die van vele andere viskwekers heeft doen dalen.

Toch blijft hij geloven dat ‘aquacultuur een goede manier is om de bevolking van voldoende proteïnes te voorzien’, een stelling die ook de Wereldvoedsel- en Landbouworganisatie (FAO) ondersteunt in het recentste rapport over Visserij en Aquacultuur. Dat rapport uit 2014 stelt dat ‘de grootste groei voor de visserijsector zal komen uit de aquacultuur.’