Ecotoerisme maakt wilde dieren minder alert voor gevaar

In de strikte zin van het woord betekent ecotoerisme dat je na je verblijf zo weinig mogelijk schade nalaat. Zo betaal je correcte prijzen aan de lokale bevolking voor je eten, je blijft voor je logies ver weg van grote, commerciële vakantieresorts, je maakt zo min mogelijk afval en een deel van de kostprijs van je reis wordt geschonken aan lokale hulporganisaties of natuurgebieden.

Op die manier verantwoordt de ecotoerist zijn reis voor zichzelf en zijn omgeving met de wetenschap dat zijn uitgaven een positieve impact hebben op de lokale bevolking en de lokale natuur.

Impact

Het idee dat je als toerist ook iets kan terugdoen, maakt ecotoerisme ontzettend populair. Maar omdat ecotoeristen erop uit zijn om de plaatselijke natuur te ontdekken en te beleven blijkt dat hun interacties met wilde dieren uiteindelijk toch een impact hebben.

‘Door interacties tussen wilde dieren en vriendelijke ecotoeristen lopen de dieren een groter risico zelf opgegeten te worden’, schrijven onderzoekers in een rapport in Trends in Ecology & Evolution.

‘Het rapport is een uiteenzetting over de langetermijneffecten van het soort toerisme waar de natuurbeleving primeert. We moedigen wetenschappers en de verantwoordelijken van natuurreservaten aan om de duurzaamheid van deze vorm van toerisme die er net op gericht is om de biodiversiteit te verbeteren, en niet te doen slinken, grondig in het oog te houden’, zegt Daniel Blumstein van de universiteit van Californië.

Interactie tussen mens en dier

Het uitgangspunt van het rapport is dat de menselijke aanwezigheid de manier waarop dieren handelen verandert. Deze veranderingen kunnen het leven van die dieren beïnvloeden. Veranderingen in gedrag en activiteit kan dieren in gevaar brengen.

Ecotoerisme heeft in sommige gevallen hetzelfde effect als domesticatie of verstedelijking.

‘Als dieren op een vriendelijke manier in interactie gaan met mensen, is het mogelijk dat ze hun waakzaamheid wat verliezen’, zegt Blumstein. ‘Dieren die zich op hun gemak voelen in de nabijheid van mensen worden stoutmoediger. Als ze die houding aannemen in de nabijheid van een echt roofdier, zullen ze vaker het slachtoffer worden van diens aanval.’

Ecotoerisme heeft in sommige gevallen hetzelfde effect als domesticatie of verstedelijking. In elk van deze drie gevallen blijkt dat regelmatige ontmoetingen met mensen leidt tot meer tamme dieren.

Gedomesticeerde zilvervossen worden bijvoorbeeld gedweeër, gedomesticeerde vissen zijn veel minder alert voor aanvallen van roofdieren.

Ook in het Grand Teton National Park valt op dat de elanden die gewend zijn aan toeristen, veel minder alert zijn dan hun soortgenoten in het wild.

Oog in oog met een stroper

De vraag is nu wat dat gedrag geeft als deze dieren oog in oog komen te staan met een roofdier of een stroper. ‘We weten dat mensen in staat zijn om fenotypische veranderingen in andere soorten teweeg te brengen’, schrijven de onderzoekers. ‘Als invasief toerisme dit doet toenemen, is het mogelijk dat we symptomen creëren met ongewilde consequenties, zoals een verhoogd risico voor de dieren om het slachtoffer te worden van roofdieren. Zelfs een kleine verandering kan al gevolgen hebben voor het functioneren van het dier in zijn gemeenschap.’

Met hun rapport hopen de wetenschappers een andere kijk te bieden en meer onderzoek te stimuleren naar de ongewilde gevolgen van de interactie tussen mensen en wilde dieren. ‘Het is belangrijk om te weten welke soorten met name beïnvloed worden door het contact met mensen en welke vormen van contact de dieren uiteindelijk in gevaar brengen’, besluit Blumstein.