Een ‘oliebaron’ als nieuwe EU-klimaatcommissaris?

Canete is een erg omstreden figuur. Onmiddellijk nadat de Spaanse regering aankondigde hem voor te dragen voor de post van Klimaat en Energie stak een storm van protest op wegens zijn banden met de olie-industrie.

Canete moest zijn aandelen in twee door hem opgerichte oliebedrijven, Petrolifera Ducar en Petrologis Canaris, verkopen. Friends of the Earth Europe vindt dit echter onvoldoende om een schijn van belangenvermenging te vermijden. De schoonbroer van Canete is nog steeds voorzitter van beide bedrijven, en bezit respectievelijk 11 en 12.78 procent van de aandelen van de bedrijven.

‘Energiebeleid kan niet toevertrouwd worden aan iemand met persoonlijke belangen en investeringen in de sector, het is alsof je de vos het kippenhok laat bewaken’

Een ander bedrijf dat door Canete opgericht werd, Civisol, staat onder de leiding van een tweede schoonbroer, en bezit 20 en 10.08 procent van de aandelen van Petrolifera Ducar en Petrologis Canaris.

‘Energiebeleid kan niet toevertrouwd worden aan iemand met persoonlijke belangen en investeringen in de sector, het is alsof je de vos het kippenhok laat bewaken’, aldus het groene Spaanse Europarlementslid Ernesto Urtasun.

Spaanse media stellen bovendien dat Havorod, een “lege vennootschap” die om fiscale redenen gevestigd is in Nederland, onder controle van de Canete-familie staat. Niet alleen zou er zo sprake zijn van belastingontduiking, maar Havorod beschikt ook over 45.20 en 48 procent van de aandelen van Petrolifera Ducar en Petrologis Canaris, waardoor deze ook na de verkoop van Canete’s persoonlijke aandelen onder directe controle van zijn familie staan.

Gebrek aan onafhankelijkheid?

Canete verklaarde alvast volledig in overeenstemming te zijn met de Gedragscode van de Commissie: ‘Ik zal nooit betrokken zijn bij zaken die tot mijn portfolio behoren maar in welke ik persoonlijke, familiale of financiële belangen heb die mijn onafhankelijkheid zouden kunnen bezoedelen’.

Corporate Europe Observatory (CEO), een Europese lobbywaakhond, stelt echter dat ‘het feit dat Canete aandelen bezit en nauwe familiebanden onderhoudt met twee bedrijven die zich enkel bezighouden met het opslaan en verdeling van olie hem logischerwijs moeten uitsluiten van eender welke beslissing die de (energie)sector aangaat.’

Canete ligt daarnaast ook onder vuur voor seksistische uitspraken die hij deed tijdens een Spaans debat eerder dit jaar, terwijl milieuorganisaties en CEO eveneens wijzen op eerdere gevallen van belangenvermenging en het niet correct aangeven van zakelijke belangen.

Een online Avaazpetitie tegen de aanstelling van een “petrolhead” als klimaatcommissaris verzamelde ondertussen op 24 uur meer dan 385.000 handtekeningen.

Rumoerige hoorzitting

‘Schoonfamilie telt niet als echte familie en doet dus niet terzake’

Canete werd op 1 oktober dan ook onderworpen aan een spervuur van vragen.

Groene en socialistische parlementsleden bleven herhaaldelijk opheldering eisen over zijn persoonlijke en familiale banden met de olie-industrie en vermeende belastingfraude. Dit kwam hen op luid gejouw van hun christendemocratische collega’s van de Europese Volkspartij (EVP) te staan. Canete is lid van de EVP.

Canete stelde dat hij en zijn gezin alle banden met de oliesector hebben doorknipt. Hij ontweek echter tot vier keer toe vragen over zijn schoonbroer, om uiteindelijk te stellen dat schoonfamilie niet telt als nauwe familie en dus ook niet terzake doet.

Een parlementslid merkte echter op dat zijn schoonbroer niet enkel familie van Canete is, maar tevens zijn zakenpartner van de afgelopen 25 jaar.

Energie-efficiëntie en Energie-Unie cruciaal

De kandidaat-Commissaris ontkende een pion van de olie-industrie te zijn: ‘Ik ben nooit betrokken geweest bij de olie-industrie, en was altijd al een sterke voorstander van hernieuwbare energie.’

‘Ik ben nooit betrokken geweest bij de olie-industrie, en was altijd al een sterke voorstander van hernieuwbare energie’

Canete legde een sterke nadruk op het belang van energie-efficiëntie, de ontwikkeling van een Pan-Europese Energie-unie en Europese energie-onafhankelijkheid. Hij benadrukte een voorstander van hernieuwbare energie te zijn, hoewel hij nog steeds een belangrijke rol ziet voor olie, steenkool en aardgas.

Linkse parlementsleden bekritiseerden Canete’s beleid rond schaliegas en teerzand toen hij Spaans Minister van Milieu was. Canete zei echter dat het aan elke individuele lidstaat is te beslissen welke energiebronnen ze wil gebruiken, terwijl de taak van de Commissie vooral is om strenge veiligheidscriteria op te leggen.

Canete stelde dat de EU een mondiale klimaatleider moet blijven. Hij drukte zijn steun uit aan de voorlopige Europese klimaatdoelstellingen voor de periode 2020-2030, die eind oktober goedgekeurd moeten worden door de Europese Raad.

Enkel indien andere landen ambitieuzere doelstellingen stellen tijdens de klimaattop in Parijs in 2015 kunnen deze doelstellingen verhoogd worden, zoniet komt de competitiviteit van Europese bedrijven in het gedrang, aldus Canete.  

Twijfels niet verdwenen

Canete maakte een zelfverzekerde indruk. Ivo Belet (CD&V) vond hem alleszins een sterke indruk nalaten: ‘Je kan natuurlijk allerlei vooroordelen hebben over zijn professionele activiteiten, maar je kan niet zeggen dat hij zijn dossiers niet kent of geen ambitieuze doelstellingen formuleerde. Blijkbaar moest hij echter op voorhand gekruisigd worden.’

Belet heeft het over een ‘eindeloze discussie’, maar wijst erop dat de juridische commissie van het Parlement geoordeeld heeft dat er geen sprake is van belangenvermenging. Hij betreurt wel dat een ‘politiek spel’ de bovenhand heeft gehaald op de inhoud.

Canete slaagde er echter niet in alle Europarlementsleden of milieuorganisaties te overtuigen van zijn goede bedoelingen.

‘Canete was goed voorbereid vanavond, maar de kloof tussen zijn woorden nu en zijn beleid in Spanje blijft’

‘Canete was goed voorbereid vanavond maar de kloof tussen zijn woorden nu en zijn beleid in Spanje blijft. Europa heeft op dit sleutelmoment niet iemand nodig die zijn trouw aan fossiele brandstoffen bevestigt zonder een tijdslijn voor uitdoving van zo’n brandstoffen voor te stellen’, aldus Jeremy Wates van het European Environmental Bureau, de grootste federatie van Europese milieu-ngo’s.

Ook Jorgo Riss van Greenpeace heeft het over een ‘controversiële kandidaat met een onduidelijke visie’, terwijl Friends of the Earth Europa (FoEE) vraagtekens plaatst bij de algemene koers van de toekomstige Europese Commissie, die ‘zakelijke belangen prioriteit geeft ten koste van het beschermen van burgers en hun welzijn.’

Europees Parlementslid Kathleen Van Brempt (sp.a) klinkt iets voorzichtiger. ‘Ten gronde blijven er twee grote problemen bestaan: het belangenconflict rond zijn schoonbroer en het feit dat hij inhoudelijk uitermate zwak was op het gebied van klimaat. Het probleem rond het belangenconflict moet hoe dan ook heel strak worden uitgeklaard, maar eerlijk gezegd zie ik ons hem niet direct steunen volgende week.’

Van Brempt wil echter niet gezegd hebben dat Canete’s schoonbroer moet aftreden als voorzitter van de twee oliebedrijven opdat Canete bevestigd kan worden. ‘Dat zijn hypothetische vragen, waar dit weekend nog druk over onderhandeld zal worden. Er moet alleszins een betonnen muur zijn tussen zijn individuele belangen en die van zijn portfolio.’

Machtsstrijd tussen christendemocraten en sociaaldemocraten

‘Als je het vuur aan de lont wil steken inzake politieke spelletjes moet je nadien niet komen klagen dat anderen dat ook doen’

De stemming over Canete werd ondertussen op vraag van de sociaaldemocratische fractie uitgesteld tot begin volgende week.

Achter de schermen woedt een machtsstrijd tussen de twee grootste fracties (christendemocraten en sociaaldemocraten), die elkaar openlijk afdreigden elkaars kandidaten het leven zuur te maken als de eigen kandidaten al te hard worden aangepakt.

De christendemocraten dreigen er mee de Franse socialistische kandidaat-Commissaris Moscovici niet te zullen steunen indien Canete het pleit niet haalt. Belet ontkent niet dat er sprake is van politieke spelletjes, maar wijst met een beschuldigende vinger naar andere fracties: ‘Als je het vuur aan de lont wil steken inzake politieke spelletjes moet je nadien niet komen klagen dat anderen dat ook doen.’

Moscovici lijkt alvast op weinig genade van Belet te kunnen rekenen: ‘Daar zit je evengoed met een negatieve perceptie, met iemand die de kantjes eraf heeft gelopen in Frankrijk, een stroper die nu boswachter wordt kortom. Als wij tegen hem stemmen is dat dus vooral omwille van inhoudelijke redenen.’