Stijlverschillen bepalen Afghaanse presidentsverkiezingen

In de eerste ronde behaalde Abdullah Abdullah 45 procent van de stemmen en Ashraf Ghani iets minder dan 32 procent. De nieuwe president zal onder andere de terugtrekking van de buitenlandse troepen moeten faciliteren, een effectief antwoord op de opstand formuleren en de economie versterken.

Abdullah Abdullah: verzet tegen de Taliban

Abdullah Abdullah werd geboren in 1960 en volgde een opleiding tot oogarts. Hierna werkte hij zowel in een ziekenhuis in Kaboel als een ziekenhuis voor Afghaanse vluchtelingen in het Pakistaanse Peshawar. Tijdens de Sovjetbezetting in de jaren tachtig coördineerde hij de gezondheidszorg voor verzetsstrijders en adviseerde uiterst populaire commandant Ahmad Shah Massoud in zijn strijd tegen de Sovjettroepen.

Abdullah bleef Massouds adviseur tot die twee dage voor 11 september 2001 vermoord werd door twee zelfmoordterroristen die zich voordeden als Belgische journalisten. De Noordelijke Alliantie, de coalitie van gewapende groepen die zich tussen 1996 en 2001 bleven verzetten tegen de macht van de taliban, veroverden eind 2001 met Amerikaanse steun Kaboel op de taliban. Op dat moment begon Abdullah Abdullah een carrière als buitenlandminister en in 2009 was hij Hamid Karzai’s voornaamste tegenstander bij de presidentsverkiezingen.

Abdullah stamt af van een Tadzjiekse moeder en een Pasjtoense vader, maar wordt door velen voornamelijk gezien als een Tadzjiek. De BBC wijt dit aan zijn vroegere positie binnen de overwegend Tadzjiekse Noordelijke Alliantie en beschrijft hem als een “gladde en vlotte prater”.

Ashraf Ghani: bureaucraat en econoom

Ashraf Ghani werd geboren in 1949 in een invloedrijke Pasjtoense familie. Later verhuisde hij naar het buitenland voor zijn studies en behaalde een doctoraat in de antropologie aan Columbia University. Tijdens de Sovjetbezetting gaf hij les in de Verenigde Staten en in 1991 vatte hij een carrière aan bij de Wereldbank.

Toen hij na de omverwerping van de taliban naar Afghanistan terugkeerde, trachtte hij als minister van Financiën de Afghaanse economie te doen heropleven en werkte hij als speciaal adviseur voor de Verenigde Naties. In 2005 werd hij benoemd tot hoofd van de Kaboel Universiteit en een jaar later werd hij aangewezen als kanshebber om Kofi Annan op te volgen als secretaris-generaal van de Verenigde Naties. Ghani stelde zich ook kandidaat bij de presidentsverkiezingen in 2009, maar behaalde toen slechts drie procent van de stemmen.

Ghani wordt beschouwd als een technocraat, neoliberaal econoom en academicus. Zijn eerder neutrale imago levert hem volgens sommigen een voordeel op, maar het feit dat hij in moeilijke tijden voor Afghanistan in het buitenland verbleef, kan zich ook tegen hem keren.

Verschil in stijl

Beide kandidaten willen een veiligheidsovereenkomst sluiten met de Verenigde Staten. Hierdoor zouden tussen 10.000 en 15.000 Amerikaanse soldaten na 2014 in het land blijven “voor training en een anti-terreurmissie”. Ze staan ook allebei open voor vredesonderhandelingen met de taliban en streven nationale eenheid na.

Volgens Associated Press verschillen de kandidaten voornamelijk in persoonlijke achtergrond en stijl en minder op inhoudelijk vlak. Zij voorspellen dan ook dat de stembusgang op 14 juni voornamelijk beslist zal worden op basis van de allianties die de politici aangaan binnen de verschillende etnische groepen.

Steun van andere politici en etnische groepen

Zalmai Rassoul, die iets meer dan elf procent van de stemmen won in de eerste ronde, sprak onlangs zijn steun uit voor Abdullah. Ook Gul Agha Sherzai, die minder dan twee procent van de stemmen won, schaarde zich achter hem. Of hun kiezers ook daadwerkelijk voor Abdullah zullen stemmen, is onduidelijk.

Commentatoren voorspellen dat het stemgedrag in de tweede ronde meer volgens etnische lijnen zou kunnen lopen. Als volwaardig Pasjtoen kan dit kan Ghani een voordeel opleveren aangezien de Pasjtoenen met 42 procent de grootste bevolkingsgroep zijn. Ook Abdullah zou echter voordeel kunnen halen uit zijn gemengde Pashtun-Tadzjiekse afkomst. Hij zou immers aanzienlijke steun genieten bij beide etnische groepen.

Om zijn draagvlak binnen de verschillende etniciteiten te vergroten, benoemde Abdullah een Pashjtoense leider als eerste vicepresident en een Hazara-leider als tweede vicepresident. Ghani koos voor een Oezbeek en een Hazara als vicepresidenten en zou nu ook dingen naar de steun van Ahmad Zia Massoud, de broer van vermoorde Tadzjiekse commandant van de Noordelijke Alliantie.

Hoe de volgende verkiezingsronde zal verlopen, hangt volgens de New York Times onder andere af van hoeveel mensen zullen opdagen om hun stem uit te brengen. Als de verkiezingen gepaard gaan met meer aanslagen, zal het geweld vermoedelijk vooral de stembusgang in de plattelandstreken beïnvloeden. Ook de voorkeur van invloedrijke figuren in de dichtbevolkte provincie Kandahar, waar voornamelijk Pasjtoenen leven, kan de publieke opinie nog sterk sturen.