Nieuwe Haïtiaanse mijnbouwwet onder vuur

Aan de nieuwe wetgeving wordt sinds 2013 gewerkt met assistentie van de Wereldbank. Afgelopen week dienden Haïtiaanse burgergroepen een officiële klacht in bij de bank. Daarin stelden ze dat de wettekst tot stand is gekomen zonder de consultatie die de Wereldbank zelf verplicht stelt.

De nieuwe wet lijkt de weg vrij te maken voor buitenlandse bedrijven die geïnteresseerd zijn in de goudvoorraden en andere grondstoffen. “Wij roepen plaatselijke leiders op om kritisch na te denken over ontwikkeling en niet eenvoudigweg projecten van buitenstaanders te accepteren”, zegt Ellie Happel, een advocaat in Port-au-Prince die betrokken is bij de klacht. “Bij dit soort projecten gaat het vaak mis. En in het geval van goudwinning ontdekken bewoners dat ze hun manier van leven bedreigen.”

Het vergunningsproces in Haïti is momenteel zeer bureaucratisch. Uit een gelekte wettekst wordt duidelijk dat parlementair toezicht in de nieuwe wet geschrapt wordt en dat zelfs er zelfs een einde komt aan de verplichting de voorwaarden van overeenkomsten openbaar te maken. Critici vrezen dat dit resulteert in sociale en milieuproblemen die met name de grotendeels agrarische economie kunnen schaden. Ook is niet duidelijk hoe de exploitatie van lucratieve mineralen de verarmde bevolking ten goede komt.

Ondoorzichtig

De klacht komt vijf jaar nadat het eiland werd getroffen door een allesverwoestende aardbeving, en op het moment dat politieke instabiliteit de wederopbouw bedreigt. De verkiezingen zijn herhaaldelijk uitgesteld en vandaag (dinsdag) is de termijn van zo veel parlementsleden verlopen dat het parlement niet genoeg leden meer telt om geldige besluiten te nemen.

Zondag gaf de Haïtiaanse president Michel Martelly aan dat een deal mogelijk dichtbij is. De linkse oppositie zou daar echter niet bij betrokken zijn. Die waarschuwde eerder dat de president van plan is bij decreet te gaan regeren.

De zes organisaties die een klacht indienden, opereren onder de gezamenlijke naam Kolektif Jistis Min (Collectief Rechtvaardigheid in de Mijnbouw). Ze representeren ongeveer vijftigduizend Haïtianen. Het collectief kwam in actie nadat in juli de concepttekst van de wet was gelekt. Officieel is de tekst, die alleen in het Frans beschikbaar is, niet openbaar gemaakt. De meest gesproken taal op Haïti is Haïtiaans Creools.

“Het proces is erg ondoorzichtig. Kleine groepen experts van de Wereldbank en Haïtiaanse ambtenaren stellen deze wet op”, zegt Sarah Singh, directeur strategische steun van Accountability Counsel, een belangengroep. “Er zijn, bij mijn weten, twee Franstalige bijeenkomsten geweest waar alleen genodigden bij mochten zijn. De meeste genodigden waren private investeerders en enkele grote ngo’s. De Wereldbank geeft als antwoord op deze gebrekkige consultatie dat dit de verantwoordelijkheid van de overheid is.”

Technisch advies

Volgens het collectief is dit in strijd met de eigen sociale en milieurichtlijnen van de Wereldbank. De bank investeert echter niet daadwerkelijk in de Haïtiaanse mijnbouw en het is niet duidelijk of technisch advies ook onder de richtlijnen valt. In november stelde de bank dat de betrokkenheid bij Haïti beperkt is tot het delen van best practices.

Singh zegt dat de richtlijnen wel van toepassing zijn, gezien de impact van de nieuwe wetgeving. “Het volledige wettelijke regime verandert. Dat de bank dat kan doen zonder sociale en milieuwaarborgen, is zeer problematisch.”

Een woordvoerder van het Inspectiepanel van de Wereldbank bevestigt de klacht te hebben ontvangen. Als deze in behandeling wordt genomen, zegt ze, heeft het management van de bank een maand om een antwoord te formuleren. Daarna moet het bestuur van de bank besluiten of de klacht onderzocht moet worden.