Wat Europa kon leren van Oost-Azië in de bestrijding van het coronavirus

Corona bedwingen zonder lockdown: Taiwan toont dat het kan, en hoe

Steve R. Barringer (CC BY-NC-ND 2.0)

Een aardbeienverkoper eind februari. In Taiwan is het economische en sociale leven niet stilgezet, maar is het aantal besmettingen toch beperkt.

Wie van meet af aan transparant en alert is, hoeft geen lockdown toe te passen. Dat blijkt uit de Oost-Aziatische ervaringen, en vooral in Taiwan. Taiwan begon, nog voor het probleem in China werd erkend, met het screenen van passagiers die uit Wuhan kwamen. Wie symptomen vertoonde, werd geïsoleerd. Daardoor volstond een zachtere aanpak die economie noch het sociale leven plat legde in de strijd tegen de verspreiding van het virus.

In China, waar de coronacrisis begon, zijn officieel 3200 doden en meer dan 81.000 infecties geteld. Dat laatste is wellicht een grove onderschatting, want vele mensen met milde infectie zijn nooit getest.

Intussen lijkt de epidemie in China enigszins onder controle: van 2000 nieuw vastgestelde infecties per dag, worden nu 20 nieuwe infecties per dag geteld. Dat resultaat is bereikt met draconische maatregelen in de stad Wuhan, waar alles begon, en de provincie Hubei. Het economische en sociale leven is er bijna twee maand volledig tot stilstand gebracht.

Het zorgde voor een grote economische kost: de industriële productie in het land zou in januari en februari met 13 procent zijn gedaald. In Hubei moet dat cijfer veel hoger liggen.

De sociale kost kwam vorige week even aan de oppervlakte toen in Shenzhen, in het zuiden van China, nabij Hongkong op enkele honderden kilometers van Wuhan, winkeliers betoogden voor lagere huurprijzen. Heel wat mensen voelen de impact van het inkomensverlies dat gepaard gaat met het stilleggen van de economie.

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws
China begint nu de eigen aanpak en het eigen systeem als superieur voor te stellen op een moment dat het westen in lockdown gaat. De werkelijkheid is anders en blijkt heel goed uit de feiten in Oost-Azië. Zeker China heeft zeer krachtdadig geageerd twee maand na de uitbraak van het virus. Het is omdat China de crisis aanvankelijk ontkende, dat de draconische aanpak nog moeilijk te vermijden was: op het moment dat men de realiteit onder ogen zag, waren er al zoveel besmettingen dat zeer drastische ingrepen de enige mogelijkheid waren. Iedereen blijft binnen tot het virus droog ligt, en geen nieuwe lichamen meer vindt. In een autoritair bestuurssysteem, zoals dat van de Volksrepubliek China, is zo’n totaal lamleggen van economisch en sociaal leven makkelijker door te drukken.

Intussen worden de quarantainemaatregelen er langzaam afgebouwd.

Door de eerdere ervaring met SARS wist men in Hongkong dat isolatie het naleven van overheidsorders een noodzaak is.

Chinezen komen weer meer buiten, maar de grote vraag is of het virus zich nu terug zal beginnen verspreiden, of niet. Is de overwinning tijdelijk of definitief?

In tegenstelling tot China werd in de stadstaten Singapore (273 gevallen, 0 doden) en Hongkong (149 gevallen, 4 doden) het economische leven niet volledig stilgelegd. De stadstaten probeerden veel gerichter alle besmette gevallen en hun cluster van sociale contacten te isoleren en op te volgen, met vrij groot succes. In Hongkong, dat in 2003 meer dan een derde van de 774 slachtoffers van de SARS-doden telde, speelde die ervaring een grote rol: Hongkong wist dat isolatie en het naleven van overheidsorders een noodzaak is.

De verbazende prestatie van Taiwan

Maar wat in Taiwan is gebeurd, slaat alles. Deze de facto onafhankelijke eilandstaat die op 120 km van de Chinese kust ligt, telt 23 miljoen inwoners en tekende tot dusver slechts 77 besmettingen en 1 dode op. Vergelijk het met België: 11 miljoen inwoners, meer dan 1000 besmettingen en 10 doden (ook tot dusver).

Nochtans ligt Taiwan vlakbij China en onderhoudt het, veel meer dan Italië bijvoorbeeld, meer dan enig ander land nauw contact met de Volksrepubliek. 850.000 Taiwanezen wonen in China, 408.000 werken er, en er zijn jaarlijks meer dan 2,5 miljoen Chinese toeristen. Intussen betreurt Italië al veel meer dan 1000 doden en ligt het land al een week helemaal plat. Taiwan daarentegen telt één dode, en blijft behoorlijk normaal functioneren. Wat is het geheim?

Net als in Hongkong speelden vorige ervaringen met infectieziekten een grote rol in de voorbereiding op een corona-epidemie. Het land heeft zich leren instellen op infectieziekten. Iedereen die het land inkomt, wordt automatisch en haast onzichtbaar op koorts gescreend. Nochtans staat Taiwan er een beetje alleen voor.

Taiwan wordt door de Volksrepubliek China en vele andere landen niet erkend, en maakt bovendien geen deel uit van de Wereldgezondheidsorganisatie en de VN, want dat gaat in tegen de éénChina-politiek, die inhoudt dat Taiwan voor China niet meer is dan een provincie van het grote moederland. ‘De Wereldgezondheidsorganisatie communiceert niet rechtstreeks met ons. Dat gebeurt via een zogenaamd contactpunt in de Volksrepubliek of op andere indirecte manieren. Begin februari 2020 mochten we dan toch, door Europese en Amerikaanse druk, een technische meeting over COVID-19 van de WHO meemaken, maar dat moest online gebeuren, we mochten niet in de zaal aanwezig zijn,’ zegt Harry Tseng, de ambassadeur van Taiwan bij de Europese Unie.

De jongste dagen nam het aantal besmettingen wat sneller toe door de terugkeer van Taiwanezen uit Europa, Turkije en Japan. De voorbije drie dagen kwamen er 24 besmette Taiwanezen van reis terug. ‘Er zijn maar twintig “lokale” besmettingen die in Taiwan zelf ontstaan zijn, de rest kwam uit het buitenland, eerst uit China, nu een beetje van overal. Dat de besmettingen nu uit alle richtingen komen, verhoogt de druk op ons opvolgsysteem. Er is dus geen enkele ruimte voor zelfingenomenheid,’ waarschuwt Harry Tseng.

‘De zeer lage besmettingscijfers in Taiwan zijn gerealiseerd terwijl de mensen blijven bewegen, blijven werken en naar school gaan, en sociale activiteiten nog altijd doorgaan. Sinds de SARS-uitbraak zijn de burgers zich erg bewust van de risico’s en zijn erg voorzichtig’, aldus Maoting Sheen, vertegenwoordiger van het ministerie van Gezondheid op de ambassade van Taiwan in Brussel.

Taiwan was al zeer alert toen China zich nog in ontkenningsfase bevond en dokter Li Wenliang brutaal het zwijgen oplegde.

Alles begint met die alertheid. Meteen nadat de eerste berichten uit Wuhan eind 2019 opdoken over een nieuwe infectieziekte, was Taiwan al op zijn hoede. Zelfs wanneer de Volksrepubliek zich nog in de ontkenningsfase bevond en dokter Li Wenliang — die als eerste alarm sloeg — brutaal het zwijgen oplegde.

Vanaf 31 december, toen de Wereldgezondheidsorganisatie een longontsteking met onbekende oorzaak signaleerde in Wuhan, begonnen Taiwanese vertegenwoordigers aan boord te gaan van directe vluchten uit Wuhan, om passagiers te onderzoeken op koorts en longontsteking.

Vanaf 5 januari werd elk individu dat in de twee weken daarvoor naar Wuhan had gereisd, en last had van koorts of symptomen van ademhalingsproblemen, genoteerd en onderzocht op liefst 26 virussen. Personen met symptomen werden in quarantaine geplaatst. Taiwan was dus eigenlijk alerter dan China: daar dook het eerste geval op 17 november op, maar het zou nog twee maand duren vooraleer er alarm werd geslagen.

De Taiwanese aanpak staat ook in fel contrast met het gemak waarmee een land als België mensen massaal op skivakantie liet gaan naar Noord-Italië, en hen nadien even massaal liet terugkeren. Taiwanese officials hadden de indruk dat er geen besef van dringendheid of gevaar leefde in Europa. Tseng: ‘Ik heb in die periode Europese verantwoordelijken op vlak van gezondheid gewezen op de risico’s. Ze zegden me dat ze zich van die risico’s bewust waren.’ Toch werden er weinig maatregelen genomen.

Taiwan verbond tijdens deze crisis voor het eerst ook de data van zijn nationale gezondheidssysteem met die van de immigratiediensten en kon zo makkelijker verdachte combinaties ontdekken. Big data tegen corona. De aanpak wordt steeds verder verfijnd, en laat toe erg gericht en snel te reageren.

Over de Taiwanese aanpak weet Sheen nog dit te zeggen: ‘Zodra er zo’n nieuwe infectieziekte opduikt, wordt een taskforce aangeduid die de infectie moet managen. Taiwan is vanaf het begin transparant over het aantal besmettingen en doden. Zodra er iemand bevestigd is, worden al zijn contacten gescreend. Dat testen gaat ook erg snel, waardoor het binnen de vier uur geweten is. Wie positief test, wordt gevraagd twee weken binnen te blijven. Er is een wet die ons toelaat om dit op te leggen, en in die zin de burgerlijke vrijheden te beperken. Mensen die moeten thuisblijven, worden gecompenseerd voor het verlies aan inkomen.’

De aanpak van China is moeilijker uit te voeren in een democratisch land, meent Sheen. ‘Het bewustzijn van de mensen is het allerbelangrijkste. Een mondmasker is daarbij inderdaad geen verplichting of noodzaak, maar verraadt bewustzijn.’ Het mondmasker als een soort badge van alertheid.

Zuid-Korea test veel meer dan Japan

Zuid-Korea, dat met meer dan 8000 besmettingen en 75 doden op de vijfde plaats van de meest getroffen landen staat, is kampioen van het aantal tests – makkelijk 15.000 per dag. Dat uitgebreid testen van mensen moest toelaten om een totale lockdown te voorkomen en gericht bepaalde locaties te isoleren.

Zuid-Korea biedt wellicht het beste zicht op hoe dodelijk de ziekte is

Door het hoge aantal tests blijven minder besmette mensen onder de radar, wat verklaart waarom in Zuid-Korea minder dan 1 procent van de besmette mensen overleed. Zuid-Korea biedt daardoor wellicht het beste zicht op hoe dodelijk de ziekte is, maar hun ook aanpak lijkt te werken want het aantal besmette gevallen zakte van een piek van 916 per dag naar 75 nu.

Daar tegenover staat Japan, dat slechts 1484 besmettingen vaststelde en 29 doden telt. Die cijfers doen uitschijnen dat meer dan 2 procent van de besmette Japanners sterven, maar waarschijnlijker is dat het aantal besmettingen hoger ligt. De Japanse regering wordt ervan verdacht het aantal besmettingen zo laag mogelijk te willen houden om de Olympische Spelen die dit jaar in Tokio zouden plaatsvinden, te kunnen redden.

De lessen

Wat leren de Oost-Aziatische ervaringen ons? Als je niet van in het begin uiterst alert reageert, is de draconische aanpak van China haast onvermijdelijk. Zoals Europa nu ondervindt. Als je wel van in het begin elk verdacht geval screent en isoleert, en eventueel ook al zijn contacten isoleert, dan kan je COVID-19 onder controle houden zonder het hele land plat te leggen. Dit is wellicht ook de route uit de crisis als een land erin slaagt de epidemie onder controle te krijgen, maar het vereist wel goed bewaakte grenzen. Iedereen die uit verdacht gebied komt, moet worden gescreend. En meteen stelt zich voor de EU de vraag: doen we dit op Europees niveau of op nationaal niveau? Als het dat laatste wordt, staat het vrij verkeer van personen onder druk.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2776   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2776  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.