Vluchtelingenrapport: ‘Eengemaakt Europa kan meer’

Het rapport werd opgesteld door de Europese vluchtelingen- en asielzoekersraad (Ecre), het vluchtelingenforum Réfugié-Cosi, de Ierse vluchtelingenraad en het Hongaarse Helsinki Comité. Het rapport behandelt de 28 Europese lidstaten en de vier niet EU landen uit de Schengenzone. De groeiende wereldwijde vluchtelingenstromen en de steeds strengere afscherming van nationale grenzen maakt dit rapport vandaag bijzonder relevant.

België ontving een vierde minder asielaanvragen in 2013 dan in 2012.

Europa kan meer

In 2013 waren er 435 385 aanvragen tot asiel in de 28 Europese lidstaten samen. Dat is een derde meer dan in 2012. In mondiaal perspectief blijft dit een peulenschil. Bijna zeventien miljoen mensen waren in 2013 op de vlucht voor vervolging, conflict of mensenrechtenschendingen volgens cijfers van de Hoge Raad Voor Vluchtelingen van de Verenigde Naties (Unhcr).

België ontving een vierde minder asielaanvragen in 2013 dan in 2012. Ook Griekenland kreeg er een pak minder. Bulgarije, Hongarije en Italië zagen dan weer een opmerkelijke stijging.

De Europese Unie kan de huidige toename van asielzoekers aan zijn grenzen zonder problemen aan volgens het rapport van de vluchtelingenorganisaties.

De uitdagingen die de Europese grenslanden, zoals Italië en Bulgarije ondervinden maken een Europees asielbeleid noodzakelijk. Daarmee kunnen de asielaanvragen en de opvang van vluchtelingen verdeeld worden tussen de verschillende lidstaten. Zo vermijden we concentraties van vluchtelingenstromen en asielaanvragen, zoals in Italië en Bulgarije.

De Bulgaarse vluchtelingencrisis

In 2013 kwamen aan de Bulgaarse grens minstens vier keer zoveel vluchtelingen toe dan in 2012. Het voortduren van het Syrische conflict verklaart deze acute toename. Bulgarije reageerde met de inzet van 1500 extra agenten en de bouw van een hek met prikkeldraad langs de grens met Turkije.

Wanneer de relatief veilige landtrajecten naar Europa, zoals via Bulgarije of Hongarije sluiten, zullen steeds meer vluchtelingen kiezen voor het levensgevaarlijke traject over de Middellandse Zee. Het rapport waarschuwt dat reacties zoals de Bulgaarse kunnen leiden tot meer doden en het verder uit de hand lopen van de humanitaire crisis in de Middellandse Zee.

Onmenselijke chantage

In Bulgarije werden asielzoekers opgesloten in tenten en containers zonder elektriciteit of sanitair met een hoge kans op epidemieën. Deze situatie werd gebruikt als chantagemiddel. De mensen kregen te horen dat zij pas vrijgelaten worden wanneer zij hun asielaanvraag laten vallen.

Volgens het rapport zijn in sommige lidstaten de asielprocedures er specifiek op gericht om asielzoekers af te schrikken.

In heel Europa is het criminaliseren van vluchtelingen door hen te arresteren en in cellen op te sluiten een veel voorkomende praktijk. Onder andere in Groot-Brittannië, Hongarije en Oostenrijk gebeurt dit regelmatig.

Het opsluiten van niet-begeleide minderjarige asielzoekers gebeurt vaak in vier onderzochte landen: Griekenland, Malta, Polen en Bulgarije. In België is aanhouding van asielzoekende niet-begeleide kinderen wettelijk verboden en komt het in de praktijk niet of bijna niet voor.

Europa in actie maar schiet te kort

De wereld werd geschokt toen 366 mensen stierven tijdens de ramp op zee rond Lampedusa in oktober 2013. Hun verhaal is geen alleenstaand feit. Meer dan 25 000 migranten stierven op hun weg naar Europa sinds het jaar 2000, zo blijkt uit onderzoek van de prijswinnende databank Migrantsfiles.com.

‘Meer obstakels creëren voor vluchtelingen om het Europese grondgebied binnen te komen is alleen maar voordelig voor mensensmokkelaars’ (Michael Diedring)

Europa richtte de taskforce voor de Middellandse Zee op in reactie op de Lampedusa ramp. Veiligere vluchtroutes of betere opvang worden niet voorzien. De taskforce legt de nadruk op grenscontroles en visum beperkingen. Vluchtelingen krijgen dus nog moeilijker toegang tot Europa. Mensen zullen daardoor nog meer risico’s nemen om Europa te bereiken waarschuwt het rapport.

 ‘Meer obstakels creëren voor vluchtelingen om het Europese grondgebied binnen te komen is alleen maar voordelig voor mensensmokkelaars’, zegt Michael Diedring, van de Europese vluchtelingen-en asielzoekersraad (Ecre).

Het voorzien van legale trajecten nar Europa voor vluchtelingen, zoals humanitaire visums, hervestiging en veilige toegangswegen zal meer levens redden dan de huidige aanpak, zeggen de auteurs van het rapport.