Vrouwen onzichtbaar of onderdanig in schoolboeken

‘Als aliens op de Aarde terechtkwamen en onze schoolboeken lazen, dan zouden ze er geen flauw idee van hebben wat de bijdrage van vrouwen is aan onze samenleving’, zegt Rae Blumberg aan de Amerikaanse radio-omroep NPR.

De sociologe van de Universiteit van Virginia onderzoekt al jaren schoolboeken uit de hele wereld en schreef hierover nu een rapport voor de VN-onderwijsorganisatie Unesco. Het beeld van vrouwen dat erin naar voren komt, is niet fraai. Ofwel zijn vrouwen onzichtbaar in schoolboeken, ofwel hebben ze een onderdanige rol.

Carrièrevrouwen

In Georgië is op amper 7 procent van de illustraties een vrouw zonder man te zien.

Een achtjarige in India vindt in een geschiedenis- en aardrijkskundeboek bijvoorbeeld niet één carrièrevrouw. Er staan alleen maar vrouwen in die koken voor hun man of voor de kinderen zorgen.

Hetzelfde beeld in een (Engels) taalhandboek in Kenia. Daarin staan zinnen als ‘De kookpot van mijn moeder heeft een deksel’, ‘Jane zou beter zelf vlechten leggen in het haar van haar pop’, ‘Mr. Momanyi rijdt met de bus’ en ‘Zijn voorstel is interessant.’

Meisjes en vrouwen spelen steevast met poppen of staan aan het fornuis, jongens en mannen zijn altijd ondernemend en intelligent.

In Iraanse schoolboeken is op slechts een kwart van de foto’s een meisje of vrouw te zien. In Georgië is op amper 7 procent van de illustraties een vrouw zonder man te zien. In Thailand worden vrouwen bijna altijd afgebeeld terwijl ze het huishouden doen.

Ook in de VS

‘Als meisjes zichzelf niet zien in schoolboeken, dan is de kans minder groot dat ze zichzelf belangrijke dingen zien doen.’

Blumberg analyseerde voor het rapport meer dan zestig studies over schoolboeken in 21 landen.

Zelfs in de VS is de rol van vrouwen in geschiedenisboeken nog altijd onderbelicht, ondanks de inspanningen die sinds de jaren tachtig gedaan worden om vooroordelen uit schoolboeken te bannen, zegt Blumberg.

Schoolboeken spelen een belangrijke rol in genderbeleid, zegt ze. ‘Als meisjes zichzelf niet zien in schoolboeken, dan is de kans minder groot dat ze zichzelf belangrijke dingen zien doen.’

Ze verwijst onder meer naar een Israëlisch onderzoek. Dat vergeleek lagereschoolkinderen die boeken gebruikten waarin mannen en vrouwen als gelijken te zien zijn, met leeftijdsgenoten die boeken met stereotypen te zien kregen. De eerste groep vond dat de meeste beroepen zowel voor jongens als meisjes geschikt waren, de tweede groep hield meer vast aan de stereotypen.