In Maalbeek werd de EU zelf aangevallen

De vijand is niet de stad Brussel: het is Europa. De zogenaamde Islamitische Staat heeft dit duidelijk te kennen gegeven door, nog meer dan de luchthaven, een metrostation in het hart van de Europese wijk aan te vallen. 

  • Álvaro Millán (CC BY-ND 2.0)  Metrostation Maalbeek in het hart van de Europese wijk in Brussel. Álvaro Millán (CC BY-ND 2.0)

Maalbeek is niet gewoon een of andere metrohalte in de Belgische hoofdstad. Alhoewel de symboliek nog dramatischer had kunnen zijn als de terroristen het nabijgelegen station dat vernoemd is naar Robert Schuman hadden gekozen…maar misschien waren ze afgeschrikt door de verscherpte veiligheidsmaatregelen daar. Het feit is dat dit het symbolische hart van de Europese Unie is. Duizenden ambtenaren die voor de drie Europese instellingen – de Raad, het Parlement en de Commissie – werken, passeren die halte dagelijks. 

De Raad, het hoogste EU-orgaan, vertegenwoordigt de onschendbare belangen van de lidstaten, die sinds het toenemende terrorisme en het uitbreken van de vluchtelingencrisis de besluitvorming en bloc hebben gemonopoliseerd. Het Parlement, dat de waarden van de burgers verdedigt, voelt dat zijn stem genegeerd wordt. De Commissie, die het wezen van de EU-verdragen verdedigt, heeft zich onderworpen aan de wil van individuele lidstaten. 

In tegenstelling tot de ongegronde beschuldigingen over de vermeende inefficiëntie van de EU, blijft de EU historisch gezien een spectaculair succes dat al decennialang datgene waarborgt wat voor eeuwen onbestaande was in Europa: stabiliteit, vrede, vooruitgang en gerechtigheid.                 

De duizenden immigranten en vluchtelingen, die ondanks alle hindernissen ervoor kiezen om hun toevlucht te zoeken in Europa en de EU, tonen dit aan. Duizenden mensen zijn bereid om eender welk risico het hoofd te bieden en eender welke prijs te betalen (financieel of persoonlijk) om zich onder de bescherming te plaatsen van een van de weinige stelsels in de wereld dat hen datgene kan geven waarnaar ze verlangen.

De EU heeft nog steeds het potentieel om een doeltreffende beschermer te worden.

Ook de terroristen, die eindelijk de ultieme vijand van hun acties hebben geïdentificeerd, hebben dit opgemerkt. De vijand bestaat niet uit de staten, nationale gemeenschappen, regeringen of individuele hoofdsteden die altijd al de slachtoffers waren van hun haat, maar uit een entiteit die hardnekkig erkenning eist. 

De EU heeft nog steeds het potentieel om een doeltreffende beschermer te worden, niet enkel om het voortbestaan van Europa als een beschaving te garanderen, maar om op een doeltreffende manier te beantwoorden aan de noden van haar burgers. Op hetzelfde moment toont ze hiermee het gelijk aan van mensen aan de andere kant van de zee die wanhopig verlangen naar de bescherming van Europa.

Tot nu toe waren de doelwitten van terroristen voornamelijk nationaal teneinde een, voorlopig zonder succes, nationalistische en zelf-beschermende reactie van overheden  uit te lokken, die bang zijn om hun zogenaamde nationale soevereiniteit te verliezen. 

De aanslag op het symbolische metrostation, het hart van de EU-instituties verstuurt een kristalheldere boodschap: de staat is niet de vijand. Het is de collectieve entiteit die er nog steeds in slaagt de verworvenheden te beschermen die, sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog, nog altijd bewonderd worden door de rest van de wereld. 

De regeringen hebben, door oprechte beslissingen van de Europese Raad zelf, bij verschillende gelegenheden angstig gereageerd op terroristische aanslagen door terug te komen op gezamenlijk genomen beslissingen. Bijvoorbeeld, bij een misplaatst antwoord op de aanslagen in Parijs in november, vermeed de Franse overheid de Europese solidariteitsclausule opgenomen in artikel 222 van het EU verdrag en koos er in de plaats voor om artikel 42.7 (gelijkaardig aan artikel 5 van de NAVO) in te roepen, wat tot wederzijdse verdediging tussen lidstaten onderling leidde. 

Net zoals andere Europese landen koos Frankrijk ervoor om de Europese soevereiniteit te reduceren waardoor het Schengenakkoord dat vrij verkeer tussen landen waarborgt, in gevaar kwam. 
In plaats van de macht van de instellingen te versterken, vond er een verschuiving plaats naar het versterken van de nationale soevereiniteit. Om Europa’s collectieve autoriteit te beschermen, werd de medewerking van Turkije ‘gekocht’ door middel van de belofte om de Turkse toetreding tot de EU te vergemakkelijken. Men was immers toch van mening dat Brussel hier niet de vereiste macht voor had, wat de argumenten van de nationalisten en terroristen enkel versterkt.

De aanslag op het Brusselse metrostation herinnert ons eraan dat terreur zelf weet dat de vijand juist die entiteit is die de Europeanen zelf willen verzwakken. Misschien is het moment aangebroken om terug te keren naar het begin en om voor eens en altijd aan te nemen dat het de natiestaat was die schuldig was aan de holocaust, weergegeven door de twee Europese oorlogen die er bijna in slaagden de beschaving op het oude continent te vernietigen.

Wat zeer dringend nodig is, is het redden van station Maalbeek.

Wat we nodig hebben is niet datgene wat talrijke regeringen en burgerbewegingen vragen: minder Europa. Wat zeer dringend nodig is, is het redden van station Maalbeek.

In plaats van Schengen te ontmantelen, hebben we een verdrag nodig dat solide is, zowel vanbinnen als vanbuiten en dat het vrije verkeer van burgers en bezoekers waarborgt. Om dit argument te versterken, moet een supranationale macht ontwikkeld worden die gezamenlijk de grenzen controleert in plaats van zich te onderwerpen aan de grillen van individuele staten.

Wat nodig is, is meer Europa, niet minder. 

Joaquín Roy is professor en directeur van het Centrum van de Europese Unie van de Universiteit van Miami. Hij schreef dit opiniestuk voor nieuwsagentshap IPS. Vertaling door Hanne Van Regemortel.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.