"Ik zal niet rusten zolang er Brazilianen zijn die niets te eten hebben".

“De ramp in de Golf van Mexico had ons wakker moeten schudden, maar onze leiders slapen gewoon verder”, aldus Michael Brune van de Sierra Club.

In de voormalige militaire dictatuur was Rousseff een gevangene en ze werd regelmatig bruut gemarteld. “Die moeilijke tijd deed mij het leven nog meer waarderen. Het gaf me, meer dan al het andere, de moed om nog grotere uitdaging aan te gaan. Met die moed ga ik Brazilië nu regeren.”

Terwijl Rousseff de mouwen opstroopt en armoede wil aanpakken, moesten in ons land armoedewerkers eind december vaststellen dat het Jaar van de Armoede niets heeft opgeleverd. Nog steeds leven in ons land 15 procent of 1.500.000 mensen in armoede. En in dat cijfer ontbreken heel wat mensen: mensen met schulden, mensen zonder papieren, mensen zonder reserves en die zich daardoor op het randje van de armoedegrens bevinden.

Nog wat cijfers: de gemiddelde achterstand van mensen met een wanbetaling steeg in één jaar tijd met 12 procent, van 5.394 euro (2008) naar 6.042 euro (2009). En ook: armoede doodt. Hoe hoger iemand op de sociale ladder staat, hoe hoger de levensverwachting: iemand met een hoger diploma leeft gemiddeld tot 7,5 jaar langer dan iemand zonder diploma. 

Armoede kan inderdaad ontiegelijk hard toeslaan. Zondagochtend heeft de Brusselse brandweer in een ING-kantoor te Anderlecht een dakloze man dood aangetroffen. De man is waarschijnlijk in zijn slaap overleden. Een buurtbewoner merkte het levenloze lichaam op. Eerder deze maand werd een dakloze vijftiger dood aangetroffen in het station Brussel-Zuid. In november werden op zowat dezelfde plaats een overleden dakloze aangetroffen. En in maart en oktober dit jaar stierven al twee lotgenoten in de Brusselse metro.

Even triest als deze berichten is dat in België geen enkele officiële cijfers bestaan over het aantal daklozen. Er zijn enkel schattingen van organisaties. Zo schat de Europese koepelorganisatie van daklozenorganisaties FEANTSA het aantal daklozen in ons land op 17.000 mensen (2003). Enkel in Nederland, waar in december voor het eerst in de Nederlandse geschiedenis het aantal daklozen werden geteld. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) 18.000 daklozen - of iets meer dan 0,1 procent van de Nederlandse bevolking. 

Heeft u iemand hierover schande horen spreken? Of stellen dat hij of zij niet zal rusten vooraleer armoede in ons land is uitgeroeid? Blijkbaar ligt niemand nog wakker van dergelijke nieuwsfeiten.

Vaak hebben mensen een grote ramp nodig als wake up call. Maar soms zetten zelfs rampen mensen niet in beweging. De olieramp na de ontploffing van het Deep Water Horizon platform toonde aan dat grote oliemaatschappijen vooral uit zijn op winst, en een lachtertje maken van hun veiligheidsbeleid.

Zolang geen duidelijkheid was over de oorzaak van de ramp en er geen strengere veiligheidsmaatregelen waren goedgekeurd, bevroor de regering Obama alle vergunningen voor diepzeeboringen in de Golf. Die maatregel trof niet alleen BP, eigenaar van het boorplatform, maar de hele sector. 

Verschillende oliebedrijven vochten het moratorium aan voor de rechtbank. Met succes: Obama moest inbinden. Sinds halverwege oktober is het weer business as usual in de Golf van Mexico. “De ramp in de Golf van Mexico had ons wakker moeten schudden, maar onze leiders slapen gewoon verder”, aldus Michael Brune van de Sierra Club.

Er gebeurt nog meer in de wereld dat onze aandacht verdient en maar al te vaak niet krijgt. “Hoe komt het dat we niet wakker liggen van Pakistan?”, vroeg Het Nieuwsblad zich in augustus 2010 af Het antwoord kwam van Stijn Joye, onderzoeker aan de universiteit van Gent. De ramp werd “niet de media opgepikt” omdat het land heel ver lag, er geen “culturele affiniteit” was en omdat er weinig betrokkenheid van Belgen was. Met andere woorden: de ramp was een ‘ver van mijn bed’-show. En kennelijk gold ook het volgende: het dodental lag relatief laag in vergelijking met bijvoorbeeld de tsunami. Media-aandacht is blijkbaar groter wanneer het aantal slachtoffers hoger is. 

Of nog: “De wereldbevolking ligt onvoldoende wakker van de klimaatcrisis”. Dat stelde milieuminister Mohamed Aslam van de eilandenstaat de Maladiven in een interview met MO* (2010). “We hebben nog steeds geen klimaatakkoord omdat er te weinig druk komt vanuit de publieke opinie. Mensen zijn meer bezorgd om hun job, alleen mensen die de gevolgen van de klimaatverandering ervaren zijn echt bekommerd, zoals wij in de Maladiven.”

De Maladiven dreigen te verzuipen als gevolg van klimaatsverandering, maar de eilandbewoners zijn niet van plan om te verhuizen. Op de klimaattop in Kopenhagen werd het land geprezen omdat het tegen 2020 klimaatneutraal wil zijn. “Als wij dat kunnen, waarom zouden rijke landen dat niet kunnen? Ze hebben meer financiële middelen en beschikken over de nodige technologie voor de transformatie naar een lage koolstofeconomie”.

Omdat de uitkomst van de klimaattop in het Mexicaanse Cancún zo vaag bleek, riepen Friends of the Earth, Oxfam, Greenpeace, WWF en heel wat andere ngo’s het grote publiek op om attent te blijven. “We moeten dringend in actie komen om catastrofale klimaatverandering te voorkomen,” zegde Jeremy Hobbs van Oxfam International de dag na de klimaattop. “Daarvoor is veel politieke moed nodig. Tenzij overheden inzien dat we samen blijven drijven of ondergaan, is er geen enkele garantie voor een veilige toekomst op aarde.”Hoe maken we diegenen wakker die doen alsof ze slapen? Het is een terechte vraag, meer dan ooit.