Reggae poëzie met een scherp kantje

De politie is vaak een centraal thema in uw werk. Hoe keek u naar hun optreden tijdens de opstanden in Londen deze zomer?

Johnson: In al mijn jaren in de VK (sinds 1963, or) heb ik de politie nog nooit hun taak zo weten te verzuimen. Ze nam een tactische beslissing om in eerste instantie niet in te grijpen. Door de aangekondigde besparingen kijkt de politie namelijk aan tegen een vermindering van twintig procent van hun budget. Door niet in te grijpen wilden ze de overheid tonen wat er zou gebeuren als er een tekort aan politiemiddelen zou zijn. ‘Dit is wat zal of kan gebeuren wanneer je in onze middelen knipt’, zegden ze op die manier. Ze stonden er dus bij en keken er naar. Pas twee, drie dagen later deden ze een poging om het te stoppen!

In de jaren tachtig al zong u ‘Inglan’ is a bitch’, een nummer waarmee u het harde leven voor migranten in Engeland aanklaagde. Waren dezelfde problemen de aanleiding voor de onlusten in uw thuisstad deze zomer?

De directe aanleiding was natuurlijk de moord door de politie op de jongeman Mark Duggan. Maar er waren verschillende redenen voor de rellen. Ras was daar eentje van, maar zeker niet de belangrijkste. Het had ook met armoede te maken, met marginalisatie, met uitzichtloosheid en hopeloosheid. Allicht ook het feit dat de mensen gedwongen worden om te betalen voor het gedrag van de bankiers.

Denkt u dat de Occupy Wall Street beweging enige soelaas zal brengen?

Ik weet echt niet welke kant het precies op gaat. Ik denk dat het een hoopvol teken is dat mensen die voordien geen macht hadden, het woord nemen en van zich laten horen om het gedrag van overheden en financiële instellingen bij te sturen. De mensen zien nu dat één procent van de wereld de andere 99 procent aan het uitbuiten is.

Een ander centraal aandachtspunt in wat u door de jaren heen deed, is ras en opkomen voor de rechten van de Afrikanen in de diaspora. Hoe belangrijk is dat vandaag nog voor u?

Ik heb inderdaad een geschiedenis van lidmaatschap bij organisaties die zich inzetten voor rassengelijkheid in dit land (VK, or). In mijn tienerjaren al heb ik me ingelaten met radicale zwarte bewegingen die een strijd voerden tegen raciale onderdrukking en marginalisatie en voor raciale gelijkheid en sociale rechtvaardigheid.

Het racisme in dit land is niet zo openlijk als het ooit was. Het is heel wat subtieler nu, maar het is er nog steeds. We hebben heel wat vooruitgang geboekt in die strijd maar we moeten nog een heel eind gaan en nog heel wat problemen aanpakken.

Is er vandaag nog nood aan zo iets als de Black Panthers Beweging?

Dit is 2011, we kunnen niet meer terug naar de jaren ‘60 en ‘70 en wat er toen allemaal gebeurde. Het waren hele andere tijden. De strijd die toen gevoerd werd door de Black Panthers Beweging was op dat moment een noodzakelijke. Die hebben we dan ook gevoerd en we zijn geëvolueerd naar een nieuw stadium, die waar we vandaag zijn. Die strijd moet vooral gezien worden als een algemene strijd voor verandering in dit land, het gaat dus niet alleen om ras. Iemands menselijkheid wordt uiteindelijk niet bepaald door de pigmentatie van zijn of haar huid.

Wat kan u vanuit uw eigen migratie ervaring meegeven aan de jonge diaspora’s van vandaag in Europa?

Uit eigen ervaring weet ik dat wij, toen wij jong waren, gewoon een deel van de Britse samenleving wilden zijn. Wij wilden onze rol spelen en al het nodige doen en ons aanpassen aan de regels en wetten van het land. Het was de Britse samenleving die niet wilde dat we er een deel van werden. Integratie betekent echter niet dat we onze nationale identiteiten, dat we alles van de plek waar we vandaan komen, achter ons moeten laten. Het is een deel van onze culturele samenstelling. Ik weet dus niet echt welke raad ik aan jongeren vandaag kan geven, maar ik kan wel zeggen dat de zwarte diaspora in Europa een deel van Europa is. Wij zijn Europeanen. In de geografische en culturele zin, niet in de raciale. Europa is waar we leven, waar we geboren zijn, waar we onze kinderen en kleinkinderen hebben. We hebben wortels en belangen in deze samenleving, onze samenleving. Vandaag is het dus tragisch om te zien hoe de anti-islamitische hysterie het moeilijk heeft gemaakt voor jonge moslims om zich helemaal te kunnen integreren in de samenlevingen waar ze deel van uitmaken.

Lijden we nog aan de ‘mental slavery’ waar zowel Marcus Garvey en Bob Marley het over hadden?

In de vroegere kolonies in Afrika en de Caraïben geloven mensen nog in hun minderwaardigheid en zijn ze na drie- vierhonderd jaar hersenspoeling overtuigd van hun inferioriteit. Mensen gebruiken nog steeds producten om hun huid te bleken! Ik vind het heel triestig dat mensen dat in 2011 nog steeds doen. Dus ja, ook al hebben we onze politieke onafhankelijkheid verworven, we moeten nog steeds af van de stereotiepen die in ons hoofd zijn gestampt door onze Europese kolonisatoren.

Op uw website staat er dat u met uw platenmaatschappij sinds 1981 ‘de muziek opnieuw in de reggae wilt introduceren’?

LKJ een zeer, zéér kleine platenmaatschappij. Eigenlijk is het meer een liefdeslabel dan een echt bedrijf, maar het heeft me de nodige onafhankelijkheid gegeven om mijn ding te doen alsook een platform aan muzikanten en dichters waarvan ik vond dat hun werk een publiek verdiende. Onze slogan was een antwoord op de digitalisering van de muziek. Mensen begonnen simpelweg computermuziek te maken waarin enkel een beat en een stem overbleef, en niet veel meer. Ik ben nog van de oude stempel en hoor nog graag dat er trompetten, gitaren, saxofonen en andere instrumenten worden gespeeld – door muzikanten – in plaats van enkele beats die in elkaar worden geknutseld op de computer.