Politiekorpschef van Oostende Philip Caestecker over transitmigranten

‘Dweilen met de kraan open’

Het doorgedreven afschrikbeleid en een tekort aan humanitaire opvang leverden Oostende de titel van IJskoningin der badsteden op. Politiekorpschef Philip Caestecker kent de kritiek, zag zichzelf en zijn korps al meermaals afgeschilderd als ‘beesten die op mensen jagen’.

  • Reporters Korpschef Caestecker (links) samen met burgemeester Vandecasteele, haven-president Vande Lanotte en Paul Degrootte van de Federale politie bij de lancering van het plan om het aantal illegale immigranten in Oostende te verlagen, 8 september 2011. Reporters

‘Helaas is zijn opdracht nu eenmaal niet van humanitaire aard’, zegt Philip Caestecker. ‘Onze opdracht is heel simpel: illegaal verblijf is een misdrijf. Wij sporen in overeenkomst met de wetgeving inzake de vreemdelingenpolitie mensen zonder wettig verblijf op, met het oog op verwijdering. Maar dat is een uitleg die voorbijgaat aan tegelijk het dieperliggende menselijke probleem van migratie.’

Heeft u een idee hoeveel transitmigranten zich momenteel in Oostende bevinden?
Philip Caestecker: ‘
Moesten we het weten, dan zou het probleem minder groot zijn. Maar het is dus niet in te schatten. De aanwezigheid van transitmigranten fluctueert. Mensen die via Europa illegaal naar Engeland willen trekken, hebben nu eenmaal een havenstad nodig. We hebben altijd haasje-over gespeeld met Zeebrugge. De laatste jaren echter krijgt Oostende meer migranten over de vloer omdat onze haven, anders dan Zeebrugge, begeleid transport heeft. Dat verkleint de kans dat je in de verkeerde haven terechtkomt. En ook de Franse kuststreek en Oostende zijn communicerende vaten. Als wij minder mensen hebben, dan zijn ze simpelweg de grens overgestoken naar Frankrijk, en omgekeerd. Toen Sangatte in 2009 gesloten werd, kregen wij hier merkbaar meer mensen.’

Zitten vrachtwagenchauffeurs mee in het traffiekmodel?
Philip Caestecker:
‘Nee, er is slechts een zeer kleine minderheid van vrachtwagenchauffeurs die mee in de filières van mensensmokkel en -handel zit. De overgrote meerderheid van de vrachtwagenchauffeurs weet echt niet dat hij een extra passagier heeft. Bij de vrachtwagens met opleggers –die zeer in trek zijn– snijden migranten de zeilen open om en kruipen in de wagen. Je kan onmogelijk al die vrachtwagens gaan verifiëren. Ook al zijn er intussen technische hulpmiddelen, zoals een CO2-scanner of ook al zijn er extra controles van de scheepvaartpolitie, er zullen altijd gaten blijven.’

De Oostendse politie hanteert een ontradingsbeleid: een doorgedreven controlebeleid dat transitmigranten moet ontmoedigen Werkt dit?
Philip Caestecker:
‘Laat me eerst even het kader schetsen waarin wij werken. Volgens de wet op de vreemdelingenpolitie moeten we, als we een persoon zonder wettig verblijf oppakken, contact opnemen met de Dienst Vreemdelingenzaken. Die beslist over de opvolging. Vroeger was het zo dat slechts weinigen naar een gesloten centrum gingen om vervolgens uitgewezen te worden, de meesten kregen gewoon het bevel om het land te verlaten en stonden dus opnieuw in Oostende. Dan ben je aan het dweilen met de kraan open. We kregen almaar meer oproepen die verband hielden met sans-papiers die naar Engeland wilden: van de NMBS die illegale reizigers rapporteerde, er waren de stukgemaakte havenhekkens, winkeldiefstallen, auto-inbraken.’

‘Toen hebben we beslist om een ontradingspolitiek te starten. Dat doen we intussen al een aantal jaren. We hebben verschillende actieplannen gehad: de operaties Beaufort, Mistral, Moesson, Zefir. Sinds het lanceren van de actie Zefir 2011 op 14 september hebben we 800 mensen opgepakt. Dat lijkt veel maar het is slechts het topje van de ijsberg.’

Uit de stadsmonitor 2011, waarbij 13 centrumsteden onder de loep werden gehouden, bleek dat het onveiligheidsgevoel in Oostende groter bleef dan in andere steden. Nogal vaak wordt dit gekoppeld aan de transitmigranten. Hebben we niet eerder te maken met de bange blanke man?
Philip Caestecker:
‘Kijk, sommige organisaties beweren dat transitmigranten geen criminele feiten plegen. Maar hoe je het ook draait of keert, vermogensdelicten zijn in Oostende echt wel te koppelen aan de transitmigranten. Winkeldiefstallen vormen hier een groot probleem, net

“Persoonlijk kan ik wel begrip opbrengen voor mensen die stelen omdat ze honger hebben, maar daarmee keur ik het nog niet goed.”
als diefstallen uit voertuigen. Meer dan 90 procent van de mensen die in verband hiermee werden opgepakt, waren transitmigranten.’

‘Het is bekend dat we geen aanhoudingsbeleid hanteren voor kleine delicten (bv. een kleine winkeldiefstal). Er is in theorie wél een vervolgingsbeleid waarbij daders zich moeten verantwoorden voor de rechtbank. In de praktijk loopt dit uiteraard moeilijk omdat deze daders naderhand moeilijk kunnen worden gecontacteerd voor de verdere rechtspleging. Winkeldieven worden opgepakt en dus weer vrijgelaten. Dat frustreert de burgers, zeker de burgers die al eerder het slachtoffer werden van een auto-inbraak of een winkeldiefstal.’

‘Het tweede probleem is de overlast die de sans-papiers veroorzaken. Oostende is klein. Alles ligt hier dicht bij elkaar: de binnenstad, de haven, het station, het Bosje (het Maria-Hendrikapark waar tot voor kort veel transitmigranten rondhingen). Maar dat laatste is wel een ontspanningsplek voor Oostendenaars. Als die wegblijven omdat ze bang zijn, al dan niet terecht, dan is er een probleem. Daar willen we iets aan doen. We controleren er dus regelmatig. En dan zijn er nog de kraakpanden, meestal lege panden. Maar het is ook al gebeurd dat vakantieverblijven gekraakt werden. We hebben een gezin gehad wiens tweede verblijf zelfs twee keer werd gekraakt, een keer werd alles kort en klein geslagen door transitmigranten. Dat is een uitzondering maar het is wel gebeurd.’

Als u het over winkeldiefstal heeft, heeft u het ook over mensen die een brood stelen omdat ze honger hebben. Een ontradingsaanpak verschuift het probleem alleen, mensen verleggen gewoon hun actieterrein..
Philip Caestecker:
‘Wat we doen is wèl een antwoord op de kleine delicten waarmee Oostende geconfronteerd wordt. Met alle begrip voor de situatie van die mensen: een diefstal is een diefstal. Winkeliers die dagelijks geconfronteerd worden met diefstallen, de vele auto-inbraken met kapotte ruiten… Dat kàn en mag je niet toestaan.’

‘We pakken hen op, nemen hun vingerafdrukken af en verwijzen door naar de DVZ die constant twee mensen ter beschikking stelt. We zijn nu zo geëvolueerd dat we elf procent van de opgepakte sans-papiers doorsturen naar gesloten centra. Een deel van hen wordt gerepatrieerd. Die elf procent is nog weinig, maar het is wel elf keer meer dan vroeger.’

‘Is dit een structurele oplossing? Natuurlijk niet. Die opdracht ligt in de mand van de federale overheid, niet in de handen van een lokaal bestuur. En uiteraard is dat een heel moeilijke opdracht, zeker in het Europa van vandaag.’

Bent u voorstander van een humaner beleid?
Philip Caestecker:
‘Het is een moeilijke kwestie waarmee je als politieagent direct mee geconfronteerd wordt. Ik kan als politieman absoluut geen begrip opbrengen voor vandalisme of zware criminele feiten, ook al leven mensen in de marge van de samenleving. Persoonlijk kan ik wel begrip opbrengen voor mensen die stelen omdat ze honger hebben, maar daarmee keur ik het nog niet goed. Ga je die mensen voorzien van eten en drinken, dan zou je hen uit de criminaliteit kunnen halen. Tegelijk creëer je misschien een aanzuigeffect. Bovendien slaagt de hulpverlening er nauwelijks in om de eigen mensen te helpen.’

‘Ach, mensen willen allemaal in Groot-Brittannië geraken met het utopische idee dat het daar beter is. Dit soort migratie is vaak zo’n verloren moeite. Ondertussen blijven wij dweilen met de kraan open. De opvangcrisis geraakt niet opgelost, de centra blijven overbevolkt. Het is een Kafka-verhaal waarbinnen je moet manoeuvreren en een evenwicht moet zoeken tussen begrip voor de situatie van die mensen en reële klachten van overlast en kleine criminaliteit.’

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.