Slaheddine Jourchi: 'De Tunesiërs vinden hun situatie niet beter na de revolutie'

Tunesië, het hart van de Arabische Lente, is een succesverhaal als je het vergelijkt met tegenhangers als Egypte, Libië, of Syrië. Maar ook daar rommelt het. Sinds de moord op oppositieleider Mohamed Brahmi, waarvan de regerende partij Ennahda verdacht werd, eist de oppositie dat premier Ali Larayedh opstapt. De twee kampen komen echter niet overeen over zijn opvolging. Ondertussen neemt het extremisme en het geweld gestaag toe, zoals de bomaanval op een hotel in Sousse op 30 oktober demonstreerde. MO* sprak met Slaheddine Jourchi, Tunesiër, journalist, schrijver en mensenrechtenactivist.

  • Julie Putseys Slaheddine Jourchi. Julie Putseys

Jourchi was één van de stichtende krachten van de Progressieve Islamitische Groep. Deze groep bepleit een vorm van Islam die sociale rechten, gendergelijkheid en co-existentie met andere culturen centraal zet. Hij is ook de hoofd onderzoek van de Arabische ngo Network for Development, een organisatie die het maatschappelijk middenveld in de Arabische landen wil versterken.

‘Ik vrees dat de politieke situatie onstabiel zal blijven de volgende jaren’, zegt Jourchi. De reden daarvoor? Extremisme, economische crisis, en (jeugd)werkloosheid. ‘De gevaarlijkste uitdaging voor het moment is dat de regering niet dezelfde taal spreekt als de jeugd,’ licht Jourchi toe.

Hij meent wel dat de vooruitzichten voor democratie in Tunesië beter zijn dan in andere Arabische landen. Het maatschappelijk middenveld moet volgens hem een belangrijke rol spelen in deze transitie. Maar ook de Europese Unie, meent Jourchi. De Tunesiër doet zijn beklag over de akkoorden met de EU die te weinig oog hebben voor de sociaaleconomische rechten van de Tunesische bevolking.

Momenteel is Ennahda in onderhandeling met de seculaire oppositie om een nieuwe regering te vormen. Zullen ze snel een compromis vinden?

Slaheddine Jourchi: Ik denk wel dat ze spoedig tot een compromis zullen komen. Ze moéten wel, om een nieuwe regering te vormen. We zijn momenteel een ambitieuze grondwet aan het afronden.

Ondanks alle onregelmatigheden is de situatie beter dan in andere landen in de regio. Op midellange tot lange termijn zijn we een democratisch regime aan het bouwen dat stabiel en duurzaam zal zijn. Het is van belang dat Tunesië de economische crisis doorkomt, en dat de gewapende groepen bestreden worden om de nationale veiligheid te beschermen.

Hoe verklaar je de opkomst van extremisme in Tunesië? Hoe verklaar je de steun voor de salafisten, bijvoorbeeld?

Slaheddine Jourchi: De salafisten in Tunesië ontstonden door verschillende factoren: het totalitaire regime voor de revolutie, de religieuze leemte, de invloed van salafi’s uit de golflanden en andere Arabische landen, de toenemende problemen tussen de salafigroepen en buitenlandse regeringen, …

De salafisten in Tunesië zijn echter nog onder controle. Veel Tunesiërs zijn erg tegen hen gekant. Naast de salafisten zijn andere radicale en gewelddadige groepen in opmars. In mijn mening is er een nieuwe periode van extremisme aangebroken en zal die ook nog even blijven duren.

De sociaaleconomische toestand in Tunesië is niet al te best. De werkloosheid is heel hoog, voornamelijk onder de jonge mensen.

Slaheddine Jourchi: Tunesiërs, uit alle leeftijdsgroepen, vinden dat hun economische, sociale en veiligheidssituatie er erger aan toe is dan vóór de revolutie. Ze zijn verward. Ze willen verbetering, zo snel mogelijk. Ze beschuldigen de politici er van, vooral de huidige coalitie, incapabel te zijn om hun situatie te verbeteren.

Er is vooral een grote kloof tussen de regering en de jeugd. De jeugd, die net een belangrijke rol speelde in het omverwerpen van het regime van Ben Ali, bevindt zich momenteel buitenspel gezet in de politiek. En hun situatie is niet verbeterd, noch op vlak van tewerkstelling, noch op vlak van onderwijs. De regeringspartijen in Tunesië moeten een strategie vinden om de jeugd te integreren. De twee spreken momenteel een compleet andere taal. Dat is de gevaarlijkste uitdaging waarmee Tunesië momenteel kampt.

Je bent de medeoprichter van de Progressieve Islamitische Groep. Wat houdt jullie filosofie precies in?

Slaheddine Jourchi: Onze visie is een humanitaire visie en is gericht op onderwijs en waarden. We willen vrij zijn van het prototype isslam en de traditionele manier van denken. We willen de godsdienst ten dienste stelen van de vrijheid en de sociale rechtvaardigheid en we willen dat vrouwen een belangrijke component zijn in de transitie. We willen een religie die meer op waarden gebaseerd is in plaats van wetten.

We willen dat de islam met haar tijd meegaat en geen gevangene wordt van een voorbije tijd. Dat de islam uitgaat van haar doelstellingen, niet een gekozen façade. En ten slotte dat de islam een rol speelt in het samenleven met andere culturen en dat het geen reden wordt tot conflict met het Westen.

In zowel Tunesië als Egypte heeft de bevolking na het afzetten van de dictators gestemd op de politieke islam. In Egypte greep ondertussen het leger in. Als het Tunesische leger ook zo machtig was geweest, hadden we dan een gelijkaardig scenario in Tunesië gezien?

Slaheddine Jourchi: Neen, want naast het apolitieke Tunesisch leger is er nog een ander belangrijk verschil met Egypte: Ennahda, ondanks dat het een islamitische groep is, heeft bewezen dat het wél kan samenwerken met de seculaire partijen. De tegenstelling tussen islamisten en niet-islamisten in Tunesië is veel minder explosief.

De Moslimbroeders hebben verschillende fouten gemaakt in Egypte. Die fouten zorgden ervoor dat de kloof tussen het Broederschap en de Egyptenaren erg groot werd en dat het leger tegen de Moslimbroeders werd ingezet. Op 30 juni toonde de Egyptische bevolking dat het verandering wilde. Maar de manier waarop het leger intervenieerde – op een erg agressieve manier – veranderde de hele situatie en maakte slachtoffers van de Moslimbroeders.

Op zo’n manier gaan ze geen einde brengen aan de beweging. Ze moeten net een politieke oplossing met de Moslimbroeders aanvaarden, want anders zal Egypte in de toekomst niet veilig zijn. Ook het Broederschap moet dringend zijn strategie herdenken. Ze moeten inzien dat ze fouten gemaakt hebben toen ze aan de macht waren – gevaarlijke fouten – en dat ze zich nu terug moeten integreren in de oppositie.

Heeft de crisis in Egypte de band tussen Ennahda en de Moslimbroeders aangetast?

Slaheddine Jourchi: Neen, Ennahda behoudt sterke relaties met de Moslimbroeders en ondersteunt hen in de crisis die nu bezig is.

De situatie in Tunesië hangt nauw samen met de andere revoluties in de Arabische landen. Dus ook de situatie in Egypte kan Tunesië op een directe manier beïnvloeden. De Tunesische elite wordt zich hier steeds bewuster van en tracht zich te hoeden voor de fouten die gemaakt werden in Egypte en Libië.

Vindt u dat Europa goed gereageerd heeft op de Arabische Lente?

Slaheddine Jourchi: Neen, helemaal niet. Net zoals de VS deed Europa voor de revoluties al niet veel moeite om democratische principes te ondersteunen. Ondanks de mensenrechtenschennissen ondersteunden ze probleemloos de dictatoriale regimes. Toen de revoluties uitbraken, paste de VS sneller haar positie aan dan de EU.

De EU heeft nood aan een nieuwe en diepe strategie. Momenteel geeft de EU steun aan de postrevolutionaire regeringen, maar het type hulp geeft prioriteit aan winst, ten nadele van de sociaaleconomische rechten van de bevolking. Er is dus een kloof tussen democratie en de principes van sociale rechtvaardigheid.

Ennahda klaagt specifiek over de rol van Frankrijk…

Slaheddine Jourchi: Frankrijk gaat erg voorzichtig om met de Tunesische zaak. Het land heeft bepaalde posities ingenomen die gezien kunnen worden als het ondersteunen van de oppositie ten koste van de regering. Dit was dan eerder indirect. Ook in de onderhandelingen tussen de seculaire partijen en Ennahda trachten ze neutraal te blijven.

De relaties tussen Frankrijk en Ennahda zijn aan het verbeteren, niet op basis van wederzijds vertrouwen, maar op basis van gemeenschappelijke belang. Frankrijk vreest namelijk dat gewelddadige groepen de overhand zouden krijgen. Dan geven de Fransen toch prioriteit aan de regering en haar pogingen om terrorisme te bestrijden. 

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.