Waarom Corbyn tegen een Brexit moet zijn

U kan zich de drukte in Downing Street 10 zo voorstellen. De beste public relationsjongens, campagneprofessionals, spindoctors en data-analysten lopen druk het kantoor van de premier David Cameron in en uit. De 49-jarige Cameron zit aan zijn bureau, steunt met de ellebogen op de tafel, de vuisten tegen zijn hoofd ter ondersteuning. Onder het voortdurende gewauwel van zijn adviseurs kijkt hij naar de staatsieportretten van vorige conservatieve premiers. Hoe zou Churchill dit opgelost hebben? Of Thatcher? Of Disraeli?

Een doembeeld duikt op. Zal het komende EU-referendum de zwarte vlek op Camerons legacy worden? Zal hij de geschiedenis ingaan als de man die het Verenigd Koninkrijk per ongeluk uit de club van de EU haalde? Bovendien zou ook Cameron het pro-Europese Schotland kunnen verliezen na een Brexit-uitslag. Cameron moet al een aantal keer badend in het zweet wakker geworden zijn van dit nachtmerriescenario.

De enige die Cameron kan redden, als was het een Shakespearetragedie, is zijn gedoodverfde vijand: Jeremy Corbyn.

Nochtans leek het voor lange tijd goed te komen. Het pro-Europese kamp had immers al maandenlang een lichte voorsprong op de Brexiters. Met de steun van de premier zou dit enkel groter kunnen worden. Die voorsprong is echter als sneeuw voor de zon verdwenen, zodat de meeste polls nu echt wel een too close to call referendum aanduiden, waarbij de kans op een Brexit elke dag groter lijkt te worden. De enige die Cameron kan redden, als was het een Shakespearetragedie, is zijn gedoodverfde vijand: Jeremy Corbyn, leider van de Labourpartij en de meest extreem-linkse man in de top van de Britse politiek.

Het Corbyn-dilemma

Cameron had de raad van Don Vito Corleone moeten onthouden: ‘Keep your friends close, but your enemies closer!’. Cameron en Corbyn maakten al meermaals duidelijk elkaar niet te kunnen luchten. Zo maakte Cameron, in de legendarische punch-and-judy politieke stijl van het VK, al meermaals de oppositieleider belachelijk. ‘Doe je kostuum en das aan, en zing “God Save The Queen”’, repliceerde hij enkele weken geleden voor een vol parlement, verwijzend naar Corbyns nogal sjofele uiterlijk en zijn overtuigd republikeins sentiment. Neen, die twee zullen nooit goede vrienden worden.

Een positieve samenwerking tussen Cameron en Corbyn zou een belangrijk keerpunt in het Brexitdebat vormen.

Toch moet Cameron nu beseffen dat enkel hij de pro-Europese meubelen niet zal kunnen redden. Een positieve samenwerking tussen Cameron en Corbyn, de leiders van de twee grootste politieke partijen, die hun totaal verschillende visies tijdelijk opzij zetten voor het grotere belang, zou een belangrijk keerpunt in het Brexitdebat vormen.

Een ongezien verbond tussen de twee leiders, van beide kanten van het politieke spectrum, maar die beiden wel overtuigd zijn van het belang van het Europese project. Zulke allianties zijn immers salonfähig in de geschiedenis van de EU. Denk maar aan de passievolle speeches die de Franse socialisten François Mitterand/François Hollande maakten samen met hun Duitse christendemocratische tegenhangers respectievelijk Helmut Köhl/Angela Merkel voor een vol Europees Parlement.

Maar wil Corbyn zich wel als pro-Europeaan outen? Ay, there’s the rub! Het antwoord op die vraag is op zijn minst twijfelachtig. Al in 1975 steunde Corbyn een Brexit toen het VK voor de eerste keer een referendum organiseerde rond deze kwestie. Ook liet hij zich in het verleden al laatdunkend uit over de EU’s vrijhandelsakkoorden. De besparingspolitiek die de EU oplegt aan Spanje en Griekenland bekritiseerde hij tevens meermaals. Ook anno 2016 lijkt hij maar weinig enthousiasme te kunnen veinzen.

De linkse visie op “Bremain”

Terwijl de rest van zijn electoraat (Labour en haar kiezers zijn bijzonder pro-Europees) de straten afschuimt in de hoop kiezers te overtuigen voor een sterk VK in een sterk EU, plande Corbyn enkele dagen vakantie voor zichzelf; een beslissing die op bijzonder weinig bijval kon rekenen binnen zijn partij. En terwijl Cameron al wekenlang naar elke uithoek van het land reist om zijn ‘stronger, better, safer’-boodschap af te drammen, lanceerde Corbyn pas op 2 juni zijn campagne met een wat droge speech.

Het resultaat? Het komt allemaal wat halfzacht en weinig overtuigend over. Vergelijk dat maar eens met Gordon Brown, de laatste Labourpremier: hij maakte intussen al een bijzonder poëtisch en populair filmpje waarin hij plechtig rondwandelt in de door de nazi’s zwaar gebombardeerde kathedraal van Coventry, om de vredesboodschap van de EU te verkondigen. Een twijfelende leider met een identiteitscrisis kunnen Labour, Cameron, en de Britse pro-Europese stem wel missen als de kiespijn. Met andere woorden: Jeremy Corbyn zal met deze lauwe houding niet de kiezers naar het stemhokje lokken om de Brexit af te wenden.

Met de ogen van 500 miljoen Europeanen op het Brexitdebat gericht, krijgt Corbyn de kans om te pleiten voor een ander Europa.

Uiteraard heeft Corbyn gelijk als hij zegt dat er veel fout loopt binnen de Unie: De economische wurging van Griekenland, de afwezigheid van een krachtdadig Europees antwoord op de vluchtelingencrisis, de groeiende (terechte en onterechte) onrust over TTIP, de nog steeds hoge (jongeren)werkloosheidcijfers, de niet altijd even moedige klimaatafspraken,… Toch mag en moet dit geen reden zijn voor Corbyn om de EU de rug te keren. Meer zelfs, hij krijgt hier een ongezien forum om die problemen aan te kaarten.

Met de ogen van 500 miljoen Europeanen op het Brexitdebat gericht, een publiek waarvan zijn socialistische partners François Hollande en Matteo Renzi enkel kunnen dromen, krijgt Corbyn de kans om te pleiten voor een ander Europa. Een beter Europa, dat bijspringt daar waar nationale regeringen falen. Een transparanter en democratischer Europa dat belastingparadijzen, sjoemelsoftware en klimaatverandering wel efficiënt kan aanpakken.

Als er een moment is voor Jeremy Corbyn, om de mouwen op te stropen, en zich volop in de strijd te gooien, dan is het nu. Als dat betekent om in het Britse mediacircus mee rond te draaien, en tegelijk de hand uit te steken naar Cameron en met hem een platform te delen, dan moet dat maar. Als een Brexit het begin van het einde van de EU betekent, is deze kwestie te belangrijk voor het VK en de EU om te verzanden in binnenlandse partijpolitiek en persoonlijke vendetta’s.

Pieter Baert volgt als freelance journalist de Britse en EU-politiek