De moeilijke overgang

Ze onderzoeken heel nauwkeurig wat daarvoor noodzakelijk is. Een vergroening van de productie, zeker, en de auteurs erkennen dat er op dat gebied technologisch al heel wat mogelijk is, indien de reële prijzen van milieuvervuiling ook echt zouden worden doorberekend.
Jones en Demeyere signaleren terecht dat de overgang naar een duurzame economie een zeer interdisciplinaire aanpak vergt, en niet alleen maar de taak is van de minister van Milieu. Wat nodig is, heet –met een duur woord– transitiemanagement. Volgens Jones en Demeyere staan we daar in Vlaanderen nog ver van af. Het toekomstprogramma Vlaanderen in Actie is volgens hen gebaseerd op een ‘neoliberale groei- en competitiviteitslogica, waar volop de kaart wordt getrokken van “Vlaanderen distributieland”. Er wordt helemaal niet gefocust op duurzame consumptie of op grootschalige systeeminnovatie.’
De auteurs benadrukken juist dat groene producten niet zullen volstaan, maar dat we –zeker in de rijke landen– ook anders en minder zullen moeten verbruiken. Ze stellen dat dat ook veel moeilijker zal zijn dan groener produceren. Niet alleen omdat ons economisch model tot nader order groei nodig heeft om voldoende mensen aan het werk te krijgen, maar ook omdat consumptie zoveel meer is dan alleen maar het vervullen van puur fysieke behoeften.
De auteurs beschrijven hoezeer consumptie allerlei sociale functies vervult. Vervolgens bekijken ze welke aanpak welke bevolkingsgroepen kan motiveren tot het verminderen van hun uitstoot en hun ecologische voetafdruk. Ten slotte werken Jones en Demeyere in detail uit hoe en wat er kan gebeuren om mobiliteit, voedselproductie, toerisme en wonen en verbouwen duurzamer te maken.
Voor toerisme staan we nog nergens, aldus de auteurs, voor wonen is er wel degelijk een begin gemaakt met een omslag. De reden is dat je daar vooral met technologie stappen vooruit kan zetten. Toerisme vergt een ander consumptiegedrag, en dat is veel moeilijker. De weg naar duurzaamheid is nog lang en bochtig maar de auteurs schetsen op basis van grondig onderzoek hoe die weg eruit kan zien.
Terra reversa. De transitie naar rechtvaardige duurzaamheid van Peter Tom Jones en Vicky Demeyere is uitgegeven door EPO, ISBN 978 90 6445 543 8