Neemt Europa Amerikaanse strafmodellen over?

De mp3-moord in Brussel-Centraal, het “busincident” in Antwerpen, de racistische moorden in Antwerpen en de moord op een Oostendse jongere wakkeren telkens de publieke verontwaardiging over een falend strafrechtelijk beleid aan. Wacquant, die les geeft aan de universiteit van Californië in Berkeley, zegt dat Europa moet opletten niet dezelfde fout te maken als de Verenigde Staten. Daar doet het liberale economische model de sociale staat kantelen naar een exclusief sanctiebeleid. Het armoedebeleid delft er duidelijk het onderspit voor het strafrechtelijk beleid. Deze nieuwe modus operandi moet de samenleving ervoor behoeden nog verder af te glijden in criminaliteit en wetteloosheid.
De verwarring tussen onveiligheid en het gevoel van onveiligheid bij de middenklasse heeft in de VS nog meer dan bij ons het veiligheidsdiscours gepolitiseerd en nultolerantie als antwoord naar voor geschoven. De Amerikaanse gevangenis heeft zijn oorspronkelijke rol teruggekregen, schrijft Wacqant. Wie de economische en liberale morele waarden van het Amerikaanse samenlevingsmodel onvoldoende opvolgt, wordt buitengesloten.
Wie over de schreef gaat, wordt eruit geplukt en gedumpt in gevangenissen of gesloten instellingen. Deze benadering plaatst de hardwerkende modelburger tegenover de falende, meestal arme burger. In plaats van hen trachten te re-integreren, stoppen de VS onaangepasten in een stijgend aantal strafinstellingen. Het effect is nihil.
Europa is nog niet zover als de Verenigde Staten, zegt Wacquant: ons oude continent teert nog teveel op de morele wortels van de verzorgingsstaat. Maar ook hier worden strafwetten uitgehold met zwaardere straffen, aanpassing van het jeugdsanctierecht, vereenvoudigde administratieve sancties. Waar onderwijs, welzijnswerk, tewerkstellingprogramma’s de sleutels zouden moeten zijn tot rehabilitatie van een groeiende groep armen, verstrengt het strafrechtelijk beleid.
Straf de armen. Het nieuwe beleid van de sociale onzekerheid door Loïc Wacquant is uitgegeven door EPO. 359 blzn, ISBN 90-6445-402-7