Verhaal tegen verruwing

 ‘Van de Indiase uitgave van Een atlas van onmogelijk verlangen werd een eerste oplage gedrukt van slechts 3500 exemplaren’, zegt auteur Anuradha Roy, die zelf aan de kost komt als uitgever van academische boeken en schoolboeken. Toch ontkent ze pertinent dat ze haar Atlas geschreven heeft met een internationaal publiek voor ogen –ook al is de uitdrukkelijke aanwezigheid van typisch Indiase uitdrukkingen, tradities en locaties zeker gefundenes Fressen voor de westerse lezer die op zoek is naar oriëntaalse verhalen.
Kleine oplages beletten literatuur niet om een stevige impact te hebben in India: ‘Tegenwoordig lijkt elk boek wel iemand te beledigen, wat dan resulteert in betogingen en soms in geweld. Dat bevestigt de relevantie van schrijven, maar op een betreurenswaardige manier. Uiteindelijk moet literatuur bijdragen aan de verfijning en beschaving van mensen.’
Maar op dat vlak stelt Roy vast dat de kunsten niet kunnen opboksen tegen de algemene verruwing van de Indiase samenleving –integendeel: alle artistieke disciplines worden deel van de commercialisering en verruwing die de culturele grond weghaalt onder een oude beschaving. ‘Wat overblijft, is een zelfingenomen middenklasse die niet geïnteresseerd is in de wereld en al helemaal geen aandacht heeft voor de honderden miljoenen armen. Solidariteit en beschaving zijn vervangen door pronken met de pas verworven rijkdom.’
Die menselijke “onaandachtzaamheid”, gecombineerd met de vervuiling, drijft haar de stad uit. Ze verdeelt haar tijd tussen New Delhi en Ranikhet, een dorp in Uttarakhand, in de Himalaya. De voortdurende migratie tussen grootstad en bergdorp houdt haar geestelijk gezond, zegt ze. ‘Wat zo verfrissend is, is het feit dat in Ranikhet niemand geïnteresseerd is in mijn boeken of mijn internationaal succes.
Wat daar telt, is de vraag of je de koude van de winter overleeft, of je lang genoeg kan stappen, of je de mensen en de natuur kent en erkent.’ Dat vormt eigenlijk ook de onderliggende thematiek van Een atlas van onmogelijk verlangen: de zoektocht naar de zuiverheid van menselijke relaties en gevoelens in een wereld die gedomineerd wordt door politieke onrust en verstarde tradities.
Een atlas van onmogelijk verlangen door Anuradha Roy is uitgegeven door Prometheus. 335 blzn. ISBN 978 90 446 1200 4