"Migratieprobleem is niet de schuld van Lampedusa"

Na enkele carabinieri gerust te stellen over het charter in Lampedusa -“neen, het zijn rustige mensen, er is geen extra beveiliging nodig”- ontvangt ze me op haar kantoor met een brede glimlach. Het is er rustig en rustiek met donkerbruine meubelen en lachende politici ingekaderd op de muur. We vergeten er bijna de massa Lampedusani die, ongeduldig wachtend net buiten de massieve houten deuren, willen spreken met Giusi over hun besognes.

“Gebrek aan steun uit rest van Italië”

Ze heeft blije, vrolijke ogen deze vrouw. Maar een gejaagdheid straalt van haar af uit de manier waarop ze haar sigaretten opsteekt en nerveus oprookt. “Het is een goede zaak”, vindt ze “dat het centrum eindelijk gerenoveerd wordt. Het wordt al eens tijd na al die jaren.” In maart 2011, bij de overvloed van immigranten en criminelen die hier bij de start van de Arabische lente arriveerden, heeft er een brand gewoed. Enkele onrustige ‘inwoners’ vonden er niet beter op dan hun ongenoegen te uiten door het lonken van een vuurtje. De staat van de gebouwen wordt nu hersteld. Lampedusa zal binnen enkele maanden weer, op een menselijke manier, een 800-tal immigranten kunnen opvangen. “Maar”, wijst Nicolini me erop, “Lampedusa kan niet verantwoordelijk gesteld worden voor het probleem.”

“Het is niet ‘ons’ probleem. Maar het wordt het wel op den duur. De druk op de Lampedusani moet verlicht worden. Want wij, en de immigranten uiteraard, zijn de dupe van het gebrek aan steun uit de rest van Italië.” Nicolini zelf, en ook haar kompaan Sferlazzo, mogen niet eens binnen in het centrum. Wat zich daarbinnen afspeelde is de verantwoordelijkheid van Italië. Niet van haar of de Lampedusani. De verantwoordelijkheid en het welzijn in het centrum valt onder de prefeturra in Agrigento, en bij uitbreiding bij het ministerie van binnenlandse zaken.

Middelvinger naar de Italiaanse regering

De voorbije zomer arriveerden er in enkele weken tijd duizenden immigranten. Het centrum in Lampedusa is een CSPA (centro di soccorso e prima accoglienza). Dit betekent dat het in principe fungeert als een eerste doorgang- en identificatiecentrum. Aangezien dit soort centra er normaal op voorzien zijn immigranten slechts 1 tot 2 dagen verblijf te geven alvorens ze naar opvangcentra elders in Italië over te brengen, ontplofte het er in de zomer van 2013 voor de zoveelste keer in evenveel jaren.

Velen bleven een maand of langer in het centrum en de straten van Lampedusa. ‘Clandestini’ bevonden zich meer uit dan in het centrum en werden door dit gastvrije eilandvolk ook verzorgd. Ook Nicolini zelf riep haar volk hiertoe op, en is nog steeds blij dat ze dit deed. Het is maar één van haar vele statements. Zo vertelt ze dat ze Ai.Bi. (Amici dei Bambini), een nog die pleeggezinnen zoekt voor minderjarige immigranten, mee ondersteunt. De middelvinger wordt als het ware opgericht naar de Italiaanse regering: “Als jullie niets doen, doen wij het wel”. Sferlazzo, de vice-burgemeester, vertelde me enkele dagen eerder dat hij in december, net voor het centrum sloot, een tiental Eritreeërs en Syriërs geregeld bij hem ontving om hen eten te geven, en warmte.

Is Lampedusa gebaat met de uitbreiding van de opvangplaatsen? “Wellicht niet” vreest Sferlazzo. “De dag na opening zullen er wellicht reeds een duizendtal mensen op onze poort kloppen.” Op dit moment, wegens de reconstructie van het centrum, worden de boten immers ver op zee omgeleid naar het vasteland, naar Sicilië. “Maar wat staat er Lampedusa binnen enkele maanden weer te wachten?”

Services in Lampedusa

“We hebben heel slechte diensten”, bekent Nicolini. “Ik ben van nul moeten starten toen ik aan zet kwam. Het is niet gemakkelijk om het rommeltje van je voorganger op te kuisen.” Slecht werkende administratie en diensten overgoten met een saus van corruptie en cliëntelisme. Ziedaar de toestand die ze aantrof in mei 2012, bij de aanvang van haar dienst.

Stapje voor stapje probeert ze de wantoestanden terug te schroeven en ijvert ze bij het parlement in Italië om meer geld vrij te maken voor de diensten op haar eiland. Glunderend; “Eind december is het me gelukt geld vrij te krijgen bij de Italiaanse overheid. Ze hebben een plan toegestaan die Lampedusa van 2014 tot en met 2016 20 miljoen euro schenkt, verdeeld over deze drie jaren. Dit geld zal gebruikt worden ter verbetering van de scholen, de uitbreiding van het eerste hulp centrum, het creëren van jobs,…” Ze grijpt de koe meteen bij de horens. Tijdens ons gesprek krijgt ze reeds een telefoontje waarin ze het heeft over jobcreatie in de bouw voor adolescenten.

Europa

Giusi heeft een hart voor Europa. Maar ze wil zo graag meer voelen dat ze deel zijn van Europa. Ze mist de warmte die het zou moeten geven een deel te zijn van het geheel. “Europa start vanaf Lampedusa. En zoals in elk geheel, elke unit ondersteun je elkaar in de lastige zaken en pluk je vruchten uit de goede.” Gedeelde smart is halve smart. Gedeelde vreugde verdubbelt.

De Lampedusani aan de andere kant van de deur worden met de minuut ongeduldiger. De secretaresse komt Giusi opjagen. Een stevige handdruk en een laatste stralende glimlach. Vermoedelijk klopt het wat de inwoners me hier zeggen. Ze vrezen Nicolini aan Europa te verliezen. Deze vrouw heeft zich wellicht nu reeds door haar kracht en vastberadenheid een zetel in het Europees parlement verzekerd.