Egypte: Hoe vang je toevloed aan gewonden op?

Waarom is het nodig om zo’n opleiding te geven in een land waar het gezondheidssysteem goed is, zoals in Egypte?

Het is zo dat de uitbarsting van de revolutie in 2011 iets nieuws was voor Egypte. Tijdens een manifestatie van honderdduizenden mensen was er niet eens eerstelijnshulp. Er waren wel ziekenhuizen en ziekenwagens, maar op de plaats waar alles zich afspeelde, was er niets. Dicht bij een incident moet een geavanceerde medische post zijn, waar de zwaargewonden gestabiliseerd kunnen worden voor ze naar de ziekenhuizen worden doorverwezen. Toen alles dus uit de hand begon te lopen, hebben zich groepen van vrijwilligers, dokters en verpleegkundigen gevormd om de medische behoeften op zich te nemen. Die groepen zijn vandaag nog steeds actief.

Sinds mijn eerste bezoek in de herfst van 2011 is de ambulancedienst verbeterd, zijn de ambulanciers beter opgeleid, en zijn het ministerie van Volksgezondheid en de vrijwilligers beter georganiseerd. Toen was alles nog nieuw en spontaan, vandaag verloopt alles meer gestructureerd. Er is echter nog steeds veel behoefte aan opleidingen, zowel voor het personeel van het ministerie van Volksgezondheid als voor de vrijwilligers. Het was dus de bedoeling dat ik tijdens deze missie in het kader van de voorbereiding van noodacties werk zou maken van een opleiding, die gericht is op de opvang van een toevloed aan gewonden. We wisten immers dat er op 30 juni weer een grote betoging zou volgen.

Waaruit bestaat de opleiding precies?

Aangezien ze voor medisch of paramedisch personeel bestemd is, brengen we hen uiteraard geen geneeskunde bij, maar wel hoe ze zich kunnen organiseren. Wanneer er een toevloed van gewonden is tijdens grote incidenten, is chaos het grootste probleem. Gewonden komen nooit alleen, hun familie of vrienden zijn bij hen. Dat resulteert algauw in totale chaos en tijdverlies, wat voor gewonden fataal kan zijn. Je moet je kunnen organiseren zodat alles zo vlot mogelijk verloopt. Eerst moet er een triage worden opgezet en daarna een efficiënt “patiëntencircuit”. Bij de triage worden de patiënten behandeld in functie van de ernst van hun toestand: lichtgewonden die vaak in de meerderheid zijn, gematigd zwaargewonden zonder levensgevaar, en de zwaargewonden die onmiddellijk moeten worden opgenomen zodat ze overleven. Hier wordt ook de eerste hulp toegediend die levensreddend kan zijn: een bloeding stoppen, de luchtwegen vrijmaken van een patiënt met ademhalingsproblemen, enz.

Er moet ook een “patiëntencircuit” worden opgezet: bepalen waar elke patiënt heen moet om de beste zorgen te krijgen. Die lichtgewonde gaat daarheen, een ernstig geval in die ruimte en zo verder. Dat helpt om de situatie te ontwarren. Zodra de patiënten in de behandelingsruimtes zijn, kan het medische werk beginnen. De patiënten zijn gestabiliseerd en kunnen naar het ziekenhuis worden gebracht.

Wat heeft je het meest geraakt tijdens je verblijf?

De extreme polarisatie tussen het verzet en de aanhangers van ex-president Mohamed Morsi. En de sfeer op het Tahrir-plein. Toen ik daar was, was de sfeer er buitengewoon euforisch. Ik had bijna de indruk dat ik op een festival was: sommigen kampeerden op het plein, je kon er eten kopen, of T-shirts, en zelfs vuurwerk of vlaggen …


Artsen Zonder Grenzen heeft in Egypte niet alleen opleidingen georganiseerd maar heeft dicht bij het Tahrir-plein ook een tijdelijke kliniek op poten gezet voor slachtoffers van seksueel geweld. In de marge van de manifestaties werden immers veel mensen seksueel aangerand. De Egyptische ngo’s zijn erg actief in de opsporing en ondersteuning van slachtoffers. En toch is er momenteel geen enkele aangepaste medische dienst binnen de Egyptische gezondheidszorg. De slachtoffers worden in onze kliniek medisch en psychologisch begeleid, in samenwerking met verschillende verenigingen voor de bescherming van vrouwen.

Toen dat nodig was, leverde AZG materiële steun aan verschillende medische verenigingen die actief waren op het terrein, en dat op verschillende sites, voor zowel aanhangers als tegenstanders van Morsi. We blijven permanent contact houden met de hulpverleners ter plaatse om op de hoogte te blijven van de evolutie van de situatie.