BER - pijnlijke saga van het megalomaan luchthavenproject in Berlijn dat gründlich mislukt

BER is een bekend fenomeen in Berlijn. Het vermelden ervan is al genoeg om de gemiddelde Berlijner met zijn/haar ogen te doen rollen. BER is de afkorting van de nieuwe luchthaven voor Berlijn en Brandenburg – Flughafen Berlin Brandenburg. De bouw ervan verloopt niet volgens plan.

Voorlopig zijn er in Berlijn twee luchthavens in gebruik, namelijk Tegel in het noordwesten van de stad en Schönefeld, dat eigenlijk in buurdeelstaat Brandenburg ligt. Schönefeld had in 2017 overigens de dubieuze titel de slechtste luchthaven ter wereld te zijn. Het reisportaal eDreams analyseerde in totaal 65.000 recensies over luchthavens. Schönefeld kwam er berooid uit. Tegel strandde ‘slechts’ op de achtste plaats.

Kostenraming

De nieuwe luchthaven staat er. Alleen is ze nog niet in gebruik. Ze is de buurvrouw van het huidige Schönefeld, en zolang Schönefeld nog in gebruik is, delen zij hun start- en landingsbanen. Je kan BER zien vanuit het vliegtuig als je opstijgt of landt op Schönefeld. Gepland was de nieuwe luchthaven voor 2012. Al vanaf de hereniging van de twee Duitslanden in 1990 werden de plannen voor de bouw concreet. 

Op dit moment werden niet minder dan 6,6 miljard euro in een luchthaven gepompt die misschien nooit in gebruik zal komen.

In 1995 werd berekend dat de nieuwe luchthaven een slordige 1,1 miljard Duitse mark zou kosten – zo’n 770 miljoen euro. Toen in 2008 effectief aan de bouw werd begonnen, werden de uiteindelijke kosten al op 2,4 miljard euro geraamd. Dat bedrag bleef stijgen tot 4,5 miljard euro in 2012 (het jaar waarin de luchthaven eigenlijk klaar had moeten zijn) tot ongeveer 6 miljard euro in 2015. Op dit moment werden niet minder dan 6,6 miljard euro in een luchthaven gepompt die misschien nooit in gebruik zal komen.

Incompetentie en Kabelsalat

Dat de luchthaven 6 jaar na de geplande opening nog steeds gewoon naast Schönefeld staat te staan, heeft te maken met allerlei technische mankementen en gepruts. Vier weken voor de geplande opening in 2012 werd die voor de eerste keer opgeschort. Een vrij tot zeer slecht functionerend brandbeveligings- en luchtafvoersysteem gooide roet in het eten. Bij het oplossen van dat probleem werd meteen het volgende blootgelegd: het kabelwerk was (dit is een understatement) een beetje in de war geraakt. 

Het Duitse woord ‘Kabelsalat’ kreeg een nieuwe dimensie dankzij de BER-klucht. ‘Kabelsalat’ verwijst in het beste geval naar de oortjes van je iPod die in de knoop zitten en waar je dan een tijdje aan kan frutselen.

In het slechtste geval verwijst het naar de duizenden kabels in de luchthaven die onvakkundig aangelegd zijn. “De Grote Ontrafeling” duurde daar drie jaar.

Of hoe miscommunicatie en slecht management het voor iedereen kunnen verpesten.

De trein richting BER

Maandelijks worden twee miljoen euro besteed aan de ondergrondse treinstations en -tunnels die tegen de eerste geplande opening gebouwd werden. Daar rijden namelijk dagelijks een twaalftal treinen door. Zodat de lucht in de ondergrondse gangen niet toxisch wordt en er geen schimmel optreedt. En zodat die treinen niet verroesten. Elke dag rijden er enkele conducteurs met hun treintoestellen, zonder passagiers uiteraard, door de in allerijl gebouwde tunnels. 

Velen geloven ondertussen dat BER nooit in gebruik zal geraken – en dat op die manier een paar miljard euro belastinggeld afgeschreven wordt.

Jaar na jaar regende het nieuwsberichten over nieuwe fouten in de luchthaven. Velen geloven ondertussen dat BER nooit in gebruik zal geraken – en dat op die manier een paar miljard euro belastinggeld afgeschreven wordt. 

Het plan om een luchthaven met een minimaal budget in een mum van tijd proberen uit te bouwen, gaf weinig blijk van de efficiëntie waarvoor de Duitsers zich graag laten loven.

Berlijners weten dat. Ze gaven daar vorig jaar in september blijk van. Het Berlijns regeringsplan om de luchthaven Tegel te sluiten wanneer BER klaar is, werd in een volksreferendum afgewezen. De Berlijners geloven simpelweg niet meer dat BER er komt en áls ze er komt, dat ze probleemloos werkt en de passagiers van Tegel (jaarlijks meer dan 20 miljoen) allemaal kan opvangen.

De nieuwe opening van BER is voorzien voor 2020. Time will tell.