Dossier: 

Burkina Faso: bang afwachten

Zelfs de weergoden lijken onder de indruk van de onwerkelijke gebeurtenissen van de voorbije dagen in Burkina Faso. Sinds de staatsgreep is de regen – zo tegen het einde van het regenseizoen - elke dag met veel geweld en overvloed uit de lucht gevallen. En zelfs Victor Démé, één van Burkina’s beste en beroemdste zangers, legde er gisteren het loodje bij neer. Ouagadougou worstelt met een nachtmerrie. Er is hoop, maar voorlopig geen uitzicht. 

  • © Wouter Elsen Straatbeeld Ouagadougou, maandag 21 september. © Wouter Elsen

Zaterdagmiddag was er sprake van ‘goed nieuws’, van een mogelijk akkoord, op initiatief van bemiddelaars Macky Sall (president van Senegal) en Boni Yayi (president van Benin), beiden afgevaardigd door de CEDEAO (gemeenschap van West-Afrikaanse staten). Alle ogen waren gericht op het Hotel Laïco zondagochtend, waar een persconferentie was aangekondigd.

De manifestanten hadden opgeroepen tot een bijeenkomst op de Place de la Révolution, om de druk op de onderhandelaars op te voeren, nadat een eerste versie van het ‘goede nieuws’ was uitgelekt. Het plein was om 8u ‘s morgens echter al bezet door de RSP en elke poging tot dichterbij komen, werd weer de lucht in geschoten. De betogers, inclusief mijn Armel, trokken dan maar naar Laïco zelf, in de chique wijk Ouaga 2000.

Welkom met geweervuur

Daar verwelkomden de soldaten van de RSP en de jongeren van de CDP hun bezoekers (ambassadeurs, onderhandelaars en manifestanten) met geweervuur. Heel even ging het gerucht dat de ambassadeurs van de VS en Frankrijk gegijzeld waren. Gelukkig liep het niet zo’n vaart, maar onaanvaardbaar geweld was er zeker. Verschillende journalisten werden hard aangepakt en verloren hun materiaal.

De lijfwacht van Roch Marc Kabore (de presidentskandidaat van de MPP, die vooraan in de peilingen stond, en tot eind 2012 een naaste medewerker was van Blaise Compaore) liep verwondingen op aan het hoofd terwijl hij zijn man probeerde te beschermen. Het is te gek voor woorden maar toen de rust was weergekeerd, ging iedereen vrolijk aan tafel zitten om verder te onderhandelen over de toestand, en over het eisenpakket van Gilbert Diendéré. De manifestanten werden ondertussen uiteen gejaagd, jongeren van de CDP wachtten hen op aan de kruispunten in de buurt, Armel geraakte op het nippertje veilig weer weg uit het wespennest.

Ontwerpakkoord op maat van een terrorist

Tegen de avond kwam het hoge woord er eindelijk uit. Het ontwerpakkoord, trots bemiddeld door de twee buurpresidenten, voorziet in een terugkeer naar de ‘normaliteit’ ofwel de transitieperiode onder leiding van president Kafando. Daartegenover staan: het uitstel van de verkiezingen tot 22 november, de inclusie van alle tot nog toe uitgesloten kandidaten, het ontslag van alle militairen uit de regering (in casu premier Zida en minister van sport Kabre), het doorschuiven van de vraag over de ontbinding van de RSP naar de volgende verkozen president, én volledige amnestie voor de daders van de staatsgreep en de bijhorende geweldplegingen. Vooral dat laatste tart alle verbeelding, zeker omdat de strijd tegen de straffeloosheid, die zevenentwintig jaar gewoekerd heeft in Burkina Faso, één van de breekpunten was van de volksopstand van oktober 2014. Het is bovendien doodleuk de legitimering van geweld als een manier om verkiesbaarheid af te dwingen.

Verslagen en verontwaardigd

De verslagenheid en verontwaardiging waren groot gisteren, maandag. Dat het volk er moederziel alleen voor stond, leek nu pas echt zwart op wit te staan. Zij die hadden moeten helpen en bemiddelen, plooiden driedubbel voor de gratie van de generaal en zijn grillen. De manifestanten trokken zich terug voor beraadslaging. In de straten deden de mensen moedig alsof, maar in hun borstkas sloeg de angst en de ongerustheid hen om het hart.

Bevrijding?

En toen kwam het bevrijdende nieuws. Eindelijk. Dat de verschillende regimenten van het leger uit alle hoeken van het land onderweg waren naar de hoofdstad om de bevolking te beschermen en te bevrijden van de putschisten. De chef d’état major van het leger riep de soldaten van de RSP op om zich te verzamelen in het Camp Lamizana en hun wapens neer te leggen. In ruil zouden zijzelf en hun families bescherming krijgen. Iedereen haastte zich naar huis, op zoek naar beschutting voor een eventuele militaire confrontatie.

Later gisteravond kwam de bevolking weer massaal op straat om de troepen die zich aan de rand van de stad hebben gepositioneerd warm te verwelkomen en om voorzichtig te vieren. Zeker een aantal RSP’ers gaven zich over. Er gingen geruchten dat Diendere en een aantal getrouwen bescherming hadden gezocht bij de Moogho Naaba (de traditionele chef van de Mossi van Ouagadougou). Die laatste stuurde hem genadeloos de laan uit, en vroeg hem zijn wapens te gaan inleveren bij de gendarmerie.

Diendere gaat door

Buitenlandse media verspreidden gisteren al het nieuws als zou Diendere zich inderdaad hebben overgegeven en zijn excuses hebben aangeboden aan de bevolking, maar niets is minder waar. Deze ochtend herhaalde de generaal dat hij nog altijd voorzitter is van de Conseil National pour la Democratie en niet van plan is om door de knieën te gaan.

Hij zei verder bloedvergieten te willen vermijden maar niettemin klaar te zijn voor de strijd indien hij zou worden aangevallen. Vanuit het presidentieel paleis kondigde hij wel aan dat premier Zida was vrijgelaten. We kregen ook het bericht dat president Kafando in veiligheid was bij de Franse ambassadeur. Beiden zijn in leven maar nog altijd monddood.

Bang afwachten

Sinds vanmorgen wachten we in een ijzingwekkende spanning af. Er was zogezegd een ultimatum gesteld aan de RSP, en dat zou om 10u zijn afgelopen. Sindsdien gebeurt er helemaal niets. Het is niet duidelijk hoeveel soldaten van de RSP nog trouw zijn aan hun leider. Het leger staat blijkbaar klaar om aan te vallen maar verzet voorlopig geen voet.

Diendere probeert mogelijk tijd te winnen. Zijn ontwerpakkoord van zondag zou deze ochtend namelijk besproken worden op een uitzonderlijke top van de CEDEAO in Abuja, Nigeria. Top overigens waarop Michel Kafando, als president van Burkina Faso, niet is uitgenodigd. Als Diendere in Abuja steun krijgt van de West-Afrikaanse regeringsleiders, kan de toekomst voor Burkina Faso er wel eens erg somber uit zien. Er is geen sprake van dat bevolking, politieke oppositie en maatschappelijk middenveld het rotte en onevenwichtige ‘akkoord’ ooit zullen aanvaarden. De CEDEAO kan in dat geval beslissen om het af te dwingen en daar eventueel wapens voor in te zetten.

In het andere geval zal Diendere nog meer geïsoleerd geraken dan hij vandaag al is en dan gooit hij mogelijk alsnog de handdoek in de ring. De sleutel lijkt – zowel in het één als het andere geval – bij het leger te liggen. Voor het eerst in mijn leven hoor ik mezelf voor een militaire interventie pleiten, maar ik doe het dus vandaag, weloverwogen: laat ons hopen dat het leger alsnog doet wat het heeft belooft: Burkina Faso en de Burkinabè bevrijden van het monster van de RSP en de weg openen naar de democratie en de hoop die hier zo mooi aan het kiemen waren. 

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2789   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

  • Sociaal ondernemer in Burkina Faso

    Mien De Graeve verhuisde in september 2012 naar Burkina Faso. Ze werkte er een jaar lang als vrijwilliger voor het online microfinancieringsplatform Zidisha.

Met de steun van

 2789  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.