Het hoge Noorden betaalt een hoge prijs

Inuit is de naam waarmee Eskimo’s uit Canada zichzelf aanwijzen. Zij wonen verspreid over de verschillende Canadese Territoria (Yukon, North West Territorium, Nunavut), Quebec en Labrador. Samengeteld zijn ze met zo’n 50.000. Het klimaat in deze ‘poolwoestijn’ is er koud, droog en winderig. Omwille van de permafrost is landbouw er niet mogelijk. Hun voeding wordt voornamelijk gehaald uit traditionele jacht op vis, walvis, walrus en zeehond.

Voedselsoevereiniteit bedreigd

De huidige situatie zit anders in elkaar en omwille van druk en bemoeienissen uit verscheidene hoeken wordt de voedselsoevereiniteit van deze cultureel homogene maar geografisch verspreide groep al enkele decennia bedreigd.

Vanaf de jaren 50 promootte de Canadese overheid permanente huisvesting. Die verwarmde huizen brachten hoge kosten met zich mee, die de kosten van het al onbetaalbare levensonderhoud de hoogte in joegen. Daarnaast zorgde het bouwen van residentiële scholen - die assimilatie forceerden – voor een verwestersing van de Inuit cultuur en hun eetpatroon.

De Westerse economieën hebben ook al enige tijd interesse voor het gebied gehad omwille van de olie en mineralen die er te vinden zijn. Zelfs in Manitoba plannen ze een weg aan te leggen die helemaal tot in het noorden van de provincie zou reiken. Daardoor zouden vele kleine gemeenschappen die al zo lang afgezonderd leven plots blootgesteld worden voor iedereen. En dan hebben we het nog niet over de ecologische problemen die dat met zich zou meebrengen. Deze groeiende en opdringerige aanwezigheid gooit het hele sociale systeem van deze kleine gemeenschappen overhoop.

Daarnaast zorgen de opwarming van de aarde en de excessieve jacht (door vooral Europeanen) ervoor dat jagen steeds moeilijker en gevaarlijker wordt. Milieuorganisaties zoals Peta en Greenpeace, maar ook de Canadese overheid, willen de fauna en flora er beschermen en maken het de Inuit zeer moeilijk door bijvoorbeeld negatieve berichtgeving en de ban op zeehondenjacht. De EU verbood in 2009 de handel op zeehondproducten. De Inuit zijn daardoor een aanzienlijk deel van hun inkomsten kwijt, zonder dat hen enig alternatief werd aangeboden.

Ondervoeding en overgewicht

Ook is men in Canada bewust geworden van de ontoereikende voedingsgewoonten van de Inuit: ondervoeding en overgewicht (58%) vormen een enorm probleem. Deze veranderende voedingsgewoonten hangen deels samen met de slinkende jacht op vis en het feit dat jongere generaties de tradities niet zo sterk opvolgen en meer voedsel in de winkels kopen. Het betaalbare voedsel dat wordt aangekocht is rijk aan suiker, vetten en in hoge mate verwerkt, want verse producten zijn extra duur.

Er werd voor de Inuit speciaal een variant van de Canadian Food Guide opgesteld, om deze mensen aan te sporen de nodige voedingsstoffen binnen te krijgen. Als je even naar die Food Guide kijkt, zie je dat, om een gezond dieet te hebben, ze sterk aangespoord worden voor een Westers eetpatroon te kiezen. Melkproducten, granen, groenten en fruit die ze daar niet kunnen verbouwen of produceren en die enkel tegen hoge prijs kunnen ingevoerd worden. De stijgende transportkosten maken ingevoerd voedsel steeds duurder. Bijvoorbeeld, voor 24 flesjes water betaal je meer dan 100 $ en een broccoli kost al snel 7.5 $.

Dit verhaal maakt duidelijk hoe vandaag onze economie en de staat van het milieu zich tot in de meest afgelegen en wilde plaatsen van onze planeet laten voelen en er gemeenschappen stevig door elkaar schudden. Exploitatie van bronnen, stijgende voedselprijzen, brandstofprijzen en transportkosten, groeiende aanwezigheid van de Westerse cultuur en het Westerse eetpatroon en tegenstrijdige visies op de jachtcultuur bedreigen de voedselsoevereiniteit van gemeenschappen die een eeuwenoude cultuur vertegenwoordigen.

Het jagen wordt hen moeilijker gemaakt en zij worden aangezet tot een hogere consumptie van ingevoerd voedsel. Maar dit is heel erg duur en zo’n gezond Westers dieet is voor de meesten onbetaalbaar, waardoor enkel ongezonde alternatieven overblijven. Ik sta versteld hoe de mensen die het verste van ons wonen zo’n ernstige compromissen moeten sluiten tussen cultuur en voedselzekerheid.