Dagen Zonder Vlees in Peru

Ik doe zelf mee aan DZV, in een klein stadje op tien uur rijden van Lima, en het is lastig. Niet omdat ik het moelijk vind vlees op te geven, maar omdat ik graag lekker en gevarieerd eet. Als je zelf niet kookt, zijn de alternatieven voor gerechten zonder vlees of vis hier op één hand te tellen. Topfavorieten bij de lokale restaurantjes: rijst met groentenomelet (bieslook, tomaat en sla) en rijst op zijn cubaans (met spiegelei en gebakken banaan).

‘Vegetarisch’ maakt geen deel uit van de locale vocabulaire en als je uitlegt dat je iets wil zonder vlees, zeggen ze steevast ‘ah maar we hebben kip’. Zelf koken is natuurlijk een optie, ik heb een moestuintje en groenten op de markt zijn goedkoop. Maar het is bijna acht uur ’s avonds en ik zit nog op kantoor, met een steeds heviger borrelende buik. Het zou gaan, maar het vergt een zekere opoffering om mijn bolletje groen te kunnen kleuren.

Peruaanse eetgewoontes

Vlees en vis maken integraal deel uit van de Peruaanse keuken, zowel bij arm als bij rijk. De porties, de kwaliteit en het soort vlees verschilt uiteraard tussen de inkomensgroepen, maar er zijn weinig mensen voor wie het bijna-dagelijks eten van vlees een onbereikbare luxe is. Op het platteland hebben zelfs de armste boeren hun gallina’s (een ‘ruwere’ kippensoort) en als je aan tafel schuift in adobe huisjes hoor en voel je vaak aan je voeten de cavia’s die de woning delen met hun predatoren.

‘Iets zonder vlees? Ah, we hebben kip.’

De werkende middenklasse eet ‘s middags in Menu’s, lokale restaurantjes waar je dagelijks kan kiezen uit een vijftal heel goedkope klaargemaakte gerechten. Vier daarvan zijn steeds bereid met vlees of vis. Relatief kleine porties, dat wel. Deze middag at ik Cau Cau, een stoofpotje op basis van aardappel en runderdarmen – uiteraard met rijst. Ik denk dat er ongeveer een 30 gram vlees zal ingezeten hebben. Maar geen groen bolletje dus.

Kip is een van de meest klasseoverschrijdende elementen van de Peruaanse cultuur. Altijd en overal kip. Het equivalent van frituren en kebabzaken in België zijn hier de Pollerias en de Chifa’s (chinees-peruaans). Kip aan’t spit, gefrituurde kip, kippenschnitzel, … Een blik naar beneden tijdens binnenlandse vluchten toont vaak de clusters witte, rechthoekige barakken van de kwekerijen, die fel afsteken tegen het bruin van de woestijn. Antibioticakippen. Met de explosieve economische groei neemt de vraag naar vooral rundsvlees stevig toe, waardoor heel veel bos wordt omgezet in graasland. Ook overbevissing is een steeds groter probleem.

Vegetarische luxe

In Lima zijn er wel steeds meer vegetarische (en veganistische) restaurants en biowinkeltjes schieten als paddestoelen uit de grond. Er zijn ook al enkele plekken waar je ‘gelukkig’ vlees kunt kopen – op een diervriendelijke manier gekweekt en geslacht, zoals de kippen in mijn moestuin. Maar net zoals vegetarisme op wereldvlak vooral populair is in rijkere landen, is het marktsegment van de sector ‘duurzaam consumeren’ hier iets voor de welgestelden en hoogopgeleiden. Dat zie je in een oogopslag op een kaartje die de ligging van de zaken in kwestie weergeeft. Ze zijn enkel te vinden in de rijke buurten.

Wat de lagere klassen betreft blijft de consumptie van vlees toenemen met het stijgend inkomen; het is lekker en een belangrijke bron van proteïnen. Voor mij valt het lastig om hier vanuit een overtuiging neen te zeggen tegen vlees, terwijl voor een Peruaan aan vlees helemaal geen negatief imago kleeft. Het zal dus nog lang duren voor een peruaanse versie van DZV veel aanhang zou krijgen.