In de 21ste eeuw moeten we eindelijk de genderkloof in het drugsbeleid aanpakken

Mijn bezoek aan de poliklinische behandelingsdienst in het Pereira Rossel ziekenhuis in Montevideo, Uruguay, van november 2015 zal ik nooit vergeten. In mijn hoedanigheid als voorzitter van de Internationale Controleraad voor Verdovende Middelen (International Narcotics Control Board, INCB) bezocht ik het land en had ik de mogelijkheid om, samen met enkele drugsverslaafde vrouwen die in het ziekenhuis verbleven, deel te nemen aan een therapeutische groepssessie.

Velen onder hen spraken over de manier waarop ze vervreemd geraakten van hun families en de gemeenschappen waartoe ze behoorden als gevolg van hun drugsverslaving. Sommige leefden op straat; velen hielden hun kinderen in hun armen. Ik ontmoette Ana-Paula , een moeder van rond de twintig jaar wiens optimisme en warmte ik vanwege haar voortdurende strijd bewonderde. Ik was diepgeraakt door haar verhaal waarin ze vertelde over haar zoektocht naar een behandeling voor haar cocaïneverslaving nadat ze ontdekte dat ze zwanger was. Ze realiseerde zich dat ze de controle over haar leven was verloren en dat ze niets anders wilde dan een gezonde baby. Ze was erin geslaagd om gedurende enkele maanden geen cocaïne te gebruiken en een verblijfplaats te vinden in een opvangtehuis voor vrouwen. Daarenboven vond ze een job, waarbij ze besloot om haar loon toe te vertrouwen aan haar vriendin, uit schrik om toe te geven aan de verleiding om opnieuw cocaïne te kopen. Haar grootste zorg was het grootbrengen van haar zoon en het plannen van zijn toekomst. Ze vertelde ons dat haar komst naar de behandelingsdienst haar de kans gegeven heeft om opnieuw de controle over haar leven te krijgen. 

Jammer genoeg hebben veel drugsverslaafde vrouwen niet de toegang tot de mogelijkheden inzake behandeling en huisvesting die Ana-Paula had, of worden ze hiervan weerhouden. Drugsverslaafde vrouwen worden over de hele wereld verbannen van hun gemeenschappen en achtergelaten zonder enige vorm van hulp. Ondanks dat een derde van de wereldwijde druggebruikers vrouwen en meisjes zijn, is slechts een vijfde van degenen die een behandeling genieten vrouwelijk. Vaak worden vrouwen die drugs nemen gestigmatiseerd en gediscrimineerd. Daarom benadrukt het jaarlijkse rapport voor 2016 van de Internationale Controleraad voor Verdovende Middelen de nood aan een drugsbeleid en drugsprogramma’s waar vrouwen in betrokken worden. 

Om echt effectief te kunnen zijn, moet het drugsbeleid rekening houden met het onderscheid tussen de situatie van mannen en vrouwen. Overheden moeten de specifieke noden van drugsverslaafde vrouwen in acht nemen om te verzekeren dat hun rechten, en deze van hun families, beschermd worden. Veel drugsgerelateerd beleid en drugsgerelateerde programma’s komen jammer genoeg nog steeds tekort. 

Ons rapport toont aan dat in het bijzonder vrouwelijke gevangenen en prostituees een hoog risico lopen om drugs te gebruiken.

Een ‘one-size-fits-all’ drugsbeleid volstaat niet. We hebben nood aan een beter geïnformeerd beleid

Wanneer we kijken naar de laatste 15 jaar, zien we een grote stijging van het aantal vrouwen dat gearresteerd werd voor drugsgerelateerde misdrijven. Bovendien zijn vrouwelijke gevangen, van zodra ze opgesloten worden, meer geneigd drugs te gebruiken dan mannelijke gedetineerden. Wanneer vrouwen opgesloten worden, wordt het gezinsleven vaak grondig verstoord. 

Er is een sterke connectie tussen prostitutie en druggebruik; enerzijds kunnen vrouwen zich wenden tot prositutie om hun drugsverslaafde leefstijl te ondersteunen, terwijl anderzijds prostituees drugs kunnen gebruiken om de noden en de aard van het werk vol te kunnen houden. In vele delen van de wereld wordt de toegang tot een behandeling ontzegd aan prostituees als gevolg van het stigma, de veroordelende houdingen en het ongemakkelijke gevoel dat vrouwen ervaren wanneer ze behandeld worden in diensten die voornamelijk gedomineerd worden door mannen. Drugsverslaafde vrouwen met kinderen kunnen tevens terughoudend zijn om een behandeling te starten uit angst dat ze gezien zullen worden als ongeschikte moeders en derhalve hun kinderen zullen verliezen. 

Een ‘one-size-fits-all’ drugsbeleid volstaat niet. We hebben nood aan een beter geïnformeerd beleid, een efficiëntere toewijzing van dringend noodzakelijke middelen en preventieprogramma’s die specifiek gericht zijn op zwangere vrouwen, prostituees, mensen met hiv/aids en gedetineerden.

Dit alles is essentieel indien we de gezondheid en het welzijn van vrouwen willen beschermen en verbeteren, en indien we dichter willen komen bij een oplossing voor het wereldwijde drugprobleem. Het is mijn hoop dat dit vrouwen als Ana-Paula uiteindelijk meer kansen zal geven om de controle over hun eigen levens te heroveren en om deze vrouwen en hun families een betere toekomst te bezorgen. 

Werner Sipp is de voorzitter van de Internationale Controleraad voor Verdovende Middelen, een onafhankelijke, semi-rechterlijke instantie die de implementatie van de internationale conventies van de Verenigde Naties voor de controle van drugs monitort. De zestiende zitting van de Commissie aangaande Verdovende Middelen vindt plaats bij de Verenigde Naties in Wenen van 13 tot 17 maart 2017. De eenenzestigste zitting van de Commissie aangaande de Status van Vrouwen vindt plaats op de hoofdkwartier van de Verenigde Naties in New York van 13 tot 24 maart 2017.