De Nicaraguaanse macho, jammer genoeg nog altijd niet uitgestorven

‘Hola chicka! Como estas?’ schreeuwt een wildvreemde man terwijl hij me een vette knipoog en een handgebaar toewerpt. En dat was nummer zeven.

Ik ben net de straat van mijn hotel uitgelopen, dat is een wandeling van ongeveer vijf minuten. Zeven opmerkingen. Ze gaan van kushandjes tot begroetingen tot beledigingen en oneerbare voorstellen.

De ene dag kan ik er beter mee om dan de andere, maar over het algemeen stoort mij deze mentaliteit onder mannen enorm. Het maakt het leven voor vrouwen in Léon opvallend onaangenaam.

Alle vrouwen gelijk voor de wet

Vrouwen, ja. Niet alleen westerlingen. Ongeveer vanaf de leeftijd van tien jaar worden meisjes hier nageroepen, nagefloten en schunnig bekeken.

Dat vertelt een groepje vrouwen in een kledingzaak me, wanneer ik helemaal over mijn toeren binnenstorm en vraag wat ik in godsnaam moet doen om het te doen stoppen.

Ik had een dag door de stad gewandeld in een lange jeansshort terwijl het dertig graden was, net om dit soort dingen te vermijden, want toen geloofde ik nog dat mijn kleren het probleem waren.

Men moet oppassen dingen te veroordelen. Zeker als buitenlander op reis heb je de plicht te proberen begrijpen waarom sommige zaken zijn zoals ze zijn. Het is soms moeilijk ze te aanvaarden met de opvoeding en achtergrond die je hebt, maar ik ben ervan overtuigd dat je met een portie goede wil en een open blik ver geraakt op vlak van begrip.

Ik heb het daarom een hele tijd weggezet als ‘deel van de cultuur’. Een gewoonte. Een manier voor mannen om hun bewondering te tonen en iets waar vrouwen van genieten, waar ze trots op zijn. Een deel van het spel dat verleiding heet en een onschuldig gebaar waar ik als westers meisje niets achter moet zoeken en simpelweg een sterkere reactie op heb.

Door het praten met andere vrouwen over hun ervaringen, het observeren in de straten en de reacties van mannen wanneer ik hen confronteer, ben ik tot het besluit gekomen dat ik mezelf voorloog.

Het is wel degelijk beledigend, intimiderend machogedrag waar de meeste vrouwen een hekel aan hebben. Het is ook dat gedrag waar de meeste mannen ongemakkelijk lachend hun schouders over ophalen als je hen confronteert met wat het bij je teweegbrengt.

Mannen van alle leeftijden

Dat het enkel jonge knapen zijn die teveel testosteron door hun lichaam hebben gieren is ook niet waar.

Een vader roept met aan één hand zijn vrouw ‘Hello baby, how are you?’

Mannen van alle leeftijden doen mee. Ik kreeg een luchtkusje van een man van zeventig, wiegend in zijn schommelstoel, genietend van zijn oude dag.

Een 40-jarige vader, met aan één hand zijn vrouw en aan de andere zijn zoontje van een jaar of zes knipoogt en roept dan ‘Hello baby, how are you?’ in gebroken Engels.

Dit heeft helemaal niks te maken met verleiden, maar met machogedrag; een vrouw moet verdragen dat mannen haar als lustobject behandelen.

De kloof tussen mannen en vrouwen

Dit gaat over iets veel groter. Over een probleem tussen vrouwen en mannen . Wanneer ik naar ‘mannen in Nicaragua’ vraag, trekken ingetogen vrouwen hun schouders op en extravertere chicas zwaaien met hun hand naast hun oor en beginnen te klagen.

Dit gaat over hoeveel mannen hier hun vrouw verlaten, vaak wanneer die in verwachting is, en vervolgens geen alimentatie betalen. Deze zwangere vrouwen zijn in veel gevallen jonge meisjes. Dit gaat over hoeveel mannen met alcoholproblemen kampen en over hoe de meeste mannen machogedrag vertonen en in de ergste gevallen gewelddadig worden.

Ik denk terug aan mijn eerste week in Léon. Een jonge vrouw die ik pas had leren kennen, kon niet vlug genoeg in een taxi kon zitten wanneer ze een boos telefoontje van haar man kreeg.

Later hoorde ik van haar vriendin dat ze achter zijn rug de echtscheiding aan het regelen was omdat haar man gewelddadig was…

Ley 779

Nicaragua is al ettelijke keren in de media verschenen met deze problematiek. Onder andere met hun ‘wet 779’, de ‘Ley integral contra la violencia hacia las mujeres’; een wet die vrouwen beschermt tegen geweld, ook binnen het huwelijk, en dat laatste blijkt niet zo evident.

Deze wet is er sinds 2012 en is een discussiepunt geworden omdat er stemmen op zijn gegaan voor een hervorming. Er was vooral discussie over het al dan niet verplichten van een onderhandelingsperiode tussen een vrouw en haar gewelddadige man. Deze periode geeft bemiddelingstijd bedoeld om families niet onnodig uit elkaar te trekken.

Negeren versus reageren

Ik krijg van vrouwen hier constant het advies om te negeren. ‘Wanneer een man je naroept, heb je het niet gehoord.’ zegt een oudere vrouw aan de kassa tegen mij. Ik begrijp dit in zekere zin en pas het zelf ook toe, je kan niet met iedere man in gesprek gaan.

‘Wanneer een man je naroept heb je het niet gehoord.’ zegt een oudere vrouw aan de kassa tegen mij.

Je hebt vaak niet de tijd en energie en bovendien is het ook niet altijd veilig. Als een groepje mannen in een afgelegen straatje je naroept kan je inderdaad maar beter gewoon doorlopen en negeren, maar volgens mij zit hier toch een deel van het probleem.

De ‘dit is niet oké-mentaliteit’ onder vrouwen is er ondertussen. Zowat elke vrouw gaat akkoord dat het aanstootgevend is  zo op straat te worden nageroepen en heel veel vrouwen zouden de mentaliteit van ‘de mannen in Nicaragua’ graag zien veranderen, maar het idee dat zij daar zelf een rol in kunnen spelen lijkt nog erg ver weg.

Natuurlijk zijn er feministische organisaties en vrouwenbewegingen die goed werk leveren. Toch kan er pas echt iets veranderen wanneer de huismoeders, verloofdes en jonge meisjes ook mee in het verhaal stappen en we reageren, niet negeren.