Een tureluur - cultuur

Er is al veel verteld en geschreven over cultuurverschillen en cultuurshocks. En toch… toch heb ik soms het gevoel dat het een beetje een taboe is. Cultuurshock… is dat niet iets voor groentjes? En wie geeft graag toe dat hij/zij dan zelf nog een groentje is?

Neen man, een cultuurschok.. da’s iets voor als je voor de eerste keer weggaat. Ik daarentegen… ik ga ondertussen mijn vierde jaar in – eerst in Bolivia, dan in Estland, daarna in Zuid Afrika en ondertussen alweer anderhalf jaar in de Dominicaanse Republiek. Mij overkomt zoiets toch niet meer? Of wel soms?

Soms heb ik het gevoel dat je met de ervaringen die je opdoet, je juist een stap ‘achteruit’ zet dan vooruit. Al je zekerheden worden immers steeds weer overhoop gegooid, tot je uiteindelijk zoiets hebt van ‘ach, ik weet het niet meer, hoor’.

Ondertussen heb ik ook al moeten inzien dat ‘integratie’ een ander discussiepunt is. In Bolivia was ik nog zo trots op mezelf dat ik me had kunnen aanpassen zonder veel moeite. Maar na een tijdje kom je tot het besef dat je hoe-dan-ook de buitenlander blijft. Hoe goed je de taal ook mag spreken, hoe goed je ingeburgerd raakt, hoeveel vrienden je ook mag gemaakt hebben, ergens blijf je toch de ‘vreemdeling’.

In Jimani, waar sinds een goed jaar mijn nieuwe ‘thuis’ is, ben ik graag gezien. Mijn buurvrouw en haar man noemen me hun ‘ dochter’ en iedere dag wordt systematisch een bord rijst met bonen voor me langs de kant gehouden, zonder dat ik daar om vraag of voor betaal. Tijdens de weekends is er een instuif van kinderen in mijn huis die komen tekenen en kleuren. Anderen zeggen nu al dat ze me enorm gaan missen als mijn contract afloopt. En toch…

De mevrouw van het informele winkeltje op de hoek zegt steevast de prijs in Amerikaanse Dollar, in plaats van Pesos. Wat maakt het haar uit dat het ene eigenlijk bijna 30 keer meer waard is. Hilarischer wordt het nog als ik zeg dat ik niet van ‘daar’ ben, waarop ze me verwonderd aankijkt en zegt ‘jeetje, nu dacht ik echt dat je van ‘daar’ kwam. Waar kom je dan wel vandaan?’ ‘ Uit Europa’

Europeaan, of Amerikaan, Aziaat of Rus… in de ogen van de Dominicanen zijn we allemaal ‘Americanos’. In het begin ging ik er nog tegenin met de leuze dat ZIJ in feite meer Amerikaans zijn dan ik. Maar de blikken die ik daar steeds op kreeg deden me al gauw opgeven. In de Dominicaanse is het eenvoudig: je bent niet van hier, en je bent geen Haitiaan.. dan ben je Amerikaan. Punt, andere lijn. Hier wordt de aardrijkskunde herschreven op basis van huidskleur.

Ik zal dus buitenlander blijven… hoezeer ik mezelf ook thuis zal voelen, misschien in een verre toekomst kan trouwen en kinderen krijgen…

En toen stelde een Spaanse collega van me de retorische vraag of het bij ons, in Europa, dan anders is? En ik zweeg… schok!

Want zeg nu zelf……