Koekje van eigen deeg…

11:50 hr – 10 minuten voor het eigenlijke vertrekuur kruisen we elkaar reeds op de weg. De bus is reeds op weg. Ik zwaai met beide handen en de smalle deurtjes gaan pal voor mijn neus open. Een hoofd kijkt me lachend aan en vraagt: “ Capital?” . “Ja,” zeg ik, “Naar de hoofdstad.”

De bus zit propvol en ik word vakkundig tussen 4 andere reizigers gepropt. Ik probeer wat aan social talking te doen met mijn linker buurvrouw maar ze lacht maar net een beetje: Haïtiaans, en ze begrijpt geen Spaans. Ik kijk rond me, zie één blank meisje vlak achter me. We glimlachen eens. De rest zijn bijna allemaal Haïtianen. Dat belooft…

Jimani is een grensstad en niet zomaar eentje. Jimani is een dorp dat ‘artificieel’ werd opgericht ter verdediging van de grens. Wie weet immers wat die economisch-volledig-aan-de-grond Haïtianen in hun hoofd kunnen halen. Het gevolg is dat ieder gezin in Jimani op zijn minst wel één, maar vaak zelfs meerdere familieleden in het leger heeft: guardian, gewone militair of ook wel in de geheime dienst. Eusebio, een Dominicaanse vriend, gaf me het antwoord op de vraag waarom in zijn mensenrechtencomité voor Jimani eigenlijk geen enkele Jimanees zit: “Joke, die militairen zijn niet vertrouwen.”

Tussen Jimani en de hoofdstad Santo Domingo moeten we 15 militaire checkposten door. Hoe meer Haïtianen op de bus, hoe strenger de controles, hoe meer kans dat we onnodig lang langs de kant van de baan gehouden worden en hoe meer kans dat we pas doorgelaten worden mits betaling van wat extra zakgeld aan de militair van dienst.

18 van de Haïtianen in de bus behoren tot de religieuze groep van Kapelanen. Ze zijn op weg naar een seminarie in Sto Dgo. Vier van hen hebben geen paspoort, maar ze hebben als volledige groep wel een speciale toestemming kunnen bemachtigen van de douane. Geen probleem dus, of wat dacht je?

2 km buiten Jimani is het al zover. Mijnheer de militair stapt op de bus en kijkt zwijgzaam rond zich heen. Ik zie hem in gedachten een vreugdesprongetje maken: “Joepie.. Haïtianen.. misbruik!”. Hij houdt zijn gezicht uitgestrekt en streng, blaft enkele Haïtianen toe dat ze hun paspoort moeten tonen. Vijf minuten later zitten alle 18 Haïtianen langs de kant van de weg, onder de brandende zon. Mijnheer de militair ziet in mij ook een potentieel slachtoffer en wil naast mijn verblijfsvergunning ook mijn paspoort zien. Ik zeg dat ik hem helemaal niets extra hoor te tonen, dat dit kaartje genoeg bewijs is dat ik legaal in het land ben. Oh, tegenspraak. Dat heeft hij nog niet veel meegemaakt. Hij probeert even, blaft me af dat hij van Jimani is en mij er nog nooit gezien heeft, maar ik hou voet bij stuk. Hij stapt af en loopt recht op de groep Haïtianen af. Harde woorden vallen, vooral van de militair dan. Van Haïtiaanse kant hoor ik enkel een onderdanige poging tot discussie met een veelvuldige “Mesi” (merci) op het einde. 30 minuten later en we kunnen weer verder. Nog 14 posten te gaan.

De verantwoordelijke van de groep, een vrouw van begin de dertig, met een zachte, maar stralende glimlach begint de truc na een aantal posten door te hebben. De religieuzen hebben een identificeerbadge die verdacht veel trekt op een politiebadge. Tegen dat we aan de 5^e post komen, steken ze allemaal al hun badge in de lucht. De meeste militairen doen zelf de moeite niet om te checken.

Één van hen, daarentegen, vraagt aan de vrouw: “Politie, uh?” Ze kijkt hem gewoon aan, alsof ze besluit geen moedwillige leugens te willen verspreiden. Hij zegt tegen een andere reiziger: “Je bent vast Sergeant”, waarop die zachtjes met zijn hoofd knikt.De militair vertelt over zijn eigen rank. Net voor hij weer de bus afstapt kijkt hij nog eens naar de verantwoordelijke vrouw. “Ben jij ook Sergeant?”, vraagt hij.  Alsof ze het al welletjes vond antwoordt ze: “Neen, ik ben Majoor.” Hij mompelt binnensmonds “Ziet er wel jong uit voor een Majoor.” Ze is duidelijk de ‘hogere in ranking’. Hij maakt het militaire teken ter begroeting naast zijn pet. Zij beantwoordt de begroeting op dezelfde manier. Als de bus weer verder rijdt, halen de religieuzen weer opgelucht adem.

En ik? Ik lig in een deuk, gierend van het lachen.

1 – 0 voor de underdogs!

Wie had gedacht dat deze rit deze wending zou nemen….