Ebola en Daesh, hand in hand tegen het gezond verstand?

Voor West-Afrika begon meer dan een jaar geleden de helse strijd tegen ebola. De variant verspreidde zich binnen luttele tijd van Guinea, naar Sierra Leone en Liberia, ja zelfs in zeer kleine mate tot in de VS (K3 zag het allemaal aankomen: van Afrika tot in Amerika). Boven alles zorgde het voor een wereldwijde massahysterie. Net als Daesh wist de ziekte het gezond verstand lam te leggen.

  • DFID - UK Department for International Development (CC BY 2.0) 'Ebola stops with me.' Freetown, Sierra Leone. DFID - UK Department for International Development (CC BY 2.0)
  • Maarten Visser (CC BY-SA 2.0) Kalitta Air levert nodige hulp aan Sierra Leone, middels het samenwerkingsinitiatief van EU-Unicef. Maarten Visser (CC BY-SA 2.0)
  • DFID - UK Department for International Development (CC BY 2.0) Dokter Marina Kamara aan het werk in een ziekenhuis in Freetown, Sierra Leone in november 2015. Het ziekenhuis had het zwaar te verduren tijdens de outbreak. DFID - UK Department for International Development (CC BY 2.0)

Van tijd tot tijd voelt de wereld zich collectief verbonden door paralyserende angst. Angst die transport lam legt, cultuur verhindert zich te cultiveren, mensen aanspoort binnenshuis te blijven onder het motto van een lockdown. Want ja, ik wijk even af en neem een loopje met de massahISterie die Europeanen in het bijzonder de keel toeknijpt sinds Parijs 13/11.

Angst die rationeel denken lam legt. Ook mijn eigen gedachten werden in de weken volgend op de brutaliteiten in Parijs beheerst door ‘Zou het wel een goed idee zijn x of y te doen?’.

Angst die ineens een brug lijkt te slaan tussen diverse politieke opinies, afkomst en leeftijd. Het principe van de gemeenschappelijk vijand.

Ebola’s symptomen kunnen makkelijk verward worden met die van een zware seizoensgriep en malaria. Hoofdpijn, keelpijn, koorts, geel of rood aangelopen ogen. Pas in een volgend stadium komen diarree en het bloeden uit lichaamsopeningen. De “regel” is: geen verschijnselen, geen besmetting mogelijk. Maar àls die mogelijkheid er is, dan neemt ebola genoegen met een klein spatje speeksel op een minuscuul, misschien zelfs met het blote oog onwaarneembaar, wondje op de huid.

Vandaar de paniek.

Dra begonnen theorieën te circuleren die besmetting via de lucht niet uitsloten. In het bijzonder, stelde onder andere C.J. Peters van het Center for Disease Control and Prevention, zou dit mogelijk zijn in een kleine besloten ruimte waar mensen op elkaar gepakt zitten. Zoals bijvoorbeeld in een vliegtuig.

Iedereen weet ondertussen hoe veilig men zich voelt wanneer militairen de straten van een stad patrouilleren.

In een recent, vorig leven was ik stewardess op onder andere de zogeheten “Afrika”-vluchten. De ernst van de zaak drong in der beginne nog niet volledig tot ons door, aangezien we best wel voor hetere vuren hadden gestaan, zoals tijdens de staatsgreep in Ivoorkust in 2001, wanneer Abidjan onder vuur lag.

Of wanneer ikzelf, toen onwetend zwanger, twee keer op één week tijd naar Kinshasa werd gestuurd in december 2011, vlak nadat the shit hit the fan, eveneens volgend op frauduleus verlopen verkiezingen. Collega’s hadden schrik en de minimumbezetting van een vliegtuig moet voldoen aan de eisen van EASA (European Aviation Safety Agency) dus afgehaakte bemanningsleden moesten vervangen worden.

We verbleven in een nieuw hotel, dichter bij de luchthaven van N’djili. Weliswaar onder bewaking van militairen, die in bomen, struiken en grachten verborgen zaten rond het vakantiedorp. ‘Pour votre sécurité’, werd ons verzekerd. En iedereen weet ondertussen hoe veilig men zich voelt wanneer militairen de straten van een stad patrouilleren…

De maatschappij stelde zich in de eerste weken volgend op de ebola outbreak relatief flexibel op naar het niet zo gewillige personeel. We hadden officieus het “recht” de vlucht te weigeren. We konden onze naam op een No Fly-lijst zetten voor bestemmingen zoals Monrovia en Freetown. Maar algauw verdween de lijst. Te veel mensen zetten zich erop. Er dreigde een tekort aan vrijwillige bemanningsleden en dus kon de minimumbezetting en bijgevolg de vlucht niet altijd gegarandeerd worden.

Weigeren kon nog steeds, mits het schriftelijk kenbaar maken van deze intentie waarin vermeld stond de reden waarom we, ondanks genomen veiligheids en- gezondheidsmaatregelen zoals een anderhalf uur durende informatieve cursus, mondmaskers en latex handschoenen, nog steeds niet wensten te vliegen naar landen waar ebola woekerde.

De vluchten simpelweg afschaffen was niet aan de orde. Dat hadden alle andere maatschappijen al gedaan, zei men, ondanks de aanwezigheid van diverse militaire vliegtuigen en cargomaatschappijen…

Maarten Visser (CC BY-SA 2.0)

Kalitta Air levert nodige hulp aan Sierra Leone, middels het samenwerkingsinitiatief van EU-Unicef.

De WHO en de VN pleitten voor het blijven aanvliegen van de bestemmingen, teneinde medische hulpverleners en materiaal ter plaatse te kunnen krijgen. Maar ook om mensen uit de getroffen landen weg te krijgen.

Obama en co applaudisseerden vanop veilige afstand in Washington. De WHO ging niet in op de vraag van de maatschappij om een risicopremie te sponsoren aan de vrijwillige stewards en stewardessen. Ondanks het feit dat men bijvoorbeeld bij bepaalde financiële instellingen leningen werd geweigerd (schuldsaldoverzekering: hoog risicoberoep) of reizen dienden te worden geannuleerd omdat landen zoals Cambodja weigerden toeristen binnen te laten die eerder in door ebola getroffen gebieden verkeerden.

Ebola zaaide gedurende een jaar paniek. De eerste Amerikaan die na een bezoek aan Liberia bezweek aan de ziekte kwam eind september via Brussel naar de VS. Dit werd een katalysator voor massahysterie voor de Amerikanen, bij wie licht overdrijven sowieso aangeboren is.

In februari 2015 lanceerde Brussels Airlines de campagne ‘Africa is not Ebola’. Deze werd voorgesteld op de Belgische Ambassade in Washington en wordt ondersteund door het International Rescue Committee, een ngo onder leiding staat van de voormalige Britse minister van Buitenlandse Zaken David Miliband.

CEO van Brussels Airlines, Bernard Gustin, zag namelijk met lede ogen aan hoe toeristen wegbleven uit Kenia, een land dat duizenden kilometers verwijderd ligt van de ebolahaard, alsook uit de rest van Afrika. ‘In nog slechts drie West-Afrikaanse landen is er sprake van ebola. Achtduizend mensen lijden eraan, vierduizend zijn er overleden. Dat is verschrikkelijk, maar aan de griep sterven jaarlijks 250.000 mensen. Niet alles moet stoppen door dit probleem’, meldt hij aan Luchtvaartnieuws in februari 2015. Nochtans werden meer dan 27.000 besmettingen geteld, waarvan meer dan 11.000 doden…

Maar hij heeft ook een punt: jaarlijks sterven meer mensen aan de griep. Om maar te zwijgen van het verkeer. In ons land alleen stierven in hetzelfde jaar dat ebola wild om zich heen sloeg, 400 mensen in een auto-ongeluk. Geen enkele dode ten gevolge van ebola werd opgetekend in België. MassahISsterie grijpt ons ook nu naar de keel.

Hoeveel mensen ken jij die iemand verloren bij een terroristische aanslag? Hoeveel verloor je er aan kanker?

Maar hoeveel mensen ken jij die iemand verloren bij een terroristische aanslag? Hoeveel verloor je er aan kanker? Een verkeersongeval?

De paniek in bijvoorbeeld Liberia was overheersend. Fofana, 34 jaar, stierf ten gevolge van complicaties tijdens haar zwangerschap. Ze had geen ebola. Maar bevallen en alles gerelateerd eraan gaat doorgaans gepaard met veel bloed en smurrie. En in de nationale paniek die uitgebroken was, wilde niemand nog in aanraking komen met bloed.

Nog anderen stierven een onnodige dood, want ook malaria en tyfus werden niet langer behandeld uit vrees voor ebola. Gezondheidscentra werden gesloten, hetzij uit angst, hetzij omdat ze gesloopt werden door een bijgelovige menigte, die enerzijds geloofde dat ebola een vorm van hekserij was dat enkel op dito wijze kon worden genezen, en anderzijds aanklampte aan complottheorieën waarbij de overheid en medische instanties de hoofdrol vertolkten.

DFID - UK Department for International Development (CC BY 2.0)

Dokter Marina Kamara aan het werk in een ziekenhuis in Freetown, Sierra Leone in november 2015. Het ziekenhuis had het zwaar te verduren tijdens de outbreak.

Lijnrecht tegenover de verlammende, panische reacties stond dan wel de nonchalante aanpak in sommige gezondheidscentra. De medewerkers hiervan beschermden zichzelf voornamelijk door mensen de deur te wijzen, want van de beschermende kledij moesten ze het niet hebben: broeken uit polyester en katoen waar eender welke vloeistof zo doorheen gaat, een douchekap op het hoofd, dunne blauwe plastic poncho’s en blootgestelde handen en voeten. (aldus ooggetuige Jina Moore, correspondente ter plaatse voor buzzfeed.com)

Aan boord van het vliegtuig kregen wij papieren mondmaskers en latex handschoenen. Die waren beschikbaar, niet verplicht. Niet iedereen droeg ze, want niet iedereen zag hier de noodzaak van in. ‘Pas besmettelijk wanneer men ziekteverschijnselen vertoont’, werd gezegd. Naar die maatstaf werd gehandeld, alsook met het vertrouwen in instanties op de diverse luchthavens, die bij op- en afstappen de temperatuur van de passagiers en bemanningsleden controleerden.

Een collega in business-klasse kreeg de vraag waarom het personeel enkel in economie-klasse werkte met beschermend materiaal aan. ‘It is….frowned upon, sir’, aarzelde de collega. ‘Ebola knows no class…’, antwoordde de man. En daarmee was alles gezegd.

Massahysterie versus onverschilligheid en ontkenning. Ergens tussenin ligt een ongemeenschappelijke noemer, die niet iedereen gegeven is: common sense.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

  • Kritische blik op het dagdagelijkse

    Fei Lauw, Belgische met Chinees-Indonesische roots, besloot na wat omzwervingen met haar familie en aan de KU Leuven, geschiedenisles te geven.

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.