Een leven in de favela: de case Serviluz

Via de media en verhalen van toeristen die al in Brazilië waren geweest hoorde ik niets dan slechts over favelas. Als je als ‘gringa’ een favela binnenstapt word je meteen overvallen, het wemelt er van de drugsbendes en mensen liggen op straat honger te lijden. Daarentegen is dat misschien reden genoeg om mijn beeld van favelas aan te passen en zes maanden in een favela te gaan werken, toch?

Mijn eerste gedacht toen ik de bus afstapte, de favela in, was: wat is het mooi hier. De bus stopte natuurlijk wel op een uitzonderlijk mooie plaats: een straat vol gekleurde huizen en een prachtig zicht op de zee met surfers surfend op de beste golven van Fortaleza, barbecues uitgestald en een gezellige sfeer. Surfers die naar surfers kijken, een carwash, een café, muziek uit boxen,…maar natuurlijk ook de nodige afval op straat en op het strand.

In Serviluz overheerst de gemeenschapscultuur. Maar om je veilig te kunnen bewegen moet je kunnen aantonen dat je ergens bijhoort in Serviluz, bijvoorbeeld dat je zoals ik met de kinderen in IPOM werkt. En als de buurt dat weet, tonen ze interesse in jou. Sociale controle is hier ook nog veel sterker aanwezig dan een paar straten verderop waar ‘le beau monde’ van Fortaleza zich vertoeft. Beter een goede buur dan een verre vriend.

Sprekend vanuit de Serviluz case kan ik zien dat inwoners trots zijn op hun gemeenschap. Op de surfcultuur. Op de gezelligheid.

Het is onmogelijk te veralgemenen naar andere favelas in Brazilië maar sprekend vanuit de Serviluz case kan ik zien dat inwoners trots zijn op hun gemeenschap. Op de surfcultuur. Op de gezelligheid.

Die straat met uitzicht op zee is naar mijn mening één van de mooiste plaatsen van Fortaleza. Je ziet ook dat ze extra hun best om hun toch wat ‘armzalig’ huisje er leuk te doen uitzien door het in kleurtjes te schilderen, hangmatten op te hangen, stoeltjes buiten te zetten,…

Ik zie een favela als een stukje Braziliaans interior dat naar een grootstad werd gebracht. Alles veel compacter, veel mensen op een kleine oppervlakte. Het is niet te ontkennen dat kinderen van IPOM negatieve dingen meemaken thuis en geweld tegenkomen op straat. Toch zie ik ze als heel sterke kinderen die ik bewonder in hun veerkracht en liefde voor het leven.

Het is zo een andere wereld, die niet te vergelijken is met het rijke centrum van Fortaleza een paar straten verderop. IPOM is een interessantere wereld in mijn opzicht. Je ziet hoe mensen met het weinige dat ze hebben hun plan trekken en het beste maken van elke dag.