Cuenca Poopó en de bouw van een dijk (2)

Decreto Supremo n°0335

Op 1 december 2009 werd het ‘decreto supremo n°0335’ goedgekeurd, dat het gebied rond de tinmijn Huanuni officieel uitriep tot ‘milieunoodgebied’. Dit decreet kwam er pas na jarenlange strijd van CEPA (Centro de Ecología y Pueblos Andinos) en CORIDUP (Coordinadora en Defensa del Río Desaguadero, Lagos Uru Uru y Poopó), een grass-roots organisatie die de belangenvertegenwoordiging van 80 getroffen rurale gemeenschappen op zich neemt. De doorslaggevende gebeurtenis voor de goedkeuring was een mars op La Paz eind oktober 2009. Deze mars werd door CORIDUP georganiseerd en door de getroffen ‘comunidades’ ondersteund. Zo’n 300 mensen stapten van Oruro naar La Paz (234km) om hun ecologische eis kracht bij te zetten. Uiteindelijk is president Morales aan deze druk bezweken en werd het decreet ondertekend, alvorens de intussen aangegroeide groep van 1500 verontwaardigden zouden afdalen tot in het centrum van La Paz. Het zou Morales’ internationaal imago als ‘groene’ president immers fameus geschaad hebben, zeker omdat op dat moment de Ecuadoriaanse president Correa net op bezoek was. Het toeval wil dat hij onverwacht een bezoek aan Huanuni had gebracht en er kritiek uitte op de hoge graad van vervuiling rond en in de rivier.

De intentie van het Decreto Supremo is om via 6 afgebakende strategieën de vervuiling van cuenca Poopó terug te dringen en zo de nefaste gevolgen van deze vervuiling voor de bevolking aan te pakken. De eerste strategie bestaat erin de vervuiling van het Huanuni-rivierbekken te modereren, controleren en behandelen.

De dijk

Binnen de eerste strategie van het decreet past de bouw van een ‘dique de colas’, een dijk die vervuild mijnwater tegenhoudt. Dit is één van de preventiemaatregelen die een mijnbedrijf kan en zou moeten nemen om vervuiling te beperken. Niettegenstaande dat dit een noodzakelijk maatregel is, moet er ook op gewezen worden dat dit enkel een consequentieverzachtende oplossing is. Maatregelen die vervuiling verhinderen zouden per definitie de focus moeten zijn. Huanuni echter, beschikt over geen van deze stappen en loost al vanaf de opstart zijn mijnafval zonder enige filtering of opvang in de rivier. Een doorbraak kwam er met het ‘Decreto Supremo’ waarbij de beslissing viel dat het mijnbedrijf een dijk moest bouwen tegen 2013. Eigenlijk zou de bouw van een dergelijke dijk gestandaardiseerd moeten zijn, maar zoals eerder al aangegeven zijn er weinig inspecties en kunnen bedrijven sanctieloos hun afval lozen.

Het project Cuenca Poopó

De dijk die Huanuni moest bouwen tegen 2013 is er tot zover nog niet gekomen. De mijn heeft wel al een kleine dijk, maar deze voldoet absoluut niet aan de voorwaarden. Een fatsoenlijke ‘dique de colas’ bevat oa een geomembraan op de bodem van de opvangput waarin het afvalwater terecht komt, zodat zware metalen niet in de bodem kunnen dringen noch het grondwater kunnen verontreinigen. Een probleem bleek dat Huanuni niet over de ruimte beschikt om de dijk te bouwen, gezien de mijn zich in urbane zone bevindt en er huizen tot vlakbij de mijn gebouwd zijn. De dijk verderop de rivier bouwen, voorbij de zone waar de ‘relaveros’ aan het werk zijn, is ook niet zo eenvoudig gebleken, gezien het daar om gronden van de rurale gemeenschappen gaat.

Op 12 april 2010 het ‘Programa de Gestión Sostenible de los Recursos Naturales de la Cuenca del Lago Poopó’ in het leven geroepen, een programma van de plurinationale staat Bolivia, de regionale regering van Oruro en de Europese Unie, die voor 14 miljoen euro het project meefinanciert. Dit programma is net aan het bemiddelen opdat de bouw van de dijk door kan gaan. Op vraag van alle betrokken partijen is Don Clemente Paco, juridisch adviseur van CEPA, aangesteld voor deze faciliterende rol. Er is hem geen makkelijke taak weggelegd, want vele bewoners van Maicapampa, de zone waar de dijk zou komen, staan zeer sceptisch ten opzichte van de bouw. Hoewel hun gronden reeds grondig vervuild zijn en cultivering quasi onmogelijk is, zijn ze niet happig om hun terreinen aan de staat te verkopen. Don Clemente is dus belast met de cruciale rol om mensen te overtuigen van het belang van deze dijk. Spannend is het in ieder geval, want binnen drie maanden zou er een oplossing moeten zijn. Als er dan een ‘ja’ is van deze gemeenschap, dan begint COMIBOL hopelijk met de bouw. Deze datum is uiterst kritiek want de Huanuni-mijn heeft al aangekondigd dat het zijn productie in maart zal verdriedubbelen; van een extractie van 1000ton/dag naar een van 3000ton/dag. Wanneer er geen akkoord gevormd is in januari, betekent dit simpelweg dat er  drie keer zoveel afval in de Huanuni-rivier geloosd zal worden, met alle gevolgen van dien…

Wordt vervolgd.