Glencore-Xstrata

Rich

Het brein achter deze megaconcern? Marc Rich – alsof zijn naam reeds een voorbestemming was -  stond eerder op de ‘Top ten most wanted’ van de FBI, wegens sinistere handel in Iraanse aardolie (die hij overigens doorverkocht aan het Apartheidsregime in Zuid-Afrika), zwendel en belastingsontduiking. Gelukkig biedt Zwitserland dit soort types heel wat economische, financiële en juridische ‘voordelen’ om ongestoord een van ’s werelds grootste concerns op te zetten. Wat begon met een strategische verwerving van aluminium-, zink-, en loodvoorraden, leidde na de fusie met Xtrata tot een imperium, dat intussen niet alleen de handel in petroleum, maar ook die in schaarse metalen én graan domineert.

Imperium in Schaarse metalen

Glencore/Xstrata is momenteel het nummer één bedrijf in de handel van primaire grondstoffen. Om dit machtsimperium met enkele cijfers te duiden; Glencore/Xstrata controleert niet alleen 55% van de wereldhandel in koper en 70% van die in zink, maar monopoliseert onder andere ook 45% van de loodvoorraad, 24% van het nikkel en 23% van het kobalt. Het bedrijf heeft zijn officiële vestiging in Zwitserland en maakte het in 2012 een omzet van $236 miljard en een nettowinst van $ 7,9 miljard. Zijn huidige CEO, Ivan Glasenberg, beschikt over een jaarlijks inkomen van $ 1,5 miljoen en kon zich in mei een dividend van $ 59,5 miljoen uitkeren. Niet slecht, voor een bedrijf dat slechts over een reeks kantoren beschikt in zijn land van vestiging…

Modus Operandi

Hoe worden die megalomane winsten dan binnengerijfd? Glencore/Xstrata heeft 150 mijn- en metaalverwerkende sites verspreid over 50 landen. Maar daarmee alleen bouw je nog geen monopoliepositie uit. Naast de uitbouw van gigantische extractie-infrastructuur (denk open-pit mijnen) om exploitatie op grote schaal te verzekeren, gaat dat tegelijkertijd gepaard met het uitbouwen van wegen, spoorweglijnen, het aanschaffen van vrachtschepen, opslagtanken, opleggers en aanlegsteigers, om op die manier de hele route van ontginning tot bestemming te controleren. Bon, tot daar de vrijheid van marktkapitalisme, nietwaar? Maar voor Glencore/Xstrata heiligt het doel alle middelen. De bedrijfsstrategie is gefocust op het verwezenlijken van zo groot mogelijke economische winsten, ten koste van elke socio-culturele of ecologische prijs. Grootschalige mensenrechtenschendingen worden niet gemeden en ze deinzen er bovendien niet voor terug om een grote sociale druk op te voeren, indien gemeenschappen van zich laten horen. Ze maken gebruik van zwakke staten om de expansie van hun extractieprojecten uit te bouwen en/of werken zowel samen met gewapende groepen (DR Congo, Colombia) als met entiteiten van publieke veiligheid (leger & politie).

Last but not least onderhouden ze allerlei strategieën om belastingen te ontduiken (Zambia, Colombia, Argentinië). De Mopani-mijn in Zambia bijvoorbeeld – waar de omgeving al zo zwaar vervuild is, dat er gaten in je kleren gebrand worden als het er regent – is in handen van Glencore/Xstrata. Alle ontgonnen mineralen worden op contractuele basis virtueel verkocht aan een van hun kantoren in een belastingsparadijs, aan een spotprijs uiteraard. Dit kantoor verkoopt deze op zijn beurt virtueel  door aan hun Zwitsers hoofdkantoor. Van daaruit worden de mineralen pas op de wereldmarkt gebracht. Op die manier worden niet alleen belastingen vermeden, maar worden er ook schandalige winsten gemaakt op deze mineralen. De Zambiaanse staat ziet zijn grondstoffen en winsten verdwijnen en Glencore/Xstrata maakt handig gebruik van de achterpoortjes die in ons marktsysteem gelaten worden voor multimiljonairs zonder scrupules.

Consequenties van een bedrijf zonder ethiek

In Peru raakten in 2012, 45 mensen gewond en kwamen 3 mensen om het leven tijdens protesten tegen de Xstrata Tintaya mijn. Door een geval van plotse luchtvervuiling bij de Ananima-mijn, ook in Peru vorig jaar, moesten 200 mensen instant gehospitaliseerd worden. Glencore/Xstrata gebaarde of het van niets wist, maar moest na een lang proces uiteindelijk toch een minimale schadevergoeding betalen omdat de bewijzen  overduidelijk waren.

In Colombia heeft Glencore/Xstrata twee mijnen in zijn bezit; ‘Calenturitas’ en ‘La Jagua’. Wegens de hoge graad van luchtvervuiling door deze open-pit steenkoolmijnen werd door het Colombiaanse Ministerie van Leefmilieu de relocatie van 3 dorpen vereist. Het bedrijf laakt intussen al twee jaar aan de verplaatsing van deze 500 families, die ernstig door deze vervuiling worden aangetast. Intussen lopen er al 9 rechtszaken tegen het bedrijf wegens onomkeerbare milieuvervuiling veroorzaakt door hun mijnsites. Meerbepaald gaat het om illegale houtkap, dumping van toxisch mijnafval in de nabijgelegen Calenturitas-rivier, het uivoeren van ongeautoriseerde boringen, het gebruik van illegale dumpplaatsen en excessief watergebruik.

De lijst aan cases waar Glencore/Xstrata lelijk huis heeft gehouden is lang. Te lang. We kunnen dit niet langer pikken. Het is niet aanvaardbaar dat een Europees bedrijf zijn eigen nest tracht “proper” te houden maar in andere continenten alle regels van fatsoen aan de laars lapt. Dat is gewoonweg hypocriet en inhumaan. Laat van jullie horen! Stem op Glencore/Xstrata als meest verwerpelijke bedrijf van 2013. Niet dat Gazprom of BASF minder op hun kerfstok hebben, maar tot voor enkele jaren geleden had geen enkele Europeaan van Glencore/Xstrata gehoord. Pas door lang en grondig onderzoek van oa ‘Multiwatch’ zijn de wandaden van dit bedrijf aan het licht gekomen… maar zeg aan een Boliviaan dat je dat bedrijf niet kent en gapen je met open mond aan uit ongeloof. 

Surf naar: http://publiceye.ch/es/case/glencore-xstrata/ en breng je stem uit! – En solidaridad.

Met dank aan/Gracias a Golda Fuentes van Multiwatch; www.multiwatch.ch