Huanuni – de stad en zijn mijn (1)

Het bezoeken van de stad Huanuni treft je omwille van de grauwheid die de hele stad omgeeft. Dit is een mijnstad, in al zijn verbeeldingen. Er doen veel verhalen de ronde over Huanuni; een verloren stad, die hoog scoort op alcoholisme, criminaliteit en (huishoudelijk)geweld. De reden hiervoor? De milieuvervuiling kruipt in je kleren, je ademt ze in, het zit in het water, in de grond en het schemert overal door. Naast de zware mijnvervuiling heeft Huanuni daarenboven geen rioleringssysteem, noch een georganiseerde afvalverwerking. Dit betekent dat het afvalwater en het vuilnis van 20.000 mensen in de Huanuni-rivier gedumpt worden.

De reeds meer dan een eeuw actieve mijn, die voornamelijk tin, maar in een afdeling ook zilver en zink ontgint, geeft een sterk verouderde indruk en doet vragen rijzen over zijn intenties om zijn werknemers en het omliggende leefmilieu te beschermen. Het mijnbedrijf treft dan ook, zo blijkt, nagenoeg geen maatregelen om vervuiling tegen te gaan waardoor het mijnafval rechtstreeks in de Huanuni-rivier gedumpt wordt. Verderop, aan de rand van de stad, zijn ‘relaveras’ (‘herwassers’) aan het werk. Zij staan letterlijk tot hun middel in de smurrie om nog wat tin te ontginnen uit het mijnafval van de Huanuni-mijn. Men beweert dat van de ontgonnen mineralen 60 procent door de Huanuni-mijn wordt ontgonnen en het overige door de ‘relaveras’ gerecupereerd. Het spreekt voor zich dat deze werkomstandigheden heel schadelijk zijn voor de gezondheid en het hoeft niet te verbazen dat de levensverwachting in Huanuni opmerkelijk laag ligt. Sinds de wetswijziging van 2007 hebben deze individuele mijnwerkers meer rechten toegekend gekregen. Het grote nadeel daarbij is dat zij nog moeilijker aan de milieuwetgeving gebonden kunnen worden en dus  ook - zij het op veel kleinere schaal - aan de vervuiling bijdragen.

De vervuilende impact voor Poopó-bekken

Het mijnafval wordt geloosd in de aangrenzende Huanuni-rivier, die in verbinding staat met de Desaguadero-rivier en met de meren Uru Uru en Poopó. De mijn brengt vervuiling met zich mee in de vorm van zure wateren, bezinking van zware metalen, verzilting en bodemdegradatie. Deze processen maken het moeilijk tot onmogelijk om aan landbouw en veelteelt te doen, zoals reeds het geval is in Machacamarca en El Choro. De landbouwterreinen en graaslanden zijn er overspoeld door sedimenten en op verschillende plaatsen neem je de zoutafzetting op de bodem waar.

De bewoners van de getroffen gemeenschappen zijn genoodzaakt om het sterk vervuilde water te gebruiken voor de bevloeiing van hun akkers, als drinkwater voor het vee en bovendien ook als persoonlijke consumptie. Want er is een groot gebrek aan proper, drinkbaar water. Wetende dat de stad Oruro nog slechts voor 10 à 15 jaar over drinkwater beschikt, doet dat vragen rijzen over de legitimiteit van mijnactiviteiten die zo intensief gebruik maken van drinkbaar water.

De bevolking van het stroombekken van het Poopó-meer, staat onder grote druk. Zij worden rechtstreeks aangetast door de negatieve effecten van deze grootschalige vervuiling en in de uitoefening van hun economische activiteiten; landbouw, tuinbouw, veelteelt en visvangst. Bovendien treden tal van gezondheidsproblemen op bij de lokale bewoners; een stijging van longproblemen, veroorzaakt door luchtverontreiniging, werd vastgesteld evenals een stijging van het aantal kankerpatiënten.

Vooraleer deze effecten definitief onomkeerbaar zijn, is het van groot belang om remediërende acties op te starten om deze processen af te remmen. In die optiek ijveren CEPA en CORIDUP al jaren voor een opstart van een actieplan.