Na dagenlange suspense onbekende ziekte geïdentificeerd als ebola

Voor het eerst sprake van ebola in Noord-Kivu, Oost-Congo

Het duurde lang eer we duidelijkheid kregen. Bij de eerste berichten over die onbekende febriele ziekte dachten we als leek nochtans al meteen aan ebola. Maar neen, het leek er niet op, volgens de deskundigen. Er kwam geen bloed uit álle lichaamsopeningen zoals dat bij ebola wel het geval is. Dus moest het wel een andere ziekte zijn.

De angst voor het onbekende is altijd groter dan wanneer je uiteindelijk wel weet waar het om gaat. Normaal toch. Met ebola werkt dat omgekeerd. Het nieuws sloeg in als een bom.

Nooit eerder was er in Noord-Kivu ebola geweest. We waanden ons buiten schot. We vonden dat er hier al meer dan genoeg problemen zijn, dat we dit niet er nog eens bovenop wilden. Maar als het zover is, begrijp je meteen dat dit geen keuze is, maar een feit.

Sinds de start van de ebola-epidemie zorgt Ivan voor dagelijkse updates over de situatie in Noord-Kivu. Lees ze hier.

Die woensdagochtend 1 augustus was ik nog in Beni geweest. Meteen nadat het nieuws bekend geraakt, reconstrueer je dan met wie je in aanraking bent gekomen, wat je hebt gegeten, of je iemand hebt gekruist die er niet zo gezond uitzag. Gelukkig niet.

Wanbestuur

Gauw opzoeken wat er al over bekend is. Het communiqué van de minister dat de uitbraak van ebola bevestigt is professioneel opgesteld. Maar toch struikel ik over deze passage: “dat we het virus gevonden hebben is een indicator van de goede werking van het bewakingssysteem dat werd opgezet door de directie-generaal van de strijd tegen de ziekte”.  Ik las namelijk op diverse websites dat het eerste geval al dateert van de maand mei. Hoe kan het dan in godsnaam zo lang duren eer er duidelijkheid is en waarom moeten er eerst 20 doden vallen?

Dat heeft alles te maken met de manier waarop dit land wordt bestuurd. Ik moet eigenlijk zeggen: wordt wanbestuurd. Sinds 31 mei zijn de verplegers in het getroffen gebied in staking. Ze zijn woest omdat de overheid hen onheus behandelt. Ze werken in een gebied waar de onveiligheid groot is door de aanwezigheid van rebellengroepen en gewapende bendes, maar kregen hun risicopremies niet meer uitbetaald. Afgedankt personeel heeft ook de laatste zeven maanden loon niet gekregen. Ze eisen ook dat hun risicopremies voortaan via een bankrekening zouden worden uitbetaald en op basis van lijsten met namen van reële verplegers, want anders blijft hun geld aan de vingers van tussenpersonen plakken.

Je kan het de verplegers niet verwijten dat ze voor hun rechten opkomen, maar het helpt wel begrijpen waarom er 20 doden vielen eer de stalen werden opgestuurd. Eén van hun pressiemiddelen was immers om geen rapporten meer door te sturen naar de hogere overheid. Tot de ernst van de situatie tot hen doordrong en ze geen andere keuze meer hadden. Nu hebben ze hun staking opgeschort. Maar de goede werking waar de minister het over heeft, is dus een rookgordijn om alle kwalen van het gezondheidssysteem te verbergen.

Groot gevaar

Intussen is het goed tot iedereen doorgedrongen hoe gevaarlijk de situatie nu is geworden. Vorige uitbraken waren steeds in dunbevolkte afgelegen gebieden. Deze keer is dat anders.

Intussen is het goed tot iedereen doorgedrongen hoe gevaarlijk de situatie nu is geworden. Vorige uitbraken waren steeds in dunbevolkte afgelegen gebieden. Deze keer is dat anders. Mangina, waar al tien verschillende besmettingshaarden zijn geïdentificeerd, ligt in vogelvlucht op amper 20 km van Beni, waar naar schatting 400.000 mensen wonen, en op 52 km ten noorden van mijn stad Butembo die 800.000 inwoners telt. Voor een virusdragende vleermuis is dat maar een boogscheut. Beni staat ook in verbinding met Oeganda en ook die route is druk bereisd, want het is de commerciële ader voor zowel Noord-Kivu als Zuid-Ituri.

Neem daarbij dat in die regio sinds oktober 2014 de rebellen van de ADF-NALU geregeld aanvallen uitvoeren op de vreedzame boerenbevolking. Daardoor is het gebied ten noordoosten van Beni al quasi ontvolkt en hebben duizenden boerengezinnen onderdak gezocht bij vrienden en kennissen in de stad. De promiscuïteit die daarmee gepaard gaat wordt een pretpark voor een agressieve virus.

Mangina, in het noordwesten, wordt nu ook een no-go-zone door de ebola. De bevoorrading van Beni vanuit dat landbouwgebied zal ook stilvallen. Het tekort aan voedsel zal de stedelingen ertoe aanzetten andere oorden op te zoeken. En wie zal meereizen? Zie je het al voor je?

90 %

Vandaag werd al melding gemaakt van een verdacht geval in Musienene, dat is al 17 kilometer ten zuiden van Butembo! Die moet dus door de stad gereisd zijn! Geruchten over een ander geval in de stad Goma, 200 km in vogelvlucht ten zuiden van Butembo, werden evenwel weer tegengesproken. Maar het is duidelijk: op elk moment kan de ziekte overal opduiken, en 90% van wie ze te pakken krijgt zal erin blijven. Je zou voor minder paniekeren!

De grens met Oeganda kom je niet meer over zonder dat je temperatuur wordt gemeten en je voor de ogen van de grensbewakers je handen wast. Maar de taxibusjes Beni-Butembo-Goma, denk je dat die een thermometer aan boord hebben?

Over de oorsprong van de ziekte doen al snel geruchten de ronde, die niet stroken met het officiële verhaal. Daarin is sprake van een 65-jarige overleden vrouw die zonder voorzorgen werd begraven waardoor haar familie besmet raakte. De informele versie heeft het over twee jongens die een dode kat hadden gevonden en die hadden opgegeten, zonder het gevaar daarvan te begrijpen. In hun familie werd de ene na de andere ernstig ziek, en zoals zo vaak gebeurt bij Congolezen: de eerste gedachte was dat een tovenaar de hele familie behekst had. Tegen de tijd dat iemand de juiste reflex had om medische hulp in te roepen, was het virus natuurlijk al verspreid geraakt.

Vaccins

Volgens de laatste cijfers zijn er 37 gevallen gesignaleerd, waarvan 21 zijn overleden.  Gisteren is de minister van volksgezondheid ter plaatse geweest en heeft een ploeg deskundigen zich aan het werk gezet. Een magere troost is het besef dat deze mensen intussen veel ervaring hebben opgebouwd. Het is niet meer zoals in 1976, wanneer de ziekte voor het eerst opdook in Congo aan de oevers van de rivier Ebola. Nu kan er snel en deskundig worden geageerd. Alle hoop is op hen gevestigd.

Aankomst van de minister van volksgezondheid in Beni: geen handjes schudden

Sociale media

Intussen is ook duidelijk geworden dat het om de “Zaire”-variant van het virus gaat. Dat is wel de meest dodelijke en meest voorkomende, maar ook diegene waarvan in Kinshasa een stock ligt van 3000 experimentele vaccins. Als die snel kan worden ingezet om de naaste verwanten van de slachtoffers in te enten, blijft er een redelijke kans om de ziekte in te dijken, maar dan moet er wel echt supersnel worden gehandeld. Ook al is het vaccin nog onvoldoende getest, bij de vorige uitbraak heeft die wel gewerkt: er is niemand van de ingeënte personen ziek geworden.

Tellen

Eén iemand ziet in de uitbraak van de ziekte toch een opportuniteit: “mochten die ADF-NALU nu asjeblief dat virus willen oplopen en meedoen naar hun kamp, we zouden er in één klap vanaf geraken, iets waar ons leger en de MONUSCO toch nooit zullen in slagen”. Ik heb altijd gedacht: ebola, je wenst het je ergste vijand niet toe, maar je ziet hoe ik me kan vergissen!

Voor MONUSCO zou een stevige begeleiding van de artsenteams een kans zijn om hun dofgeworden blazoen weer wat glans te geven

Voor MONUSCO zou een stevige begeleiding van de artsenteams een kans zijn om hun dofgeworden blazoen weer wat glans te geven, maar als ik zie hoe schoorvoetend ze hun menselijke vijanden benaderen, maak ik me niet veel illusies over hun bereidheid om deze geduchte onzichtbare killer te confronteren.

In afwachting weten we wat ons te doen staat: de handen regelmatig grondig schrobben, geen handjes meer schudden, zeker geen omhelzingen of zoenen, geen telefoons of computers van anderen gebruiken, deurklinken en stuurwielen van auto’s regelmatig ontsmetten, geen glazen of kopjes delen met anderen. In de banken mogen ze geld enkel nog met rubberen handschoenen aan tellen. En vooral ook goed opletten op signalen van je eigen lichaam: koorts, huiveringen, hoofdpijn, lendenpijn, diarree, spierpijn, het kunnen allemaal vroege signalen zijn die beter meteen worden gemeld.

We zullen op onze tellen moeten passen.

Lees hier de dagelijkse updates van Ivan.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.