Het jaar van de volksraadplegingen

1. Het referendum over de goedkeuring of verwerping van de nieewe Grondwet is van het grootste belang. Een deel van de oppositie (Podemos, MNR), vecht de legitimietit en legaliteit van de wet aan, onwille van de manier waarop die is tot stand gekomen, nadat ze zelfs als minderheid de Grondwetgevende Vergadering verlieten. Vooral het Westen (Altiplano) zal opteren voor de goedkeuring, terwijl de departamenten van het het subtropische Oosten ervoor opteren om hun autonomie-statuten aan hun bevolking voor te leggen. Vlak voor de eindejaarsfeesten tot een soort bestand dwongen, kwam het tot een massale, maar afstandelijke krachtmeting: twee massa-manifestatie, de ene in la Paz en de andere in Santa Cruz. De opkomst was overdonderend, maar de als onvermijdelijk gewaande gewelddaden bleven uit. De regering, behoedzaam nmaar krachtdadig, behield de interne controle over de confrontatie, alsook de steun van de internationale organisaties.
 
2. Over één punt kwam de Grondwetgevende Vergadering niet tot een akkoord en dus wordt de vraag per referendum aan de bevolking voorgelegd. Mag men in het land tot 5.000 ha of tot 10.000 ha grondgebied als privé-eigendom bezitten? Het is ongetwijfeld de bedoeling tot een volksuitspraak te komen die een rem zet op het het grootgrondbezit(opnieuw tot stand gekomen in het Oosten, nadat het in het Westen door de Landbouwhervorming van 1952 aan banden was gelegd).
 
3. En dan is er nog het referendum, door president Evo Morales zelf voorgesteld, waarbij het volk de president, de vice en prefecten van de negen departamenten naar huis stuurt, indien een groter aantal hun ontslag vraagt dan de hoeveelheid mensen die hen eertijds gekozen hebben. De meeste prefecten zijn niet bepaald opgetogen met deze evaluatie. Allicht komt het eerder tot algemene verkiezingen, volgens de normen van de nieuwe Grondwet, als die eenmaal is goedgekeurd.
 
4. Iedereen is het er over eens dat er in Bolivia meer autonomie moet komen voor de verschillende streken en groepen. De vraag is echter op welke manier, voor welke sectoren en met welke bevoedheden. Naast de departamentale en regionale autonomie, is er niet alleen voor steden en gemeenten, maar ook voor etnische volksgroepen (“naciones”, “pueblos originarios”), een bepaalde vorm van eigen bestuur voorzien. Dit wordt materie voor eindeloze diskussies en drukkingsacties, met eisenbundels die gebaseerd zijn op enerzijds het recht op eigenheid en anderzijds op de noodzaak van onderlinge solidariteit.
 
5. Als CEPA (Centrum voo Ecologie en Andesvolkeren), staan we in 2008 voor de taak aan het conscientisatie-proces over deze tematiek en raadplegingen mee te werken. We voeren daarbij de oproep tot vreedzaam intercultureel samenleven en het rationeel beheer van de natuurlijke rijkdommen in het vaandel. Het ligt trouwens in de lijn van wat we tot nu toe hebben nagestreefd. Het ontvoodingsproces van de Andesvolkeren en van de meer dan dertig kleine etnische groepen in het Oosten, is een positief gebeuren waartoe tal van organisaties, ook kerkelijke, hebben bijgedragen.
De kerkleiding volgt nu echter met wat wantrouwen en zelfs angst dit onstuitbaar proces, waarbij zij onvermijdelijk aan invloed en belang inboet. Het is niet langer nodig in naam van de stemlozen te spreken, ze zijn zelf aan het woord.
“Wees niet bang”, is nu een actuele boodschap en het Kerstgebeuren - de herders (“pastores”) incluis - een actueel tafereel. Zie maar, het lijkt misschien wel wat povertjes, maar daar gaat het om.