El Salvador: Drinkwater: het eeuwige probleem

Toen ik hier in 1972 aankwam werd me meteen op het hart gedrukt niet van het drinkwater te drinken, want het is eigenlijk niet echt drinkwater. Het is kraantjeswater, maar de leidingen zijn zo verroest of besmet, dat het inderdaad niet aan te raden was (is) om het drinkwater te drinken. Niet voor niets had ik na enkele weken paratyfus, veroorzaakt door het drinken van kraantjes water. Slimme handelaren weten daar uiteraard meteen gebruik van te maken en verkopen je dan ook flessen met “gezuiverd” water, tien keer duurder dan wat je aan de waterleidings maatschappij (ANDA) betaalt.
Serieuze studies hebben uitgemaakt dat de meeste bedrijven gewoon kraantjes water in hun flessen dumpen en dat als gefilterd water verkopen.
Hier moet je wel rekening houden dat we het hebben over de steden en grote dorpen. Velen op het platteland (dat niet plat is) hebben geen kraantjeswater maar gaan eindeloos ver weg om ergens water te putten of te kopen.
ANDA is een staatsbedrijf. Gedurende de 20 jaar ARENA regeringen heeft men gepoogd om het bedrijf te privatiseren, maar dat is (gelukkig?) niet gelukt. Wel zijn onderdelen van de werkzaamheden aan privé bedrijven overgemaakt, maar het bedrijs zelf is nog steeds in handen van de overheid. Zo zijn het de postbodes die maandelijks de teller nakijken en noteren.
Dan is het weer een ander bedrijf dat maandelijks de rekeningen uitprint (op basis van de gegevens van de postbodes). Dan weer een ander bedrijf dat de rekening aan huis bezorgt (of hoort te bezorgen). Tenslotte betaal je maandelijks bij de bank of bij kantoren van ANDA. Via internet betalen kan nog net niet, of het wordt op je creditkaart rekening geplaatst, ook weer tegen woekerrentes. Het moet dus ergens mislopen.
Een groot deel van de meettoestellen werkt niet of is onleesbaar. Veel toestellen zijn gestolen, dus veel huizen hebben geen meter meer. Dus ging ANDA een gemiddelde per familie berekenen om de maandelijkse factuur te sturen. Het probleem is dat hier nergens geregistreerd staat wie en hoeveel mensen er in elk huis wonen. Ook weet ANDA niet hoeveel water elk gezin, natuurlijk opnieuw met de nodge woekerwinst, doorverkoopt aan andere gezinnen die geen water hebben.
ANDA is sinds jaar en dag verlieslijdend. Dat komt mede door twee zaken:

1. De vorige regeringen hebben het (drink) water gesubsidieerd. Die subsidie werd vrijwel aan iedereen die onder een bepaald volume verbruikte, gegeven. Arm of rijk, het maakte allemaal niets uit.
2. Volgens schatting van de nieuwe voorzitter van het bedrijf zou 50% van het (drink) water verloren gaan omdat de leidingen niet meer functioneren. Ondergronds waterverlies is zo groot dat overal in de hoofdstad enorme putten ontstaan.

Er is geen geld om alles te repareren en de nieuwe regering heeft geld nodig omdat de laatste ARENA regering het land in vrijwel bankroet aan de nieuwe regering heeft doorgegeven. De regering beslist dus twee dingen: er wordt een nieuw tarief opgelegd met dien verstande dat wie meest verbruikt ook een hogere prijs betaalt én de subsidie blijft geldig maar wel gericht op de meest behoeftigen. Lijkt prima. Maar…
Doordat alles via verschillende bedrijven loopt is men niet op mekaar afgestemd. Mensen die een rekening hadden van, zeg maar, 5 dollars kregen in januari plotseling een rekening van 60 dollars (25% van het minimumloon). Duizenden mensen zaten in de problemen. De rijen bij de ANDA kantoren werden ellenlang. Iedereen om te proberen van die hoge rekening af te komen. ANDA echter was onverbiddelijk: betalen en dan zien we wel wat er van jouw klacht komt. Dus iedereen betalen maar er werd niets aan de klachten gedaan. Sommigen gingen naar het kantoor van een staatsinstelling ter defensie van de consument. Die kregen in een maand tijd meer dan 17,000 klachten tegen ANDA binnen. Dus een structureel probleem. Zelfs zo dat de directie van ANDA sprak over boycot in de software die de rekeningen uitprint. Elke klacht wordt nu onderzocht. Maar in februari begonnen de klachten opnieuw. 

Lange rijen bij ANDA kantoren

Ondertussen heeft het ministerie van economische zaken een nieuw tarief aan de president voorgesteld. Een oplossing is er voorlopig nog niet.
Om een idee te hebben van hoe een en ander binnen ANDA loopt, hier dan twee belevenissen van onszelf.
Een paar jaar geleden kreeg ik thuis een rekening van 5 keer zo hoog als normaal. Dus ik naar het ANDA kantoor. Daar werd me aangeraden om een nieuwe meter te plaatsen (mits 40 dollar te betalen) en zodoende zeker te zijn dat het gebruikte volume correct zou weergegeven worden. Dus betaalde ik een nieuw meter. Die zou binnen de 5 dagen geïnstalleerd worden. Na 5 dagen: geen nieuw meettoestel. Dus ik opnieuw naar het ANDA kantoor. Daar verzekerde men me dat de meter echt geplaatst was. Tenminste in de computer stond dat.
Ik zei: kom dan eens kijken, dan zien jullie dat ik geen nieuwe meter heb gekregen (de meettoestellen zitten allemaal buiten het huis, onder de stoep). Een week later komt iemand van ANDA langs en die stelt vast dat ik inderdaad geen nieuwe meter had. Hoe kan dat nou? In de computer staat dat ik er wel een heb en in werkelijkheid heb ik die niet. Na maanden kwam men er achter dat er inderdaad een nieuwe meter geplaatst was, bij… de buren. Met andere woorden, gedurende jaren betaalde ik de rekening van mijn buren (met 6 mensen in huis) en zij betaalden mijn rekening (met 2 mensen in huis) want de leiding was simpelweg gekruist…
In januari kreeg ik mijn rekening van ANDA niet. Ik dus bellen en toen zei men dat ik inderdaad een achterstand had met de betaling van de rekening van januari. Ik dus de volgende dag om 7 uur ’s ochtends in de rij gaan staan (het ANDA kantoor opent om 8 uur) om mijn rekening van januari (die ik niet ontvangen had) te gaan betalen. Ik was om 10 uur weer thuis in de wetenschap dat bij mijn volgende rekening een boete van 1.14 dollars komt omdat ik “te laat was” met de betaling van januari. Die 1.14 heeft nog steeds te maken met het feit dat we hier 10 jaar geleden nog colones hadden in plaats van dollars. Toen was de boete 10 colones en dat was, tegen de wisselkoers van toen precies 1.14 dollar.
De Colon bestaat al 10 jaar niet meer, maar nog steeds worden de boetes vanuit de Colon omgerekend naar dollars. Het gevolg is dat je bedragen ziet waarvan je denkt: hoe kom je daar aan…1.14 dollars???
Zondag laatst werd er aan de voordeur gebeld. Een mannetje van ANDA. “Mijnheer, zei hij, de postbode die jou meter is komen opnemen heeft op 1 februari een nummer opgetekend dat helemaal niet klopt. Daarom ben ik nu hier om het juiste cijfer op te tekenen”. Als ik wel eens wilde tekenen daarvoor. Dat doe je dan natuurlijk.
Maar…ondertussen heb ik de rekening van februari nog niet ontvangen. Die krijg ik normal rond de achtste van elke maand en dan heb je acht dagen de tijd om die te gaan betalen. Dus ANDA bellen… nee, het enige bedrag dat openstaat en vóór 27 maart betaald moet worden is 1.14 dollar. Er staat geen rekening voor februari open… Dus dat wordt nog een boete vrees ik… De vriendelijke man bij ANDA heeft me beloofd dat hij mijn verhaal in de computer zal zetten. Of dat zal helpen???