El Salvador: Twee politieke partijen definitief ontbonden

De PCN, Partij van de Nationale Verzoening (sic) die de oudste partij is en gedurende decennia de politieke arm was van de militaire dictators haalde tijdens de verkiezingen van 2004 de kiesdrempel van 3% niet. Ook de PDC, Christen Democratische Partij van ex-president Duarte en trouwe dienaar van de VS tijdens de burgeroorlog haalde toen de kiesdrempel niet. Beide partijen zijn verantwoordelijk voor duizenden moorden, ontvoeringen, verdwijningen en martelingen van onschuldige brugers.

Gezien rechts na de verkiezingen van 2004 de meerderheid had in het Congres, werd er een decreet goedgekeurd waarin beide partijen mochten blijven bestaan. En niet alleen dit: ze kregen ook een zetel in het Kiestribunaal, in de Rekenkamer en in het Hooggerechtshof. Met andere woorden, ze deden net alsof er niets gebeurd was. De stemmen van de bevolking werden niet gerespecteerd. Ook de grondwet werd met de voeten getreden. Dat was geen probleem, want de rechtse partijen waren ook heer en meester van de Grondwettelijke Rechtbank.

Sinds een paar jaar is daar verandering in gekomen. De samenstelling van de magistraten bij de Grondwettelijke Rechtbank is gewijzigd. Vier van de vijf magistraten stellen zich steeds meer onafhankelijk van de politieke partijen op. Een paar maanden geleden verklaarden deze vier magistraten dat beide politieke partijen moesten ontbonden worden, want het decreet van het Congres dat die partijen in leven had gehouden werd als ongrondwettelijk verklaard. Dus moest het Hoger Kiestribunaal het ontbindingsproces van beide partijen in gang zetten.

Dat deden ze, precies volgens de procedures die daarvoor gelden. Gisteren kwam dus het verdict: beide partijen houden op te bestaan.

Maar daarmee is de kous niet af. Eergisteren verklaarde het congres, met overgrote meerderheid van de stemmen dat de uitspraken van de Grondwettelijke Rechtbank onaanvaardbaar zijn, omdat die “maar” door vier van de vijf magistraten zijn goedgekeurd. Volgens het betwistbaar decreet 743, door het Congres goedgekeurd na verschillende uitspraken van de Grondwettelijke Rechtbank waarin de politieke partijen bevraagd worden over hun manier van handelen, moeten de uitspraken van die rechtbank door alle vijf de magistraten onderschreven worden. Met andere woorden de stem van één dwarsliggende (en uiterst rechtse) magistraat is belangrijker dan die van de andere vier, volgens de politieke partijen. En… de stem van gewone volksvertegenwoordigers (lees: politieke partijen) is belangrijker voor wat grondwettelijke zaken aangaat, dan die van vier opperechters, gespecialiseerd in grondwettelijke zaken.

Het Kiestribunaal heeft de uitspraak van de vier magistraten wél aanvaard, de congresleden niet.

Volgens president Funes echter, is er geen sprake van bestuurlijke problemen. Volgens de president, die dezelfde dag het betwistbare decreet 743 ondertekende, loopt alles op wieltjes in El Salvador.

Hoe alles verder zal verlopen blijft een raadsel. Alle politieke partijen, inclusief de ex-guerilla partij het FMLN, houden een troef achter de hand: het congres kan, formeel gesproken, de vier magistraten afdanken of hen naar andere rechtbanken verwijzen. Maar dan gaan de poppen pas echt aan het dansen, vrees ik.