Mensenrechtenorganisaties vragen uitlevering Salvadoraanse ex-militairen aan Spanje

Het Instituut voor de mensenrechten van de Centraal-Amerikaanse Universiteit (UCA) en het Centrum voor Justitie en Internationaal Recht (CEJIL) drongen er dinsdag op aan dat El Salvador zou meewerken met de Spaanse rechtspraak in het geval dan de moord op zes Jezuïeten in 1989.

“De (Salvadoraanse) Staat moet gevolg geven aan het verzoek tot uitlevering van 13 ex-militairen die de Ministerraad van Spanje op 2 december afvaardigde en op die manier zijn internationale verplichtingen in verband met de mensenrechten naleven” lieten de humanitaire organisaties weten in een persbericht.

Na 22 jaar “heeft de Salvadoraanse Staat de verantwoordelijken nooit in hun rechtbanken veroordeeld” voegden ze er aan toe.

Voor beide organisaties “heeft El Salvador de onontkoombare plicht om met het proces dat in Spanje is aangespannen samen te werken. Dit proces vertegenwoordigt de enige zichtbare hoop dat de slachtoffers en hun familie rechtvaardigheid bekomen”.

Spanje heeft kortgeleden om de uitlevering verzocht van 13 gepensioneerde militairen, betrokken bij de moord op zes Jezuïeten die aan de leiding stonden van de UCA en hun twee medewerksters.

De moorden werden gepleegd door soldaten op 16 november 1989 tijdens een offensief van de guerilla  van het “Frente Farabundo Martí voor de Nationale Bevrijding (FMLN)”. De Salvadoraanse regering probeerde meteen de guerrilleros de schuld voor de moord te geven.

De Jezuïeten, vijf Spanjaarden en een Salvadoraan werden geëxecuteerd met een schot in het hoofd nadat ze op hun knieën werden gezet in de tuin van het huis waarin ze woonden op de campus van de universiteit.

Een kolonel, twee luitenanten, een onderluitenant en vijf soldaten van het elitebataljon Atlacatl, getraind in de Verenigde Staten van Amerika, werden berecht voor de moordpartij in 1991, maar een jury sprak zeven van de beschuldigden vrij.

Twee anderen werden in 1993 bevoordeeld door een amnestiewet die de toenmalige president Alfredo Cristiani (1989 – 1994) afkondigde, enkele uren voor de Waarheidscommissie van de Verenigde Naties de hoge militaire leiders van de moord op de Jezuïeten verantwoordelijk stelde.

Voor de UCA is de zaak tegen de materiële daders van de moord afgesloten, maar de universiteit dringt erop aan om de intellectuele daders van de moord te kennen.

Rechter Eloy Velasco, Rechter van Instructie van Madrid, Spanje, vroeg begin augustus aan Interpol om “Rood Alarm” uit te spreken om de aanhouding voor een rechtspraak van negen militairen op rust te voltrekken, maar het Hoger Gerechtshof van El Salvador besloot de aanvraag te negeren.

Een bron van het Hoger Gerechtshof zei aan AP dat ze het officiëel verzoek tot uitlevering nog niet ontvangen hebben. Als dat er eenmaal is dan moet het voltallig Hoger Gerechtshof (bestaande uit 15 magistraten) daar kennis van nemen.

Een van de advocaten van de gepensioneerde militairen zei echter aan AP dat “we niet ongerust zijn. De rechtbank heeft al een vonnis uitgesproken en we geloven niet dat die nu van mening zal veranderen. Mijn cliënten zullen in vrijheid verder leven en zullen niet uitgeleverd worden” verzekerde de advokaat Eduardo Cardoza.

Tot zover het artikel van AP. Het is duidelijk dat er weinig kans is dat het Hoger Gerechtshof van El Salvador op het verzoek van Spanje zal ingaan. De moordenaars zullen vrij blijven rondlopen in El Salvador. Benjamin Cuellar, de directeur van het Instituut voor de Mensenrechten van de UCA zei: “De gevangenis voor de ex-militairen is 20.000 vierkante kilometer groot (dat is de oppervlakte van El Salvador). Als ze proberen het land te verlaten, dan worden ze wel opgepakt en uitgeleverd.”

Tenslotte nog dit: zaterdag wordt in El Mozote, in Morazán, de moord op bijna duizend onschuldige burgers (waaronder meer dan 500 kinderen) herdacht. Een van de meer dan 260 massamoorden door het toenmalige leger uitgevoerd tijdens de burgeroorlog.