Vrije militairen en arbeiders zonder rechten in El Salvador

Wat we vreesden is uitgekomen: de militairen zijn vrij. Het argument van de opperrechters is simpel. Het aanhoudingsbevel van Interpol is geen aanhoudingsbevel. Het is een administratief document dat aan de lokale politie vraagt om de verdachten in het oog te houden. Alleen als de Spaanse overheid via de diplomatieke wegen aan het Hoger Gerechtshof van El Salvador om uitlevering van de verdachten vraagt, dan kunnen de opperrechters aan de politie vragen om de militairen aan te houden.

Maar ze kunnen evengoed het verzoek naast zich neerleggen (omwille van andere redenen, zaols bijvoorbeeld de gewraakte amnestiewet). Met andere woorden, de verdachte moordenaars lopen weer vrij rond. Lang leve de (on)rechtsspraak! De straffeloosheid heeft het weer gehaald.

Arbeiders zonder rechten

Een ander voorbeeld van hoe de rechten met de voeten worden getreden: een confectiefabriek in de vrijhandelszone, Gama, heeft kort geleden al zijn werknemers en werkneemsters op straat gezet. Wat is er gebeurd? De eigenaar van de fabriek, Jaime Enrique Salvador Gadala María, vertikte het om met de vakbond te onderhandelen. 60% van de werknemers is lid van de vakbond. De Salvadoraanse arbeidswet eist dat er over collectieve arbeidsovereenkomst (CAO) moet worden onderhandeld als 50% + 1 van de arbeiders bij de vakbond is aangesloten.

In juni van dit jaar liet het ministerie van arbeid aan GAMA weten dat ze verplicht waren om over een CAO te onderhandelen, omdat dus 60% van de werknemers lid is van de vakbond. De eigenaar van de fabriek weigerde in eerste instantie te onderhandelen want hij wilde van het ministerie wel het bewijs hebben dat inderdaad 60% van zijn werknemers bij de vakbond zit. Het ministerie stuurde daarop de lijst met de namen van alle vakbondsleden.

Dat hielp bijkbaar want er werd een begin gemaakt aan de onderhandelingen over een document met 58 clausules. Op 17 juli hadden waren daarvan amper 29 clausules besproken. Op 18 juli stonden alle werknemers voor een gesloten fabriek. In de nacht had de eigenaar alle grondstoffen voor de productie weggehaald. De arbeiders bleven dag en nacht, gedurende vier etmalen, voor de fabriek staan om te verhinderen dat de eigenaar ook de machines zou weghalen.

Zwarte lijst

Met de vertegenwoordiger van GAMA werd onderhandeld om 80% van de ontslagpremie uit te betalen, waar het normaal gesproken om 100% moet gaan. Einde verhaal? Toch niet. De eigenaar van GAMA heeft de “zwarte lijst” die hij van het ministerie kreeg aan alle fabrieken van de vrijhandelszones in het land doorgespeeld, met als gevolg dat niemand van de vakbondsleden nog aan een baan kan komen.

“Geen idee wat ik kan doen. Het kleine beetje geld dat ze me gaven is ondertussen op en ik krijg geen ander werk” zegt Isabel Pichinte, alleenstaande moeder en lid van het bestuur van de vakbond. “Al het vakbondwerk wat we deden, gebeurde in onze vrije tijd, hoewel de wetgeving bepaalt dat we werktijd mogen gebruiken voor vakbondsactiviteiten, maar gezien de eigenaar dat niet toeliet, hebben we besloten om al het vakbondswerk in onze vrije tijd te doen” zegt Cecilia Cruz, Algemeen Secretaris van de vakbond.

“In El Salvador is dat de werkwijze van de fabrieken in de vrijhandelszones. Ze sluiten hun deuren van de ene dag op de andere en 2 weken later openen ze een nieuwe fabriek, onder een andere naam, maar met dezelfde werkgevers die nieuw personeel aanwerven, als ze maar niet tot een vakbond horen”, zegt Cecilia.

Het zou de eerste keer geweest zijn dat er in El Salvador een CAO zou worden afgesloten. Dat is dus nog nooit eerder gelukt en ook nu weer niet. De werkgevers willen dit soort afspraken niet, want ze willen gewoon verder hun werknemers kunnen uitbuiten.

De vakbond heeft het feit bij de Internationale Arbeids Organisatie (ILO) in Genève aangekaart met de eis om de fabriek opnieuw te openen met dezlelde werknemers als tevoren. Tegelijk eisen ze het verbod van het gebruik van “zwarte lijsten”.

Het zal zijn zoals met de militairen. De machtigen zullen blijven doen wat ze willen, De armen zullen blijven slachtoffer zijn van de grillen van de machtigen.