Haïti kan niet nog 40 jaar wachten

Cholera is geen stille ‘killer’ waarvoor er geen behandeling mogelijk is.

Cholera is geen stille ‘killer’ waarvoor er geen behandeling mogelijk is, maar een gemakkelijk behandelbare  ziekte  die enkel de juiste antibiotica en dosissen van rehydratiezout vereist om de symptomen, zoals diarree en braken, te stoppen. Langs de andere kant verspreidt de bacterie zich enorm snel door middel van besmet voedsel of water, en zeker in gebieden waar de watervoorziening moeilijk te verzekeren is vallen mensen vaak terug op het nuttigen van besmet water. Mede door deze factoren, en een gebrek aan hygiëne en sanitaire voorzieningen, kan cholera omslaan in een dodelijke epidemie.

Ebola herinnert ons er zonder meer aan dat het werk in Haïti nog lang niet gedaan is.

Zowel cholera als ebola kunnen makkelijk ingedijkt worden in een land met een sterk openbaar gezondheidssysteem, maar Haïti heeft de laagste  dekking van watervoorziening en sanitaire voorzieningen per persoon in heel  het Latijns-Amerikaanse en Caraïbische gebied. Amper een kwart van de bevolking heeft er toegang tot basisvoorzieningen zoals een toilet en één op drie moet leven zonder veilig drinkwater.  Bovenop deze zorgen bevindt Haïti zich in een risico-gebied. Naast de verwoestende aardbeving van 2010 heeft het land geleden onder zes orkanen van hoogste categorie, overstromingen, en tientalle stormen. Elk van deze crisissen houdt een verhoogd risico op epidemies in.

Langetermijnoplossingen die zich focussen op het uitbouwen van watervoorziening en het voorzien vansanitaire en gezondheidsdiensten, zijn broodnodig in Haïti. De Verenigde Naties steunt daarom de overheid om deze mogelijk te maken. Secretaris-Generaal Ban Ki-moon en Eerste Minister Lamothe lanceerden in juli een nationale sanitaire campagne . Bovendien kondigde de Wereldbank in oktober aan dat het een driejarenplan heeft opgezet dat de opvolger moet worden voor het ‘10-jaar Nationale Plan voor de  Eliminatie van Cholera in Haïti’. 

Met een duidelijk doel voor ogen van wat er moet gebeuren, heeft de internationale gemeenschap de mogelijkheid om de hand te reiken naar Haïti. Tot op heden viel de steun aan Haïtiaanse initiatieven die strijden tegen cholera en  andere door water overgedragen ziekten enorm tegen. Als we blijven steken op het niveau van de huidige uitbetalingen zal het nog meer dan 40 jaar duren om alle fondsen bij elkaar te krijgen die nodig zijn om de Haïtianen een zelfde niveau van veilig drinkbaar water als hun regionale buren te verzekeren.

Totdat de oplossingen in de praktijk gebracht worden, blijft humanitaire hulp essentieel en is het enige wapen tegen nieuwe besmettingen. Als direct gevolg van humanitaire hulp heeft de VN in de laatste jaren het aantal cholerabesmettingen zien dalen.

We bevinden ons op een kantelmoment. De Europese Unie – de grootste donor voor ontwikkelingshulp ter wereld- kan een leidende rol op zich nemen in dit proces: Haïti kan geen twee generaties meer wachten om verzekerd te zijn van hetzelfde niveau drinkbaar water als de omringende landen. Twee eeuwen geleden streed ook Europa tegen frequente choleraepidemies waardoor honderduizenden Duitsers , Engelsen, Fransen, Spanjaarden…de dood vonden. Dit bleef duren totdat Londen en andere grootsteden hun rioolnetwerk uitbouwde en dit verbond met alle wijken in de stad. De geschiedenis toont ons dat cholera niet te bestrijden valt zonder ook waterzuiverings- en sanitaire systemen erbij te betrekken.

Gezondheids-, waterzuiverings- en sanitaire systemen zijn kostenefficiënte maatregelen waarvan de voordelen verder reiken dan de eliminatie van cholera en andere watergerelateerde ziekten. Verbeterde publieke infrastructuur helpt ook voeding (50% van ondervoeding bij kinderen wordt in verband gebracht met chronische diarree (en darmziekten); armoedebestrijding (gezonde mensen zijn productiever en verliezen geen werkdagen als gevolg van ziekte); en zelfs de economie (elke dollar die geïnvesteerd wordt in waterzuivering en sanitaire voorzieningen in Latijns-Amerika rendeert 7,2 dollar volgens berekeningen van de Wereldbank). 

Een andere productieve stap die gezet kan worden, complementair aan het bouwen van de bovenvernoemde systemen,  is het toedienen van orale choleravaccins. Deze zijn veilig, betaalbaar en efficiënt. Ze beschermen gevaccineerde mensen, verminderen de kans op besmetting en de tol die deze ziekte op gemeenschappen legt. De Haïtiaanse overheid is van plan ongeveer 300.000 mensen te vaccineren gedurende het komende jaar. Het kostenplaatje van deze operatie bedraagt slechts 3 miljoen dollar. Voorlopig  hebben ze echter nog geen donoren gevonden om de operatie te bekostigen. De donorgemeenschap moet beter zijn best doen!

Uiteindelijk, mits genoeg middelen en aanhoudende interventies gekoppeld aan langetermijnverbeteringen op het gebied van waterzuivering, sanitarie voorzingen en gezondheidsinfrastructuur, kan het mogelijk zijn om cholera in Haïti uit te bannen gedurende de komende 10 jaar.  Echter als de verantwoordelijken hun verantwoordelijkheid niet opnemen en als de nodige middelen niet worden geleverd zal de vooruitgang, waar zo hard voor gevochten is, voor niets geweest zijn en krijgt cholera de kans om zich verder te verspreiden in bepaalde gebieden.

*Pedro Medrano Rojas is de  Assistent-Secretaris-Generaal en de Senior Coördinator voor de Actie tegen Cholera in Haïti