'Empowerment', 'toegevoegde waarde', 'gender', 'partnerband': hippe woorden worden omgezet in praktijk

Op vrijdag 22 februari verlaat ik België voor een langdurig verblijf  in Nicaragua, land van meren en vulkanen. Na een lange reis word ik in Managua afgehaald door Osmin, chauffeur van dienst, zoon van één van de voorzitters van de deelcoöperatieven van Del Campo (DC) Central. Thuis probeerde ik op de kaart van Nicaragua de coöperatieven te plaatsen, namen te onthouden maar ik merk al meteen dat ik ze door elkaar haal. Het zijn ook allemaal zo’n vreemde namen. Ik maak me het goede voornemen om de verschillende coöperatieven zo vlug mogelijk te kunnen benoemen, gezichten met namen erop te kunnen plakken. Achter elk gezicht zit wellicht een apart verhaal. Tijdens de voorbije maanden-weken-dagen was het contact met Del Campo erg moeilijk. Ik kreeg bijna geen antwoord op mails, heb ook niets van afspraken wanneer ik op het vliegtuig stap. Ik ben al blij dat de chauffeur er effectief staat. En zowaar, wanneer die me met Edwin, de gerant van DC, laat bellen, maakt die - op mijn voorzichtige suggestie dat we elkaar maandag toch wel zullen zien - een afspraak voor zaterdagnamiddag. Hij zal me komen opzoeken in de ViaVia, reizigerscafé en -hotel in Leon, waar ik drie nachten geboekt heb. Edwin is stipt op de afspraak. Hij neemt me mee naar een ‘panaderia’ (tearoom) waar we frisdrank en taart bestellen. Later op de middag stelt hij me voor aan een werkneemster van DC, Maritza. Met haar heb ik maandagmorgen, 6.30u, een afspraak om samen de bus op te gaan.

De bus op

De bus nemen is een hele onduidelijke onderneming. Er passeren verschillende soorten, groottes, kleuren en materialen. Op bijna geen enkele staat de bestemming maar die wordt luidkeels geroepen door ‘de bijzit’ van de chauffeur die ook het geld voor de trip ontvangt. Maritza wijst me meteen op de eindbestemming die ik moet onthouden en de herkenningspunten onderweg. Ik ben van geen vuiltje vervaard maar dit is toch wel chaos voor mij. ‘El Projecto’ is gekend als stopplaats. Hier zijn de magazijnen, de verwerkingsinstallatie van de sesam en het kantoor. Maritza komt ‘s morgens meestal als eerste aan. Ze is verantwoordelijk voor het commerciële luik: de contracten, bestellingen, doorgeven van de start van het productieproces. Sinds september heeft ze nog de logistieke taak erbij van een niet-vervangen collega die het hele proces van effectief inchecken van de containers op de schepen opvolgde.Ik krijg een eerste rondleiding in het productieproces, het al dan niet pellen van de sesam, het wassen, al dan niet met soda. De verschillende productieprocessen worden pas in gang gezet na een effectieve bestelling met contract. Het kan gaan om ongepelde of gepelde sesam, conventionele of biologische. Het sesamzaad komt ondertussen nog bijna dagelijks binnen van bij deproducenten. De oogst is nogniet volledig voorbij. De zakken worden gewogen, gecheckt op kwaliteit en opgeslagen. De productie per producent is erg verschillend, gaande van ‘enkele’ zakken (van 50kg) tot een vrachtwagen vol. Jongemannen heffen de zakken aan en af, van de vrachtwagen naar de weegschaal, naar de stockage. Antonio, de kwaliteitsbewaker en verantwoordelijke voor het productieproces, steekt met een lange scherpe stok in alle zakken en bekijkt de kwaliteit van de sesam.

Kwaliteitscheck

Del Campo exporteert niet enkel naar Oxfam. De grootste bestellingen krijgen ze van Japan. Die betalen ook méér, sneller en de normen zijn minder streng als die van Europa, vertelt Edwin. De bestelling die nu wordt klaargezet is ruwe, onbewerkte sesam, voor Japan - vier containers. De zakken van de producenten worden overgegoten in standaardzakken met standaardhoeveelheden. De levering gebeurt via het inladen van de containers in een schip in Corinto, een havenstad. Het schip legt slechts enkele uren aan en in die tijd moeten verschillende producten van verschillende leveranciers ingeladen worden. DC gaat twee dagen op voorhand een ‘plaats’ reserveren in de haven om zeker ‘mee te zijn met  de boot’.

DC produceert en exporteert niet alleen sesam. Oxfam neemt wel enkel sesam af. DC exporteert koffie, pindanoten, maïs, sesamolie en -pasta. Elk product heeft een eigen productieproces en -locatie dat ik nog zal leren kennen. Ik maak vrij vlug werk van mijn goeie voornemen, krijg documenten met de verschillende logo’s van de coöperatieven, de namen en locaties. Ik ontmoet algauw enkele voorzitters van de deelcoöperatieven die ik met naam en gezicht probeer te onthouden. Met Edwin en Don Juan, de voorzitter van DC, heb ik enkele gesprekken naar aanleiding van mijn verblijf, het ‘doel’, de subsidies voor het project met jonge vrouwen (zie later). Ik ervaar boeiende gelijkenissen tussen Noord en Zuid. Tijdens mijn gesprekken komen allerlei thema’s aan bod: de politiek, de moeilijkheden met de coöperatieven, de dromen die ze al lang en nog steeds willen realiseren.

Subsidies

Vanuit Oxfam Brugge werden subsidies gevraagd bij het Brugs Fonds, de provincie West-Vlaanderen en het partnerfonds van Oxfam Nationaal om het project met jonge vrouwen te realiseren. Tijdens mijn voorbereiding ontving ik een document van Oxfam Nicaragua waarin dit project perfect lijkt te passen. Het gaat om het versterken van eigen capaciteit (empowerment), kadert in de zoektocht naar gelijke behandeling van vrouwen en mannen (gender) en het gaat om het stimuleren van de plattelands-economie… Als ik dit voorleg aan Edwin ter informatie, zucht hij na het lezen ervan. Hij probeert me uit te leggen dat dit dossier voor DC een gevoelige zaak is  omwille van de politieke betrokkenheid van een partner in dit dossier. Door de politieke situatie en de afhankelijkheid van zowel Oxfam en regeringssubsidies bevindt DC zich in dit geval in een zeer moeilijke en kwetsbare positie. Om geen enkele relatie te bezwaren lijkt het beter het eigen project zelfstandig met de coöperatieven op te bouwen.

Partnerbanden worden concreter

Naar aanleiding van de powerpoint over mezelf waarbij een foto van onze eigen wijkwereldwinkel zit, wordt de interesse aangewakkerd bij Edwin en Juan. Edwin koestert een droom om de eigen producten ook aan de man te brengen bij de eigen bevolking. Men is gewoon om de producten van beste kwaliteit te exporteren en voor eigen gebruik goedkopere versies te kopen. Daarnaast heeft men de gewoonte alles in een supermarkt te kopen, waar meteen ook goedkope merken te krijgen zijn. Ik maak de vergelijking met onze aankoopstijl en de moeite die het kost om voor bepaalde producten speciaal naar de wereldwinkel te gaan, laat staan de producten bekend te maken bij de bevolking alsook een aantal vooroordelen rond kwaliteit en prijs te komen bespreken.

Edwin wil graag lokale winkeltjes opzetten in buurten, coöperatieven met de eigen producten en verwerking ervan (vb. sesamrepen), een idee dat perfect aansluit bij het project dat werd uitgewerkt, samen met Maria, verantwoordelijk voor de ontwikkeling en vorming, tijdens haar bezoek in België (2012).

Na ons gesprek vraag ik nog foto’s op van de kasten, rekken, tafels die de wijkwereldwinkels voorstellen, alsook van de fairtrade@school in Brugge. Beiden hebben een grote gelijkenis met de ‘tiendita’s’ (kleine winkeltjes in huis en op straat) en kan wellicht inspirerend en wederzijds motiverend werken.

DC is ook vragende partij om een deel van hun website te vertalen in het Engels en in het Nederlands voor een bredere bekendmaking en bereikbaarheid. Nederland importeert namelijk ook producten van DC. Edwin toont me een site waarop de producten en werking van DC zelfs in het Japans vertaald staat. In deze maak ik graag gebruik van de bereidwilligheid van collega-vrijwilligers die beter Spaans onderlegd zijn en ook een connectie hebben met een native-speaker Engels.

Tenslotte lijkt mij ook de zoektocht om jongeren te motiveren deel te nemen aan de coöperatieve, de bedenkingen die Don Juan maakt over het groeiend individualisme, de eigen keuzes die jongeren maken, het meer nood hebben aan een eigen inkomen om zowel kledij als gsm en bijhorend saldo tot studie toe zelf te kunnen betalen een gelijke weg die we bewandelen en voer voor uitwisseling.

(wordt vervolgd) - www.delcampo.net.ni