Hoe de cynici terrein winnen in Thailand

Toen ik tijdens een van mijn eerste maanden in Thailand een vergadering bijwoonde met hoofdzakelijk Thai rond de tafel, maakte ik nietsvermoedend een nogal sarcastische opmerking. Onmiddellijk kreeg ik niet-begrijpende blikken toegeworpen en één iemand vond de opmerking ronduit ongepast. Dat was de start van mijn onderzoek naar humor in Thailand.

Nu, meer dan twee jaar later, is me een en ander duidelijk geworden. In het bijzijn van Thai laat ik mijn sarcasme en cynisme achterwege. In farang-kringen (onder westerlingen) daarentegen, geef ik de volle lading. In deze afgelopen twee jaar is echter ook iets veranderd. Mijn sarcasme vindt af en toe aansluiting bij bepaalde Thaise collega’s of kennissen.

Waar komt dit verschil in humor vandaan? Waarom vinden Thai cynisme en sarcasme ongepast of begrijpen ze het helemaal niet? En waar komt de recente verandering vandaan? 

Slapstick met bamboesticks

Thailand kent een lange traditie in slapstick. Mannen die elkaar ongebreideld op het hoofd slaan met bamboestokken, het geheel begeleid door boem-pets geluiden en hardop schaterend publiek. Aan maatschappijkritiek of witty humor wordt niet gedaan. De sketches blijven beperkt tot vallen, slaan, struikelen, lachen en brullen.

Als er al wordt gepraat, wordt door de komediant in kwestie veeleer gezongen. Een welbekend voorbeeld hiervan is de komediantengroep Churn Yim. Deze Thaise versie van Benny Hill is bijzonder populair onder de modale bevolking. Hun populariteit is ook te wijten aan de zendtijd die Churn Yim op televisie krijgt. Televisie staat letterlijk en figuurlijk centraal in de Thaise huiskamer.

In deze komedies is geen sprake van sarcasme, of maatschappijkritiek. Ook het onbegrip bij mijn sarcastische opmerking van weleer toont aan dat traditionele Thaise humor van een heel andere orde is.

Met de schijnbaar groter wordende complexiteit van het leven wordt ook het cynisme en sarcasme groter.

Cynisme, ironie en sarcasme zijn producten van een westerse welvaartsmaatschappij. Wanneer het dagelijkse leven zogenaamde materiële complexiteiten met zich meebrengt en overleven niet meer aan de orde is, dan is de ideale voedingsbodem voor alternatieve humor gevormd.

Het leven van alle dag kent plots extra lagen zoals een auto, literatuur, exotische gerechten, vechtscheidingen en modefenomenen. Met de schijnbaar groter wordende complexiteit van het leven wordt ook het cynisme en sarcasme groter. Het leven is een galgenmaal.

Niet zo voor de Thai die op het platteland en in de kleine steden wonen. Zij ploegen door de dag: eten, werken, slapen. Eten, werken, slapen. Er is geen tijd of geld voor complexiteiten. Er wordt simpelweg overleefd. Deze aloude eenvoudige maatschappelijke structuren zijn de verklaring voor de afwezigheid van cynisme en aanverwanten. Men lacht simpelweg met wat men grappig vindt en dit zijn meestal situaties waarin men niet goed weet welke houding zichzelf te geven.

Er is kortweg geen cynisme in de traditionele Thaise maatschappij omdat er geen tijd noch voldoende complexiteit aanwezig is.

De laatste jaren is er echter sprake van een verandering te wijten aan een grotere materiële welvaart en de opkomst van online sociale media. 

Situatiehumor met slapstickgehalte

Tukky is een Thaise komediante die behoort tot de meer recente generatie humoristen. Ook zij kent heel wat zendtijd en is bijgevolg bekend in de gehele natie. Haar sketches zijn situaties ‘uit het leven gegrepen’, bijvoorbeeld een klaslokaal waar een groep studenten Engelse les van een Thai krijgt. 

Op haar eigen manier bekritiseert Tukki bepaalde maatschappelijke fenomenen, maar het blijft allemaal erg soft. Nog steeds vormen de boem-pets-geluiden de soundtrack, Tukky zingt haar monologen en ze ziet er bovendien uit als een flamingo met een kater.

Er is toch sprake van een kentering, want Tukky’s performances zijn meer dan alleen schoppen en slaan. Ze is echter nog ver verwijderd van pakweg Jim JefferiesKing of Sarcasm himself.

Stand-up met politieke twist

Een korte profielomschrijving van deze sarcasmelovers verklaart veel.

Ik vermeldde eerder dat mijn eigenste sarcasme vandaag af en toe wel eens aansluiting vindt bij de occasionele Thaise collega of kennis. Een korte profielomschrijving van deze sarcasmelovers verklaart veel. Ze zijn hoger opgeleid, behoren tot de jonge middenklasse van een degelijk verdienende werkende bevolking. Ze bezitten een auto, een smartphone en zijn verslingerd aan online media. Op een vrije dag gaan ze uit eten in een fancy Italiaans restaurant.

Deze laag van de bevolking dijt uit als een olievlek. U herkent zichzelf? U begrijpt de ‘complexiteit’ van hun dagelijkse leven? Dan begrijpt u ongetwijfeld ook hun stilaan insijpelend gevoel voor sarcastische humor.

Deze Thai houden van Note Udom, een opkomend stand-upcomedian die politieke en maatschappelijke kritiek niet schuwt. Niks boem-pets, gezongen monologen of schoppen en slaan. Wel gelaagde humor die het publiek wil confronteren met wantoestanden. Hij heeft het over corruptie, politiemisbruik, fake huwelijken enzovoort.

Voorspelling 

© Kunbei Du

Why so serious?

Thailand is een land in volle economische ontwikkeling (hoewel er sprake is van een significante groeivertraging sinds de militaire coup van mei 2014) en dit betekent ook een grotere materiële welvaart in de steden. Over de dieper wordende welvaartskloof met de plattelandsbevolking zal ik het hier niet hebben. 

U ziet het gebeuren. Met dezelfde snelheid waarmee de welvaart stijgt, daalt de gemiddelde gelukscoëfficient. Alles is economie en tijd is geld. Welkom sarcasme.

Het draagvlak van figuren als Note Udom zal alleen maar vergroten naarmate de materiële welvaart stijgt.

Nu is het enkel nog wachten op de dag waarop Udom en konsoorten brandhout maken van het Thaise koningshuis en de religie. Dan pas zal het hek van de sarcastische dam zijn.

Omdat ik het zelf niet beter dan Oscar Wilde kan zeggen, sluit ik graag af met de woorden van de meester: ‘A cynic is a man who knows the price of everything but the value of nothing.’

Dank aan Sasiporn Laokul en Manuelo Lito Ziegevolk voor hun waardevolle bijdrage.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.