Hoe pakken we arbeidsmigratie aan?

De Commissie van de Normen buigt zich jaarlijks over een reeks landen die de internationale arbeidsnormen schenden.  Maar deze Commissie bekijkt jaarlijks ook de ‘general survey’, een thematisch expertenrapport. Dat rapport toon hoe het is gesteld is met de naleving van IAO-normen en wat er moet gebeuren om die beter te laten werken. Dit jaar nemen ze de IAO-normen voor arbeidsmigranten onder de loep.

Rechtvaardige migratie 

Op basis van dit rapport worden de specifieke IAO-instrumenten voor arbeidsmigranten tegen het licht gehouden wat betreft relevantie, naleving en garanties voor een betere toepassing ervan. Concreet gaat het over de IAO-conventies 97, 143 en de begeleidende IAO-aanbevelingen 86 en 151. Door de recente vluchtelingencrisis was de discussie extra geladen. Dit was bijvoorbeeld ook het geval in de Commissie die hier op de Conferentie de herziening van de Aanbeveling nr. 71 over de overgang van oorlog naar vrede voorbereidde. 

Vier normen 

Oké. Maar wat staat er nu in die Conventies? Conventie 97 wil een gelijke behandeling van arbeidsmigranten met de eigen bevolking én een betere samenwerking tussen de lidstaten. Conventie 143 wil de illegale migratie tegengaan en wil de naleving garanderen van de fundamentele rechten voor arbeidsmigranten, ook die in een illegale situatie. De twee conventies hebben elk een begeleidende aanbeveling. In het expertenverslag staat op basis van nationale rapporten hoe het gesteld is met de ratificatie en toepassing van die vier normen. Zo moet er een debat komen in de Commissie van de Normen, wat moet leiden tot een betere ratificatie en toepassing. Zowel werkgevers, werknemers als de diverse regeringen kunnen tussenkomen. 

Gedateerd?

Zijn de conventies nog actueel? Volgens de werknemersgroep wel, en die krijgen de steun van de experts

De conventies en aanbevelingen dateren van 1949 en 1975.  Zijn ze nog wel actueel? Volgens de werknemersgroep alvast wel. Ze krijgen de steun van de experts, die eerder tot de vaststelling waren gekomen dat de IAO-normen voldoende flexibiliteit bieden om ze aan te passen aan bijzondere nationale omstandigheden. Bovendien is de interpretatie van de normen mee geëvolueerd met de tijdsgeest.

Maar dat was niet de mening van de werkgevers. Toch zijn ze wat moeten bijdraaien door de vaststelling van de experts en de evolutie van het debat. Al bleven ze vinden dat onderdelen van de IAO-normen overbodig waren of dat ze geactualiseerd moesten worden. Dat is overigens een houding die ze nu systematisch innemen in het debat over de relevantie van de IAO-normen. Dat heeft ondertussen al heeft geleid tot de opstart binnen de IAO van een mechanisme voor het onderzoek van de IAO-normen, het zgn. Standards Review Mechanism, als onderdeel van het Standards Initiative, een van de initiatieven ter voorbereiding van 100 jaar IAO in 2019. Dat vereist in elk geval enige waakzaamheid op de werknemersbank voor het verdere proces.  

Verkeerd signaal

De werknemersgroep heeft in ieder geval benadrukt dat Conventies 97 en 143 niet vermeld zijn op de lijst van de overbodige Conventies. Een eventuele bespreking in de Commissie voor het Standards Review Mechanism (SRM) staat niet in de weg dat die twee Conventies hun volle juridische waarde behouden, zolang de Conferentie of de Governing Body van de IAO niks anders beslissen. Los van de vraag of het überhaupt wenselijk is die Conventies te onderwerpen aan het SRM. Zo geef je een totaal verkeerd signaal aan de achterblijvende lidstaten om de procedures voor ratificatie te stoppen. 

Sensibiliseren of ratificeren?

De experts hebben trouwens vastgesteld dat te weinig lidstaten al tot ratificatie zijn overgegaan. Dat zou nochtans een hele stap vooruit betekenen voor de rechten van arbeidsmigranten. En dus hebben de werknemers gevraagd om te starten met een grootscheepse ratificatiecampagne. Dat bleek echter een brug te ver voor de werkgevers. Die wilden niet verder gaan dan een sensibiliseringscampagne. Niet zo onschuldig, bekeken vanuit hun intenties voor de Standards Review. Al aanvaardden de werkgevers wel dat de IAO technische bijstand zou bieden aan de landen die belangstelling toonden om tot ratificatie over te gaan. Kortom, goed op te volgen en volgend jaar te hernemen. 

Alexis Fellahi