“Ik ben de vrouwen die ik heb liefgehad”

Luchthaven Palmas om naar Brasília te gaan voor de ultieme lancering van het boek, op uitnodiging van de Belgische Ambassade en van de Vertegenwoordiging van de Europese Unie in Brasília. Ik zit in de wachtzaal met een fazendeiro en twee mensen die in de farmaceutische sector werken. Je weet wel: twee topsymbolen van de heersers in Brazilië, de agronegócio en de farmacie. Beiden zitten in de tang van Bayer, dat recent Monsanto opgegeten heeft.

Eigenaardig, de fazendeiro is op weg naar Cuba, terwijl hij twee fazenda’s bezit in Tocantins en fazenda’s in de staten Goiás en Pará. Op’t eerste gezicht is het weer een ‘sulista’ die het gemaakt heeft. Zijn reistas is van… Greenpeace. Je moet het maar kunnen zoveel werelden combineren: grootgrondbezitter zijn, uitpakken met Greenpeace en onderweg zijn naar het communistische Cuba. En dat de dag na de ‘historische’ ontmoeting van de Amerikaanse en de Noord-Koreaanse president.

Ik geef hem toch maar een folder van de Cerrado-groep van Wervel. Je weet maar nooit waar het goed voor is. Zei hij niet dat één van zijn fazenda’s in Tocantins vooral nog Cerrado is, een beschermd gebied? Wat het waard is, is mij niet duidelijk.

Spirituele taal vinden voor deze tijd

Als een soort brevier neem ik een boekje van Marcelo Barros mee op reis: “Diálogos com o Amor. Com os Salmos orar o hoje do mundo./Dialogen met de Liefde. Met de psalmen bidden in de wereld van vandaag.” 

Het is een waardevolle poging om spirituele taal aan te bieden voor deze tijd. In de vertaling gebruikt hij nooit het woord “Deus/God” bij het hertalen van vijftig psalmen. Een verademing.

Elke psalm leidt hij in met een overweging over de context, de wereld waarin we nu leven. Verder volgt telkens een exegetische duiding en als slot een gebed uit heel diverse tradities.

Bij psalm 113 eindigt hij met een gebed van een sjamaan aan de Grote Geest:

“O Grote Geest, wiens stem ik hoor in de winden en wiens geestkracht het leven geeft aan alles wat in de wereld bestaat, verhoor ons.
Ik ben klein en zwak. Ik heb je kracht en wijsheid nodig.
Laat mij wandelen in schoonheid en geef dat mijn ogen altijd met liefde het rood-purper van de ondergaande zon contempleren.
Geef dat mijn handen alles respecteren wat je schiep en mijn gehoor alert zij om je stem te horen en te volgen.
Geef ons de wijsheid om oude zaken te hernemen, die je aan mijn volk onderwees.
Laat mij de lessen verstaan die opgeslagen zijn in elk blad, verborgen in elke rots.
Geef ons de kracht om één te blijven en niet meer te willen zijn dan iemand anders, maar verenigd vormen we één familie met alle wezens die je schiep.”

Wie ben ik?

In het vliegtuig komt me volgend citaat van Jorge Luis Borges, Argentijns dichter, tegemoet: “Ik ben er niet zeker van of ‘ik’ wel besta. Ik ben alle schrijvers die ik heb gelezen, ik ben alle personen die ik gekend heb, ik ben alle vrouwen die ik heb lief gehad, alle steden die ik heb bezocht, ik ben al mijn voorouders.”

Het zijn twee teksten uit heel verschillende tradities, maar ze laten iets aanvoelen van wat een mystieke verbondenheid met alles wat is, zou kunnen zijn.

Ben ik ook de fazendeiro die ik juist ontmoette? Gaat de verbondenheid zover, als je weet waar deze mensen doorgaans voor staan?

 

 

Kort iets heel anders: Kleine overwinning: interview aangekondigd op cover van weekblad van een grote Landbouwuniversiteit in de buurt van Rio de Janeiro.