Een stabiliteitspact met Majaz - en cijfers

Door dit stabiliteitspact garandeert de Peruaanse regering Majaz dat er de komende 10 jaar geen wijzigingen zullen optreden in belastingen op de winst die het bedrijf maakt.  Een andere garantie is dat er geen wijzigingen in contracten met werknemers zullen optreden. Het pact bevat nog meer voordelen.

De Peruaanse grondwet stelt dat zulke stabiliteitspacts door geen enkele wet gewijzigd kunnen worden. Dus ook al stijgen de mineraalprijzen de komende jaren verder, de Peruaanse staat zal geen cent meer verdienen aan de exploitatie van Rio Blanco.

Belang van privé-investeerders boven dat van eigen burgers

Waarom tekent de regering een overeenkomst die duidelijk ingaat tegen de eigen belangen? Inderdaad staat de mogelijkheid van zulke stabiliteitspacts in de huidige grondwet, maar de meerderheidspartij van president García beloofde in de verkiezingscampagne de vorige grondwet opnieuw aan te nemen. Die bevat deze clausule niet. Bovendien kan de clausule (zie art. 62 van de grondwet) dat het pact niet gewijzigd kan worden, wél worden aangepast indien een meerderheid van het parlement voor stemt. Bevestigt dit pact eens te meer dat de regering-García niet wenst af te wijken van het huidige mijnbouwbeleid, dat vooralsnog uitblinkt in het veroorzaken van sociale- en milieuconflicten?

Regering en Majaz tekenden deze overeenkomst voor het referendum van16 september. Nee, volgens de Peruaanse grondwet is het referendum niet bindend. En ja, president García heeft al verkondigd dat de uitslag van het referendum voor hem van geen tel is. Maar wat met de sociale licentie, de toestemming van de lokale bevolking, waarvan Majaz binnenkort in zijn MilieuEffectenRapport (MER) zal moeten aantonen dat het die bezit. Bewijzen van deze sociale licentie zouden een voorwaarde zijn om een MER geod te keuren. Wordt een MER afgekeurd, dan kan het project niet aan de volgende fase, exploitatiefase, beginnen. Zal een overtuigend ‘Nee aan Rio Blanco’ in het referendum voldoende aantonen dat de sociale licentie ontbreekt? Ook dan blijft dit stabiliteitspact ondertekend.

Tot slot, waarom ondertekent de regering deze overeenkomst terwijl Majaz in een rechtzaak verwikkeld is wegens illegaal bezetten van land in de boerengemeenschap Yanta? Er is vooralsnog geen uitspraak in deze rechtzaak, maar puur juridisch gezien beschikt Majaz inderdaad niet over toestemming om te exploreren noch exploiteren.

Een mijnbouwregio

Eigenlijk is dit stabiliteitspact verre van verrassend. Piura zal de nieuwe mijnbouwregio van het land worden, is de droom van de huidige regering en van vele mijnbouwbedrijven. In het departement Piura bezitten minstens 10 bedrijven concessies, zie ook bijgevoegde kaart. In Piura is vooralsnog iets minder dan 20% van het departement geconcessioneerd. In het departement Cajamarca is dit meer 35%. Volgens recente cijfers is in Peru 13 miljoen hectare geconcessioneerd, en bevatten andere 60.000 miljoen hectares mineralen in de ondergrond.

De pers stelt zich vragen. Wat als naast Rio Blanco nog vele andere geplande projecten moeten wijken door protest van de bevolking? Wat gebeurt er met het groot aantal buitenlandse deviezen waarvoor mijnbouw zorgt? Een gerechtvaardigde vraag, zij het dat mijnbouw uiteindelijk maar 6% bijdraagt aan het BBP van Peru, terwijl landbouw instaat voor 10,3%. Dus toch maar niet te snel landbouwregio’s opofferen?

Een andere vraag waarop niemand een antwoord kan geven, is op hoeveel procent van de geconcessioneerde oppervlakte uiteindelijk een mijn actief wordt. Dit valt uiteraard niet te voorspellen. Onlangs las ik dat slechts 2% van geconcessioneerde gebieden uiteindelijk geëxploiteerd wordt. Oorzaken hiervoor zouden voornamelijk financieel van aard zijn. Een interessante bewering, maar ik dit cijfer ergens anders niet opnieuw gevonden. En elke geconcessioneerde hectare is verkocht, en er is dus altijd de dreiging dat op een dag een bedrijf zal komen exploiteren.

 
In Piura menen een heel aantal mijnbouwbedrijven het duidelijk ernstig. Vlak naast Rio Blanco bijvoorbeeld, is 15 miljard hectare geconcessioneerd door Mayari. Mayari blijkt grotendeels in handen van één van de sleutelfiguren binnen Majaz. Toeval? Bij de omvang van de Mayari-mijn verzinken de 6 hectare van Rio Blanco in het niets.

Bedelaar op een berg van goud

Draaien al die protesten dan louter om angst? Om die twee procent kans dat velden en waterlopen, bossen en hooglanden ooit zullen wijken voor een diepe mijnput?

Maar wat dan met de talrijke conflicten in zones waar reeds mijnbouwbedrijven actief zijn? Volgens officiële cijfers zijn er in Peru verdeeld over 13 momenteel 23 conflicten gerelateerd aan  mijnbouw. Daar zijn de twee conflicten die op stapel staan, in regio’s in Cajamarca die ik de voorbije weken bezocht, niet bij gerekend.

Tot slot is bewezen dat in  Peru de streken die het armst gebleven zijn, de landelijke hooglanden en het Amazonebekken zijn, waar de mijnbouw en olie- en gasexploitatie zich concentreren. Dit vermeldde de Wereldbank in 2003 in het Extractive Industries Review. En als zelfs de Wereldbank al een kritische toon aanslaat… Als de Peruviaanse regering nog vaak stabiliteitspacts als dat met Majaz ondertekent, zullen die armoedecijfers niet snel veranderen. ‘Peru is een bedelaar op een berg van goud’, luidt hier een gekend spreekwoord.

Natuurlijk zijn mineralen nodig, zonder zou ik hier niet zitten tikken op mijn laptop. Natuurlijk ben ik niet tegen mijnbouw als die erin slaagt om milieu- en sociale schade te vermijden en ook de lokale bevolking er beter van wordt. Vele organisaties zoeken naar voorbeelden van ‘duurzame mijnbouw’. Vooralsnog moeten het we wellicht houden bij de stelling die priester Marco Arana, één van de sleutelfiguren in de conflicten rond de Yanacocha-mijn in Cajamarca, hanteert: in de hele wereld is er geen voorbeeld te vinden van duurzame mijnbouw.